Tối 14/12, lãnh đạo Liên minh châu Âu (EU) đã phản đối quyết định của Tổng thống Mỹ Donald Trump công nhận Jerusalem là thủ đô Israel, đồng thời khẳng định quan điểm của EU là quy chế của thành phố này phải được giải quyết thông qua đàm phán.
Chủ tịch Hội đồng châu Âu Donald Tusk cho biết lãnh đạo EU khẳng định cam kết của mình về giải pháp hai nhà nước, đồng thời nhấn mạnh quan điểm của EU về Jerusalem là không thay đổi trong bối cảnh hiện nay.
Tuyên bố của các nguyên thủ và người đứng đầu chính phủ các nước EU chỉ trích quyết định của Tổng thống Trump đã làm đảo lộn bảy thập kỷ chính sách của Mỹ về Jerusalem và kéo theo sự phản kháng mạnh mẽ trong toàn thế giới Hồi giáo.
Thời gian qua, chính quyền Mỹ đã vấp phải nhiều chỉ trích vì quyết định chính thức thừa nhận Jerusalem là thủ đô của Israel và phớt lờ quan điểm của Palestine về thành phố này.
Tuần trước, Đại diện cấp cao EU về chính sách an ninh và đối ngoại Federica Mogherini đã cảnh báo quyết định của Mỹ có thể làm cho tình hình Trung Đông vốn đã u ám sẽ càng trở nên đen tối hơn.
Trong cuộc gặp Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu diễn ra tại Brussels ngày 11/12, bà Federica Mogherini đã thẳng thừng từ chối gợi ý của nhà lãnh đạo Israel về việc châu Âu theo quan điểm Washington về vấn đề Jerusalem.
EU từ lâu vẫn ủng hộ quan điểm cho rằng hòa bình chỉ đạt có thể được thông qua giải pháp cùng tồn tại hai nhà nước Israel và Palestine, trong đó Đông Jerusalem là thủ đô của Palestine, và một đường biên giới được tính theo thực trạng trước chiến tranh Israel với các nước Arab xảy ra năm 1967.
Cùng ngày, Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu cho biết nhiều quốc gia sẽ mở đại sứ quán tại Đông Jerusalem, sau khi các nước thành viên Tổ chức Hợp tác Hồi giáo (OIC) tuyên bố Đông Jerusalem là thủ đô của Palestine.
[Thổ Nhĩ Kỳ: Các nước sẽ mở đại sứ quán tại Đông Jerusalem]
Ông Cavusoglu nhấn mạnh rằng việc công nhận Nhà nước Palestine là hoàn toàn phù hợp với các quyết định của Liên hợp quốc. Ông khẳng định các nước thành viên OIC sẽ đấu tranh để Đông Jerusalem được công nhận là thủ đô của Palestine cũng như sẽ nỗ lực bằng mọi giá để Mỹ rút lại quyết định coi Jerusalem là thủ đô của Israel.
Sau hội nghị thượng đỉnh tại Istanbul do Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan chủ trì, OIC tuyên bố Đông Jerusalem là thủ đô của Nhà nước Palestine "bị chiếm đóng," đồng thời kêu gọi Mỹ thu hồi quyết định về Jerusalem.
Bất chấp sự phản đối mạnh mẽ của nhiều nước về sự thay đổi bất ngờ trong chính sách Trung Đông của Mỹ, Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence từ ngày 19/12 sẽ bắt đầu chuyến công du Trung Đông trong năm ngày với các điểm dừng chân là Ai Cập và Israel.
Theo kế hoạch, ông Mike Pence sẽ có bài phát biểu trước Quốc hội Israel, gặp gỡ Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu ngày và Tổng thống Ai Cập Abdel Fattah al-Sisi. Tuy nhiên, cuộc gặp dự kiến của ông Pence với Tổng thống Palestine Mahmud Abbas đã bị giới chức Palestine hủy bỏ với lời cảnh báo rằng Mỹ không còn đóng vai trò nào trong tiến trình hòa bình Trung Đông.
Israel chiếm đóng miền Đông Jerusalem trong chiến tranh năm 1967 và đơn phương tuyên bố toàn bộ thành phố là thủ đô của Israel vào năm 1980 bất chấp sự phản đối của cộng đồng quốc tế.
Ngày 6/12 vừa qua, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel, đảo ngược chính sách được chính quyền Mỹ thực thi trong hàng thập kỷ qua, theo đó quy chế đối với thành phố này phải được quyết định thông qua đàm phán với người Palestine.
Động thái này của ông Trump đã vấp phải sự phản đối mạnh mẽ tại khắp các vùng lãnh thổ Palestine và các nước Arab cũng như sự chỉ trích gay gắt của nhiều nước trên thế giới coi đây là một bước đi nguy hiểm đối với tiến trình hòa bình Trung Đông và dập tắt hy vọng của người Palestine về một nhà nước độc lập với Đông Jerusalem là thủ đô./.