Con người ta ai cũng phải già đi theo thời gian. Tuy nhiên, có người trông trẻ, có người trông lại già hơn cho dù cùng độ tuổi. Tại sao lại thế? Câu trả lời là chủ yếu do làn da.
Không thể trẻ mãi
Làn da chúng ta già đi theo thời gian. Trẻ nhỏ thường có làn da tươi sáng, mềm mại. Nhưng càng lớn tuổi thì da càng xấu hơn. Da sẽ ngày càng thô và khô với những vết nhăn nhỏ xuất hiện ngày càng nhiều.
Ngoài ra, cấu trúc da cũng lỏng lẻo hơn (laxity), không còn săn chắc như khi còn trẻ. Các loại bệnh về da cũng dần xuất hiện nhiều hơn khi tuổi cao.
Ánh sáng mặt trời rất có hại cho da
Nhiều người có lẽ không biết rằng ánh sáng mặt trời góp phần không nhỏ vào việc làm cho làn da già đi do ánh sáng (photoaging). Tiếp xúc nhiều với ánh sáng mặt trời sẽ khiến da bị sần sùi, làm cho da có những chỗ bị nham nhở hoặc đậm màu hơn hoặc nhạt màu hơn so với những chỗ da bình thường.
Ánh sáng cũng có tác dụng làm giảm lớp mỡ dưới da nên sẽ tạo những vết nhăn lớn, thậm chí làm nổi rõ những mạch máu dưới da trông mất thẩm mỹ.
Nếu cứ tiếp tục tiếp xúc với ánh sáng mặt trời trong thời gian dài, trên da sẽ xuất hiện thêm những vết đồi mồi màu nâu, những vùng trắng hình giọt nước ở tay, chân do thiếu sắc tố melamin tại những vùng này. Da trở nên mỏng và yếu, dễ bị bầm tím, xây xát, cho dù chỉ với những va chạm nhẹ. Những chỗ trầy xước cũng thường lâu lành. Các lỗ chân lông cũng trở nên to hơn.
Các hạch dưới da tiết chất nhờn sebum (một chất có tác dụng giữ cho da khỏi khô) phình to hơn, tạo thành những mụn màu vàng rải rác trên da mặt.
Những người có nước da màu sáng thường xuất hiện những thay đổi về da do ánh sáng mặt trời gây ra sớm hơn, trong khi những người có làn da sẫm màu thường muộn hơn. Làn da sẫm màu, khi bị thay đổi vì tiếp xúc lâu với ánh nắng mặt trời, trông có màu vàng bủng, còn nước da sáng màu, khi bị lão hóa vì ánh nắng mặt trời, thường dễ bị đỏ và xuất hiện những mạch máu đỏ dưới da.
Nói chung còn có rất nhiều những thay đổi khác làm da bị xấu đi cũng có nguyên nhân là ánh sáng mặt trời. Các chuyên gia y tế cho biết, ánh sáng mặt trời còn là thủ phạm gây ung thư ác tính gọi là u hắc tố.
Cách nào làm chậm sự lão hóa của làn da?
Cần phải khẳng định rằng không có cách nào để làm ngừng sự lão hóa của làn da theo thời gian, mà chỉ có những biện pháp giúp làm chậm sự lão hóa đó mà thôi.
Chứng khô da do tuổi cao thường gây ngứa ngáy khó chịu. Có thể chữa bằng cách dùng các dung dịch giúp da bớt khô, ví dụ như Keri lotion, Vaseline lotion. Nhiều vết thâm hay u nhỏ xuất hiện trên da làm lộ rõ tuổi già, vì vậy, nếu sau khi xét nghiệm không thấy có vấn đề gì thì có thể cắt bỏ hoặc tẩy bằng nhiều phương pháp điều trị khác.
May mắn thay, da lão hóa sớm và cả ung thư da do ánh sáng mặt trời, hoàn toàn có thể phòng ngừa được. Đó là nên tránh tiếp xúc với ánh nắng càng nhiều càng tốt, và ở bất cứ lứa tuổi nào.
Nếu phải đi ra ngoài thì cố gắng không để ánh nắng chiếu vào da. Tránh ánh nắng gắt, tức là hạn chế đi ra ngoài nắng trong khoảng từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều, vì nó có hại cho da nhất. Nếu bất đắc dĩ phải ra ngoài hay làm việc ngoài trời trong khoảng thời gian này, thì nên mặc áo dài tay may bằng loại vải tương đối dày.
Tốt nhất là mặc quần áo may bằng vải bông (loại chưa tẩy), và lụa tốt, vì bông và lụa có khả năng cản tia cực tím độc hại trong ánh nắng rất hiệu quả. Tránh mặc quần áo may bằng vải sợi tổng hợp là vải bông đã tẩy trắng vì chúng dễ để tia cực tím chiếu xuyên qua.
Nên mặc quần áo rộng rãi, không bó sát người,và sẫm màu có thể tốt hơn nhạt màu. Nên giữ cho quần áo khô, vì quần áo ướt làm giảm bớt khoảng một phần ba khả năng ngăn cản tia cực tím của chúng.
Nên bôi các loại kem chống nắng, loại có chỉ số chống nắng (SPF) từ 15 trở lên, trên những chỗ da không có quần áo, bất cứ khi nào bạn ra ngoài trời nắng trên 20 phút. Dùng kem chống nắng cả vào những ngày ít nắng nhiều mây, vì có tới 80% lượng tia cực tím vẫn xuyên qua được các tầng mây.
Hãy nhớ xoa kem kỹ chừng 15-20 phút trước khi đi ra ngoài, chú ý nhất là vùng da mặt, bàn tay, tay và chân. Nếu đi bơi hoặc bị ra mồ hôi nhiều, cứ 2 tiếng nên xoa kem lại một lần, vì kem trên da gặp nước sẽ trôi dần.
Ngoài ra, nên nhớ đội mũ rộng vành để có thể che cho khuôn mặt, mắt, tai, gáy. Đeo kính râm cũng rất tốt, vì nó giúp cản ánh nắng khỏi chiếu vào mắt dễ gây bệnh đục thủy tinh thể, đồng thời bảo vệ vùng da quanh mắt. Nên chọn loại kính râm to, có độ cong, úp sát quanh hai mắt, vì chúng che nắng hiệu quả hơn.
Nhiều vết thâm bất thường trên da do ánh nắng gây ra làm cho da bị xấu, khiến bạn trông già. Tuy nhiên, có thể chữa bằng nhiều cách. Chẳng hạn dùng nitơ để đốt những chỗ sần sùi hoặc những vết bớt sẫm màu trên da, dùng tia laser để chữa những vùng da nám hoặc có những mạch máu nhỏ dưới da.
Nhiều phương pháp giải phẫu có thể lấy bớt những chỗ da thừa và chảy xệ. Một số hóa chất đặc biệt, khi được tiêm vào những nếp nhăn, sẽ giúp nếp nhăn mờ đi. Một số thuốc xoa trên mặt, như trichloro-acetic acid và alpha-hydroxy acids, có tác dụng tái tạo lại lớp trên cùng của da, giúp cải thiện một phần làn da, giúp cải thiện một phần làn da.
Một loại thuốc khác có chứa chất tretinoin (Retin-A, hay được dùng để chữa mụn trứng cá trên mặt) cũng được xem có tác dụng tốt đối với da, khiến da trông bóng hơn. Nếu được dùng đều đặn mỗi ngày, tretinion có thể làm mờ những vết nhăn, những vết nám trên da.
Tuy nhiên, những hiệu quả đạt được bởi chất tretinion sẽ mất đi nếu ta ngừng dùng nó. Lưu ý là thuốc này cũng hay gây ra những phản ứng phụ ở chỗ xoa thuốc như là cho da ngứa, khô, đỏ. Nhưng những phản ứng phụ bất lợi này có thể sẽ giảm dần sau vài tuần.
Có thể dùng những lotion có tính chất giữ ẩm cho da ở những chỗ da bị ngứa, khô, đỏ để làm giảm khó chịu trong lúc chờ các phản ứng gây do thuốc thuyên giảm dần./.
Không thể trẻ mãi
Làn da chúng ta già đi theo thời gian. Trẻ nhỏ thường có làn da tươi sáng, mềm mại. Nhưng càng lớn tuổi thì da càng xấu hơn. Da sẽ ngày càng thô và khô với những vết nhăn nhỏ xuất hiện ngày càng nhiều.
Ngoài ra, cấu trúc da cũng lỏng lẻo hơn (laxity), không còn săn chắc như khi còn trẻ. Các loại bệnh về da cũng dần xuất hiện nhiều hơn khi tuổi cao.
Ánh sáng mặt trời rất có hại cho da
Nhiều người có lẽ không biết rằng ánh sáng mặt trời góp phần không nhỏ vào việc làm cho làn da già đi do ánh sáng (photoaging). Tiếp xúc nhiều với ánh sáng mặt trời sẽ khiến da bị sần sùi, làm cho da có những chỗ bị nham nhở hoặc đậm màu hơn hoặc nhạt màu hơn so với những chỗ da bình thường.
Ánh sáng cũng có tác dụng làm giảm lớp mỡ dưới da nên sẽ tạo những vết nhăn lớn, thậm chí làm nổi rõ những mạch máu dưới da trông mất thẩm mỹ.
Nếu cứ tiếp tục tiếp xúc với ánh sáng mặt trời trong thời gian dài, trên da sẽ xuất hiện thêm những vết đồi mồi màu nâu, những vùng trắng hình giọt nước ở tay, chân do thiếu sắc tố melamin tại những vùng này. Da trở nên mỏng và yếu, dễ bị bầm tím, xây xát, cho dù chỉ với những va chạm nhẹ. Những chỗ trầy xước cũng thường lâu lành. Các lỗ chân lông cũng trở nên to hơn.
Các hạch dưới da tiết chất nhờn sebum (một chất có tác dụng giữ cho da khỏi khô) phình to hơn, tạo thành những mụn màu vàng rải rác trên da mặt.
Những người có nước da màu sáng thường xuất hiện những thay đổi về da do ánh sáng mặt trời gây ra sớm hơn, trong khi những người có làn da sẫm màu thường muộn hơn. Làn da sẫm màu, khi bị thay đổi vì tiếp xúc lâu với ánh nắng mặt trời, trông có màu vàng bủng, còn nước da sáng màu, khi bị lão hóa vì ánh nắng mặt trời, thường dễ bị đỏ và xuất hiện những mạch máu đỏ dưới da.
Nói chung còn có rất nhiều những thay đổi khác làm da bị xấu đi cũng có nguyên nhân là ánh sáng mặt trời. Các chuyên gia y tế cho biết, ánh sáng mặt trời còn là thủ phạm gây ung thư ác tính gọi là u hắc tố.
Cách nào làm chậm sự lão hóa của làn da?
Cần phải khẳng định rằng không có cách nào để làm ngừng sự lão hóa của làn da theo thời gian, mà chỉ có những biện pháp giúp làm chậm sự lão hóa đó mà thôi.
Chứng khô da do tuổi cao thường gây ngứa ngáy khó chịu. Có thể chữa bằng cách dùng các dung dịch giúp da bớt khô, ví dụ như Keri lotion, Vaseline lotion. Nhiều vết thâm hay u nhỏ xuất hiện trên da làm lộ rõ tuổi già, vì vậy, nếu sau khi xét nghiệm không thấy có vấn đề gì thì có thể cắt bỏ hoặc tẩy bằng nhiều phương pháp điều trị khác.
May mắn thay, da lão hóa sớm và cả ung thư da do ánh sáng mặt trời, hoàn toàn có thể phòng ngừa được. Đó là nên tránh tiếp xúc với ánh nắng càng nhiều càng tốt, và ở bất cứ lứa tuổi nào.
Nếu phải đi ra ngoài thì cố gắng không để ánh nắng chiếu vào da. Tránh ánh nắng gắt, tức là hạn chế đi ra ngoài nắng trong khoảng từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều, vì nó có hại cho da nhất. Nếu bất đắc dĩ phải ra ngoài hay làm việc ngoài trời trong khoảng thời gian này, thì nên mặc áo dài tay may bằng loại vải tương đối dày.
Tốt nhất là mặc quần áo may bằng vải bông (loại chưa tẩy), và lụa tốt, vì bông và lụa có khả năng cản tia cực tím độc hại trong ánh nắng rất hiệu quả. Tránh mặc quần áo may bằng vải sợi tổng hợp là vải bông đã tẩy trắng vì chúng dễ để tia cực tím chiếu xuyên qua.
Nên mặc quần áo rộng rãi, không bó sát người,và sẫm màu có thể tốt hơn nhạt màu. Nên giữ cho quần áo khô, vì quần áo ướt làm giảm bớt khoảng một phần ba khả năng ngăn cản tia cực tím của chúng.
Nên bôi các loại kem chống nắng, loại có chỉ số chống nắng (SPF) từ 15 trở lên, trên những chỗ da không có quần áo, bất cứ khi nào bạn ra ngoài trời nắng trên 20 phút. Dùng kem chống nắng cả vào những ngày ít nắng nhiều mây, vì có tới 80% lượng tia cực tím vẫn xuyên qua được các tầng mây.
Hãy nhớ xoa kem kỹ chừng 15-20 phút trước khi đi ra ngoài, chú ý nhất là vùng da mặt, bàn tay, tay và chân. Nếu đi bơi hoặc bị ra mồ hôi nhiều, cứ 2 tiếng nên xoa kem lại một lần, vì kem trên da gặp nước sẽ trôi dần.
Ngoài ra, nên nhớ đội mũ rộng vành để có thể che cho khuôn mặt, mắt, tai, gáy. Đeo kính râm cũng rất tốt, vì nó giúp cản ánh nắng khỏi chiếu vào mắt dễ gây bệnh đục thủy tinh thể, đồng thời bảo vệ vùng da quanh mắt. Nên chọn loại kính râm to, có độ cong, úp sát quanh hai mắt, vì chúng che nắng hiệu quả hơn.
Nhiều vết thâm bất thường trên da do ánh nắng gây ra làm cho da bị xấu, khiến bạn trông già. Tuy nhiên, có thể chữa bằng nhiều cách. Chẳng hạn dùng nitơ để đốt những chỗ sần sùi hoặc những vết bớt sẫm màu trên da, dùng tia laser để chữa những vùng da nám hoặc có những mạch máu nhỏ dưới da.
Nhiều phương pháp giải phẫu có thể lấy bớt những chỗ da thừa và chảy xệ. Một số hóa chất đặc biệt, khi được tiêm vào những nếp nhăn, sẽ giúp nếp nhăn mờ đi. Một số thuốc xoa trên mặt, như trichloro-acetic acid và alpha-hydroxy acids, có tác dụng tái tạo lại lớp trên cùng của da, giúp cải thiện một phần làn da, giúp cải thiện một phần làn da.
Một loại thuốc khác có chứa chất tretinoin (Retin-A, hay được dùng để chữa mụn trứng cá trên mặt) cũng được xem có tác dụng tốt đối với da, khiến da trông bóng hơn. Nếu được dùng đều đặn mỗi ngày, tretinion có thể làm mờ những vết nhăn, những vết nám trên da.
Tuy nhiên, những hiệu quả đạt được bởi chất tretinion sẽ mất đi nếu ta ngừng dùng nó. Lưu ý là thuốc này cũng hay gây ra những phản ứng phụ ở chỗ xoa thuốc như là cho da ngứa, khô, đỏ. Nhưng những phản ứng phụ bất lợi này có thể sẽ giảm dần sau vài tuần.
Có thể dùng những lotion có tính chất giữ ẩm cho da ở những chỗ da bị ngứa, khô, đỏ để làm giảm khó chịu trong lúc chờ các phản ứng gây do thuốc thuyên giảm dần./.
(KH&CN/Vietnam+)