Đất canh tác của người dân gần hồ bùn đỏ số 2 Nhà máy Alumin Nhân Cơ bị sụt lún nghiêm trọng. (Ảnh: TTXVN phát) Trước thông tin xảy ra sạt lở đất nằm tiếp giáp với khoang số 2 hồ bùn đỏ và hồ chứa bùn sau tuyển rửa của Nhà máy Alumin Nhân Cơ - Công ty Nhôm Đắk Nông tại huyện Đắk R’lấp (Đắk Nông), vừa qua Phó Tổng cục trưởng Hoàng Văn Thức dẫn đầu Đoàn công tác của Tổng cục Môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường) kiểm tra công tác bảo vệ môi trường và làm việc tại Công ty Nhôm Đắk Nông, thuộc Tập đoàn Than và Khoáng sản Việt Nam.
Tại buổi làm việc về tình hình thực hiện công tác bảo vệ môi trường, ông Mai Chiến Thắng, Phó Giám đốc Công ty Nhôm Đắk Nông, cho biết hiện Công ty đang tiến hành hoàn thiện các hồ sơ để thực hiện các chỉ đạo của Bộ Tài nguyên và Môi trường, như xây dựng và vận hành hệ thống quan trắc nước thải tự động và xây dựng hệ thống khí thải tự động kết nốt về Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh; thuê tư vấn thực hiện biện pháp giảm thiểu mùi hôi xung quanh của nhà máy nhiệt điện.
Trong thời gian vừa qua do mưa lớn kéo dài nên có một số sự cố như sạt trượt, nứt gãy khoang số 2 chứa hồ bùn đỏ, đây là khoang dự trữ chưa đi vào hoạt động nên không có việc bùn đỏ bị rò rỉ ra môi trường xung quanh.
[Sụt lún hố bùn đỏ ở nhà máy Alumin Nhân Cơ ngày càng nghiêm trọng]
Công ty Nhôm Đắk Nông đã khắc phục và cam kết khắc phục triệt để tình trạng sụt lún này. Công ty cũng đã đề xuất với Ủy ban Nhân dân huyện Đắk R’Lấp và có báo cáo với Ủy ban Nhân dân tỉnh Đắk Nông để lên phương án thu hồi, giải phóng mặt bằng, bồi thường những diện tích đất của người dân bị ảnh hưởng.
Đối với nước từ hồ bùn đỏ là nước sau tuyển quặng và là nước tuyển rửa của khai quặng, không có hóa chất sử dụng. Nước sau tuyển rửa này đã được Sở Tài nguyên và Môi trường và Công ty tiến hành quan trắc và kết quả đều đạt tiêu chuẩn cho phép.
Ông Lã Hồng Tuyến, đại diện Tập đoàn Than và Khoáng sản Việt Nam, khẳng định thời gian tới Tập đoàn sẽ tiếp tục đưa ra các giải pháp căn cơ hơn để triệt tiêu hoàn toàn các sự cố, không để sự cố tái diễn.
Sau đợt mưa này, Tập đoàn và Công ty sẽ tiến hành hàng loạt các biện pháp phù hợp để tiếp tục hoàn thiện lại hồ chứa nước tuyển rửa quặng và khắc phục sự cố sạt lở các khoang chứa hồ bùn đỏ; hoàn thiện hồ sơ hoàn thành các công trình bảo vệ môi trường trước khi đi vào hoạt động và trình Bộ Tài nguyên và Môi trường phê duyệt.
Một số vị trí mương thoát ngước ngoại vi và bờ đập hồ bùn đỏ số 2 gần rẫy của người dân bị sụt trượt. (Ảnh: TTXVN phát) Theo Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Nguyễn Văn Hiệp, từ tháng 7/2017, Ủy ban Nhân dân tỉnh Đắk Nông đã chỉ đạo Sở Tài nguyên và Môi trường và các Sở, ngành liên quan thường xuyên kiểm tra, giám sát công tác bảo vệ môi trường của Công ty Nhôm Đắk Nông. Ủy ban Nhân dân tỉnh yêu cầu Công ty Nhôm Đắk Nông tăng cường quan trắc, hoàn thiện và xây dựng hệ thống quan trắc tự động nước thải quặng đuôi và khí thải tại các ống khói.
Công ty khẩn trương hoàn thiện hồ sơ để hoàn thành các công trình bảo vệ môi trường, xử lý chất thải trình Bộ Tài nguyên và Môi trường phê duyệt để sớm đi vào hoạt động chính thức. Trong quá trình hoạt động, Công ty cần tiếp tục tăng cường kiểm tra, giám sát để bổ sung vào kế hoạch ứng phó sự cố môi trường, chủ động cảnh báo để không xảy ra tình trạng xảy ra sự cố như thời gian qua.
Ông Phạm Hồng Sơn, Cục trưởng Cục Bảo vệ môi trường miền Trung-Tây Nguyên (trực thuộc Tổng cục Môi trường) cho rằng việc sảy ra sự cố sạt lún khoang số 2 và thải nước của hồ thải quặng đuôi cũng do Công ty Nhôm Đắk Nông chưa dự đoán trước được hết mọi vấn đề có thể xảy ra.
Bên cạnh đó, Đoàn thanh tra đã nhiều lần yêu cầu Công ty đảm bảo về khoảng cách an toàn đối với các khoang chứa bùn đỏ và hồ chứa nước tuyển rửa theo đúng các quy định hiện hành. Nhưng việc thực hiện của Công ty còn chậm trễ, để xảy ra những sự cố không đáng có.
Do đó, Công ty cần thực hiện khoan thăm dò địa chất lại đối với những nơi xung yếu để đánh giá lại kết cấu tầng địa chất. Khoang số 2 là để phòng ngừa, ứng phó sự cố cho khoang số 1, vì vậy cần lu lèn, chống trượt và phủ vải địa kỹ thuật để ứng phó sự cố nếu khoang số 1 có xảy ra sự cố.
Hồ thải quặng đuôi đang sử dụng phương pháp lắng tự nhiên. Việc hạ cốt xuống để tưới cây cho người dân địa phương vẫn chưa được đảm bảo. Việc này cần khắc phục ngay và kiểm soát lượng nước thoát ra. Càng ngày khả năng lắng của hồ càng yếu đi nên Công ty cần có giải pháp sớm, có biện pháp khác để lắng.
Phát biểu tại buổi làm việc, ông Trương Thanh Tùng, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Đắc Nông đề nghị Tập đoàn Than và Khoáng sản Việt Nam và Công ty Nhôm Đắk Nông sớm đánh giá toàn diện các giải pháp để khắc phục sự cố và hoàn thiện các công trình kiểm soát ô nhiễm để đi vào hoạt động chính thức. Nước thải của hồ rửa quặng mặc dù không độc nhưng cần phải có giải pháp để người dân và cộng đồng yên tâm; cần sớm hoàn thành việc xây dựng hệ thống quan trắc nước thải tự động.
Thống nhất ý kiến với các đại biểu, ông Hoàng Văn Thức, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường đề nghị mặc dù các sự cố không xảy ra vấn đề nghiêm trọng nhưng Công ty Nhôm Đắk Nông và Tập đoàn Than và Khoáng sản Việt Nam cần có những giải pháp và biện pháp ứng phó sự cố ngay để tránh các sự cố lớn không mong muốn. Trong thời gian vừa qua, Công ty và Tập đoàn cũng vẫn chậm trễ trong quá trình khắc phục các sự cố đã xảy ra.
Ngay cả đối với sự cố xảy ra năm 2017, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà đã kiểm tra và có chỉ đạo, nhưng đến thời điểm này vẫn chưa được khắc phục xong. Đề nghị Tập đoàn và Công ty cần khẩn trương, thúc đẩy để sớm khắc phục, đặc biệt trong bối cảnh thời tiết diễn biến bất thường. Với sự cố khoang số 2, Công ty và Tập cần thuê các đơn vị có năng lực khảo sát đánh giá lại địa chất công trình, địa chất thuỷ văn để làm rõ nguyên nhân mới có thể khắc phục được các sự cố triệt để và có kết quả trong tháng 10/2018.
Việc sử dụng nước từ hồ chứa quặng đuôi để tưới tiêu, Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng đã cho phép. Tuy vậy, Công ty cần đảm bảo yêu cầu kỹ thuật, cung cấp nước đảm bảo tiêu chuẩn, không cung cấp nước đục; phải tính toán lại phần kỹ thuật để khắc phục việc xả thải và bổ sung thêm các biện pháp lắng của hồ chứa nước thải quặng đuôi.
Ngoài ra, việc xả thải tại nhà máy tuy đều đạt quy chuẩn nhưng Công ty Nhôm Đắk Nông và Tập đoàn Than và Khoáng sản Việt Nam cần khẩn trương triển khai một số yêu cầu của Bộ Tài nguyên và Môi trường và Ủy ban Nhân dân tỉnh Đắk Nông. Trong đó việc lắp đặt quan trắc tự động nước thải và khí thải cần hoàn thành trong quý 4/2018; sớm hoàn thiện và báo cáo Bộ phương án điều chỉnh lại phương án cải tạo, phục hồi môi trường./.
