Công ty Cổ phần Rent A Port (Bỉ) đầu tư xây dựng hạ tầng Khu Công nghiệp Đình Vũ tại Hải Phòng, nay là Tổ hợp Khu Công nghiệp DEEP C. (Ảnh: Danh Lam/TTXVN) Nhận lời mời của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Chủ tịch Thượng viện Vương quốc Bỉ Stéphanie D'Hose thăm chính thức Việt Nam từ ngày 21/8 đến 25/8.
Chuyến thăm diễn ra trong bối cảnh năm 2023 hai nước kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (22/3/1973-22/3/2023) với nhiều hoạt động ý nghĩa, góp phần làm sâu đậm hơn quan hệ hợp tác Việt Nam-Vương quốc Bỉ.
50 năm quan hệ hữu nghị, truyền thống không ngừng được củng cố và phát triển
Việt Nam và Vương quốc Bỉ chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao vào ngày 22/3/1973, chỉ hai tháng sau khi Hiệp định Paris được ký kết. Việt Nam luôn ghi nhớ sự giúp đỡ chí tình của Chính phủ và nhân dân Bỉ cho chương trình tái thiết và phục hồi đất nước sau chiến tranh.
Trải qua chặng đường 50 năm, quan hệ song phương giữa Việt Nam-Vương quốc Bỉ không ngừng được củng cố, phát triển tốt đẹp trên các lĩnh vực, nhất là chính trị-ngoại giao, thương mại, nông nghiệp, giáo dục đào tạo, hợp tác khoa học-công nghệ, hợp tác phát triển... ở cả cấp liên bang, vùng và cộng đồng.
Bỉ luôn coi trọng quan hệ với Việt Nam, đánh giá cao sự phát triển kinh tế của Việt Nam và là một đối tác quốc tế đóng góp tích cực vào sự thành công của Việt Nam qua chương trình hợp tác phát triển. Hai bên phối hợp tích cực trên diễn đàn đa phương, nhất là tại Liên hợp quốc và trong khuôn khổ ASEM, ASEAN-EU.
Chủ tịch Thượng viện Vương quốc Bỉ Stéphanie D'Hose. (Ảnh: TTXVN phát) Quan hệ chính trị-ngoại giao giữa Việt Nam và Bỉ triển tích cực, đa dạng và thực chất ở cả cấp liên bang, cấp vùng và cộng đồng, thể hiện qua nhiều chuyến thăm cấp cao, gần đây phía Bỉ có các chuyến thăm Việt Nam của: Quốc Vụ khanh Ngoại thương Pieter de Crem (tháng 10/2017); Tổng Thư ký Các vấn đề ngoại giao và Các vấn đề châu Âu Dirk Achten (tháng 11/2017); Bộ trưởng Nông nghiệp Denis Ducarme (tháng 2/2018); Thủ hiến vùng Flanders Geert Bourgeois (tháng 5/2018); Thủ hiến Wallonie-Bruxelles Pierre-Yves Jeholet (tháng 10/2022); Hoàng hậu Bỉ Mathilde thăm và làm việc tại Việt Nam với tư cách là Chủ tịch Danh dự của UNICEF Bỉ (tháng 5/2023)...
Phía Việt Nam có chuyến thăm Bỉ của Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ (tháng 9/2017); Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc thăm chính thức (tháng 10/2018); Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân thăm, làm việc (tháng 3/2019); Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính điện đàm trực tuyến với Thủ tướng Bỉ Alexander De Croo (ngày 25/8/2021); Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ thăm, làm việc (tháng 9/2021); Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính thăm chính thức (tháng 12/2022)...
Đồng chí Võ Chí Công, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng hội đàm với đồng chí Louis Van Geyt, Chủ tịch Đảng Cộng sản Bỉ thăm hữu nghị Việt Nam (Hà Nội, 27/12/1982). (Ảnh: Xuân Lâm/TTXVN) Đặc biệt, chuyến thăm chính thức Bỉ của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vào tháng 12/2022 được thực hiện trong bối cảnh hai nước hướng tới kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (1973-2023) và 5 năm Đối tác Chiến lược trong lĩnh vực nông nghiệp (2018-2023).
Trong chuyến thăm này, Thủ tướng hai nước nhất trí tăng cường tin cậy chính trị, làm sâu sắc hợp tác trong khuôn khổ Đối tác Chiến lược về nông nghiệp bền vững; đẩy mạnh hơn nữa trụ cột thương mại-đầu tư, mở rộng hợp tác sang các lĩnh vực tiềm năng khác để đóng góp cho phát triển bền vững ở mỗi nước, đồng thời phối hợp chặt chẽ trong ứng phó với các thách thức toàn cầu.
Việt Nam và Bỉ duy trì cơ chế tham vấn chính trị định kỳ cấp Thứ trưởng Bộ Ngoại giao (bắt đầu từ tháng 10/2013). Đến nay, hai bên đã tiến hành được 4 kỳ tham vấn luân phiên tại Việt Nam và Bỉ (vào năm 2013, 2015, 2017, 2022).
Ủy ban Hỗn hợp về Hợp tác Kinh tế là cơ chế trao đổi cấp Chính phủ về các lĩnh vực hợp tác kinh tế giữa Việt Nam và Bỉ, được thiết lập năm 2011 theo thỏa thuận giữa hai Thủ tướng nhân chuyến thăm Việt Nam của Thủ tướng Bỉ Yves Leterme (năm 2009), họp định kỳ 2 năm và luân phiên tại Hà Nội và Bruxelles. Ủy ban Hỗn hợp về Hợp tác Kinh tế lần 6 được tổ chức vào ngày 15/11/2022, tại Việt Nam.
Ngoài ra, hai nước cũng tăng cường hợp tác, ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn đa phương và tổ chức quốc tế, nhất là tại Liên hợp quốc, ASEM, Pháp ngữ, ASEAN-EU… và thống nhất phối hợp chặt chẽ trong các vấn đề khu vực và toàn cầu trong thời gian tới.
Thủ tướng Alexander De Croo đón và hội đàm với Thủ tướng Phạm Minh Chính thăm chính thức Vương quốc Bỉ ngày 13/12/2022. (Ảnh: Dương Giang/TTXVN) Hợp tác kinh tế-thương mại phát triển nhanh chóng
Trong những năm gần đây, quan hệ hợp tác kinh tế-thương mại giữa Việt Nam và Bỉ phát triển nhanh chóng và ngày càng được tăng cường. Bỉ hiện là đối tác thương mại lớn thứ 6 của Việt Nam trong EU (sau Hà Lan, Đức, Pháp, Italy, Áo), trong khi năm 2021 Việt Nam là nhà nhập khẩu lớn thứ 15 ngoài EU của Bỉ.
Kim ngạch thương mại giữa hai nước tăng nhanh, từ 1,8 tỷ USD năm 2013, lên gần 2,8 tỷ USD vào năm 2020. Năm 2021, thương mại hai chiều đã tăng mạnh lên đến 53,8% so với năm 2020, đạt 4,29 tỷ USD; năm 2022 đạt 4,5 tỷ USD; 7 tháng năm 2023 đạt 2,27 tỷ USD.
Cơ cấu mặt hàng xuất nhập khẩu giữa hai nước hiện không cạnh tranh mà mang tính bổ sung cho nhau. Tuy Bỉ là một thị trường nhỏ nhưng quan hệ thương mại giữa Việt Nam và Bỉ ở mức cao so với nhiều nước EU và châu Âu khác, đặc biệt là xuất khẩu của Việt Nam do hàng hóa từ Việt Nam được vào Bỉ để đưa sang các nước Tây Âu khác (cảng Antwerp của Bỉ là một trong những hải cảng trung chuyển hàng hóa lớn ở châu Âu). Quan hệ giữa các tổ chức kinh tế trung ương, địa phương, ngành của Việt Nam với 3 vùng Wallonie, Flanders và Bruxelles cũng luôn được tăng cường và mở rộng.
Việt Nam và Bỉ thiết lập Ủy ban Hỗn hợp về Hợp tác Kinh tế vào năm 2011, trở thành Đối tác Chiến lược trong hợp tác về lĩnh vực nông nghiệp vào năm 2018. Bỉ không chỉ là một trong những quốc gia tích cực thúc đẩy việc ký và phê chuẩn Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam-EU (EVFTA) mà còn là nước luôn đi đầu trong việc triển khai thực hiện Hiệp định EVFTA vì lợi ích của hai bên, cũng như vì lợi ích chung trong quan hệ Việt Nam với Liên minh châu Âu (EU).
Bỉ cũng là nước sớm phê chuẩn Hiệp định Bảo hộ Đầu tư Việt Nam-EU (EVIPA). Những yếu tố này đã tạo xung lực quan trọng thúc đẩy quan hệ giữa Việt Nam và EU cũng như giữa hai nước Việt Nam-Bỉ về kinh tế và chiến lược.
Về đầu tư, Bỉ là nước tích cực quan tâm, có nhiều dự án đầu tư ở Việt Nam với tổng trị giá hơn 1,1 tỷ USD, chủ yếu trong lĩnh vực logistics và phát triển hạ tầng mà Bỉ có thế mạnh. Hai nước đã ký Hiệp định Khuyến khích và Bảo hộ Đầu tư vào ngày 24/1/1991.
Tính đến tháng 7/2023, Vương quốc Bỉ có 90 dự án đầu tư còn hiệu lực tại Việt Nam với tổng vốn đầu tư đăng ký đạt 1,1 tỷ USD. FDI của Bỉ chủ yếu vào các lĩnh vực cấp nước và xử lý rác thải, kinh doanh bất động sản, công nghiệp chế biến, chế tạo, các dự án thuộc các ngành, lĩnh vực khác như dịch vụ lưu trú, sản xuất phân phối điện, khí nước điều hòa, nông lâm nghiệp, thủy sản...
Ở chiều ngược lại, tính đến hết năm 2022, các doanh nghiệp Việt Nam mới đầu tư sang Vương Quốc Bỉ 4 dự án với tổng vốn đầu tư 12,6 triệu USD trong lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo.
Được Dự án Phát triển Nông thôn Đa lĩnh vực do Vương quốc Bỉ tài trợ, huyện miền núi Quỳ Châu (Nghệ An) xây dựng cầu treo Nật Trên bắc qua suối Nậm Nật tại xã vùng sâu vùng xa đặc biệt khó khăn Châu Hoàn tháng 4/2009. (Ảnh: Lê Bá Liễu/TTXVN phát) Về hợp tác phát triển, quan hệ hợp tác phát triển giữa Việt Nam và Bỉ bắt đầu từ năm 1977, bị gián đoạn từ năm 1979 đến 1989; chính thức được nối lại năm 1992.
Hợp tác phát triển giữa Việt Nam và Vương quốc Bỉ được thực hiện qua nhiều kênh: Chính phủ liên bang, các cộng đồng, các vùng thông qua các tổ chức, như: Văn phòng Hợp tác Phát triển và Hỗ trợ Kỹ thuật vùng Flamand (VVOB), Hội đồng Liên trường Đại học vùng Flamand (VLIR), Tổ chức Khuyến học và Đào tạo tại nước ngoài (APEFE), cũng như các tổ chức phi chính phủ (NGOs)...
Kể từ tháng 7/2018, Bỉ cắt hoàn toàn viện trợ không hoàn lại với Việt Nam. Sau thời điểm này, Bỉ tiếp tục hợp tác theo hướng phát triển thông qua gói tín dụng ưu đãi của Chính phủ Bỉ (FinExpo) nhằm hỗ trợ xuất khẩu dành cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ và hỗ trợ doanh nghiệp thông qua Công ty đầu tư tài chính Bỉ cho các nước đang phát triển (BIO).
Ngày 28/2/2021, Bộ Tài chính và Đại sứ quán Bỉ đã ký kết Bản ghi nhớ giữa hai Chính phủ về quản lý và sử dụng tín dụng ưu đãi (FinExpo) của Chính phủ Bỉ tại Việt Nam.
Hợp tác hiệu quả trên nhiều lĩnh vực khác
Quan hệ hợp tác giáo dục, nghiên cứu khoa học cũng là điểm nổi bật trong quan hệ Việt Nam-Vương quốc Bỉ. Từ năm 2003, Chính phủ Bỉ cấp trung bình mỗi năm 40 suất học bổng đào tạo sau đại học cho sinh viên Việt Nam, trong các lĩnh vực Bỉ có thế mạnh như cầu cảng, môi trường, du lịch…
Hằng năm, Bỉ viện trợ cho lĩnh vực giáo dục-đào tạo thông qua các chương trình hợp tác giữa các trường đại học và viện nghiên cứu khoảng 2 triệu euro.
Tại Việt Nam, Trường Kinh tế và Quản lý Solvay Brussels Việt Nam với hơn 25 năm hoạt động đã trở thành cơ sở đào tạo cao học quản lý kinh tế, quản lý công có uy tín và chất lượng cao. Việt Nam và Bỉ ngày càng quan tâm, tạo điều kiện thúc đẩy hợp tác trong nghiên cứu, trao đổi học thuật giữa các trường đại học, viện nghiên cứu của hai bên.
Trong những năm gần đây, Bỉ trở thành 1 trong 5 nước EU có nhiều du học sinh, nghiên cứu sinh Việt Nam theo học bậc cử nhân và sau đại học.
Bên cạnh đó, Việt Nam và Bỉ tích cực hợp tác về khoa học-công nghệ, giao thông vận tải và quốc phòng an ninh (hai nước có hợp tác trong việc xử lý bom mìn, quân y, khoa học kỹ thuật quân sự, trao đổi đào tạo học viên quân sự...). Hai bên mở rộng hợp tác trong việc giải quyết các vấn đề toàn cầu, nhất là trong lĩnh vực hợp tác chống biến đổi khí hậu và an ninh phi truyền thống.
Giao lưu văn hóa, trao đổi các đoàn nghệ thuật, tổ chức triển lãm, tuần lễ phim được tổ chức thường xuyên tại cả Việt Nam và Bỉ cũng như tại các Vùng và địa phương của Bỉ. Các hoạt động văn hóa giữa Việt Nam và Bỉ rất đa dạng về hình thức, tùy theo ngôn ngữ tại nơi triển khai.
Cộng đồng người Việt Nam tại Bỉ hiện có hơn 13.000 người, luôn là cầu nối đóng góp xây dựng quan hệ Việt Nam-Bỉ ngày càng gắn bó, bền vững.
Năm 2023, Việt Nam và Vương quốc Bỉ phối hợp tổ chức nhiều hoạt động văn hóa và kinh tế để kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao tại mỗi nước. Với nền tảng ổn định sẵn có trong 50 năm qua, quan hệ hữu nghị truyền thống tốt đẹp và hợp tác giao lưu nhân dân giữa Việt Nam-Vương quốc Bỉ ngày càng đi vào chiều sâu, ngày càng thiết thực, hiệu quả.
Chuyến thăm chính thức Việt Nam của Chủ tịch Thượng viện Bỉ Stéphanie D'Hose sẽ tiếp tục làm sâu đậm hơn quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và Vương quốc Bỉ./.
