Trước thông tin gần đây, tại các huyện Ngọc Hồi, Đắk Glei (tỉnh Kon Tum) một số thương lái Việt Nam thu gom một loại đá đỏ số lượng lớn để bán cho các thương lái Trung Quốc, nhưng các thương lái Trung Quốc đột ngột không mua nữa, khiến nhiều thương lái Việt Nam ôm nợ, phải bỏ trốn khỏi nơi cư trú, phóng viên TTXVN thường trú tại Kon Tum đã đi xác minh, tìm hiểu rõ sự việc.
Tại huyện Ngọc Hồi, nơi có Cửa khẩu quốc tế Bờ Y thông quan sang nước bạn Lào, khoảng hai tháng trở lại đây có rất nhiều người Trung Quốc tới lưu trú và gom mặt hàng đá thông qua các đầu mối thu mua người Việt Nam.
Mặt hàng thương lái Trung Quốc thu mua là loại đá màu đỏ, mềm, khi rọi đèn vào có thể xuyên thấu, lên màu rất đẹp; loại đá này chỉ có ở Lào.
Bà Hồng bán hàng giải khát tại thị trấn Pkei Kần cho biết thời gian gần đây, người Trung Quốc xuất hiện và thu gom đá nhiều.
Qua tìm hiểu được biết hiện ở thị trấn Pkei Kần có khoảng 3-4 đầu nậu chuyên thu gom đá để bán lại cho các thương lái Trung Quốc.
Theo các thương lái, đá được thu gom tại Lào rồi vận chuyển về Việt Nam thông qua Cửa khẩu quốc tế Bờ Y. Tùy từng loại, kích thước và chất lượng, đá được thu mua với giá dao động từ 200.000-4 triệu đồng/kg.
Các thương lái cũng cho biết thời điểm thu mua rầm rộ nhất là khoảng 2-3 tháng trước, mặt hàng đá luôn trong tình trạng “cháy hàng,” tuy nhiên khoảng 2-3 tuần nay không thấy phía thương lái Trung Quốc thu mua nữa.
Nhiều thương lái người Việt Nam đang ôm một khối lượng đá lớn rất lo lắng, nếu phía thương lái Trung Quốc không mua nữa thì khả năng đổ nợ là rất cao.
Theo ông Trần Văn Chí, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân huyện Ngọc Hồi, việc thương lái Trung Quốc thu gom đá trên địa bàn là có, huyện đã tổ chức nhiều cuộc họp, thông qua các phương tiện truyền thông như đài phát thanh, truyền hình huyện để thông báo, cảnh báo bà con.
Còn thông tin về việc thương lái Trung Quốc ngừng thu gom đá khiến một số thương lái người Việt Nam có nguy cơ vỡ nợ thì hiện không có, các thương lái Trung Quốc vẫn thu mua, tuy nhiên không rầm rộ như thời điểm cách đây khoảng 2-3 tháng.
Sắp tới, thông qua các cuộc họp ở các làng, thôn, tổ dân phố, huyện sẽ chỉ đạo tuyên truyền, cảnh báo bà con nâng cao cảnh giác.
Ông Lê Văn Minh, Trưởng Công an huyện Ngọc Hồi, cũng xác nhận khoảng 2-3 tháng trở lại đây có hiện tượng các thương lái Trung Quốc tới đặt mua và thu gom mặt hàng đá trên địa bàn huyện Ngọc Hồi.
Vì đá không phải là mặt hàng cấm nên công an cũng chỉ nhắc nhở, cảnh báo người dân nâng cao cảnh giác.
Thời gian gần đây, việc thu mua đá của thương lái Trung Quốc đã bớt rầm rộ bởi phía nước bạn Lào cũng tổ chức các đợt truy quét, xử lý quyết liệt việc khai thác đá này.
Tại khu vực Cửa khẩu quốc tế Bờ Y, việc thông thương hàng hóa và xuất nhập cảnh diễn ra yên bình, không thấy xuất hiện tình trạng vận chuyển mặt hàng đá qua lại khu vực này.
Ông Nguyễn Ích Chắm, Chi cục trưởng Chi cục Hải quan Cửa khẩu Quốc tế Bờ Y, cho biết việc các thương lái người Trung Quốc và người Việt Nam làm thủ tục thông quan mặt hàng đá thời gian gần đây là có.
Đến thời điểm này, đơn vị đã làm thủ tục thông quan hợp lệ cho khoảng 30 tấn hàng. Vì đá không phải là mặt hàng cấm xuất, nhập khẩu nên khi có giấy tờ hợp lệ, thủ tục đầy đủ thì giải quyết thông quan.
Không chỉ mặt hàng đá đỏ, một số thương lái Trung Quốc còn đặt mua các mặt hàng nhạy cảm, ảnh hưởng xấu đến đời sống kinh tế, sản xuất của người dân, như việc đặt mua lá mì (sắn), lá điều, móng trâu... Vì vậy, người dân cần nâng cao cảnh giác để tránh thiệt hại đáng tiếc.
Các cơ quan chức năng ở từng địa phương cần tăng cường công tác tuyên truyền, cảnh báo rộng rãi trong nhân dân để bà con nâng cao cảnh giác, tập trung làm ăn, ổn định sản xuất và đời sống./.
