Vào những ngày này, thị trấn Bắc Hà, huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai ngày nào cũng đông như ngày hội bởi một lượng lớn khách du lịch trong và ngoài nước đến thăm vì những cây mận Tam Hoa ở đây bắt đầu chín đỏ.
Nếu vào dịp đầu năm Bắc Hà được mệnh danh là Cao nguyên trắng bởi hoa mận nở trắng khắp núi rừng của địa phương, hiện nay những cành mận đã cong vút trĩu quả chín.
Dọc theo con phố ở Trung tâm thị trấn Bắc Hà, mận được người dân bày bán với số lượng lớn. Khác với thời điểm cách đây một tháng, mận Tam Hoa khi chín ngon hơn, mọng hơn nhưng giá bán lại rẻ hơn trước rất nhiều.
Mận loại 1 ngon nhất cũng chỉ được chào bán từ 50.000-60.000 đồng/kg. Còn mận loại 2 có giá từ 25.000-40.0000 đồng/kg; mận loại 3 nhỏ nhất có giá từ 10.000-20.000 đồng/kg. Với những du khách khó tính, mận loại 1 luôn là ưu tiên số 1 bởi quả mọng, to, nhiều nước, ngọt.
Còn với phần đông du khách chọn mận loại 2 vì giá rẻ hơn và có thể mua với số lượng lớn để về làm quà cho gia đình, bạn bè.
Mận loại 3 được nhiều nhà hàng trong và ngoài tỉnh đặt mua tới hàng tạ để về ngâm đường bán cho khách. Tuy nhiên theo nhiều chủ vườn, giá mận các loại trên sẽ còn có thể giảm trong những ngày tới khi mận chín ồ ạt với số lượng lớn.
Bà Nguyễn Thị Lợi, chủ một vườn mận ở thôn Na Kim, xã Tà Chải, huyện Bắc Hà cho biết năm nay mận được mùa nhưng số lượng mận loại 1 không nhiều, chủ yếu là mận loại 2 và 3.
Nguyên nhân được cho là do biến đổi khí hậu dẫn tới lượng mưa từ đầu năm đến nay ở Lào Cai không nhiều đã làm quả mận không được to. Chỉ những gia đình ở phía dưới vùng thấp, gần sông, suối mới có mận loại to nhưng diện tích lại không lớn. Còn phần lớn những vườn mận ở khu vực trên đồi cao do nắng nóng, ít mưa mận thường nhỏ và không đều quả.
Theo phòng Kinh tế huyện Bắc Hà, hiện nay, các vườn mận của địa phương đã bắt đầu có dấu hiệu thoái hóa, có nhiều cây cho quả nhỏ dần và chua hơn. Do vậy, huyện Bắc Hà và tỉnh Lào Cai cũng đang có kế hoạch cải tạo giống mận Tam Hoa Bắc Hà để giữ cho loại quả đặc hữu của Cao nguyên trắng luôn có được hương vị ngon nhất./.