Theo mạng tin Project syndicate ngày 29/1, kinh tế Trung Quốc đã vượt qua haicuộc khủng hoảng toàn cầu lớn. Bề ngoài, sự phục hồi của Trung Quốc là ấn tượng.Nhưng ở sâu bên trong, một nền kinh tế không bền vững, không phối hợp, mất ổnđịnh và mất cân bằng có nguy cơ bị mất khả năng phục hồi.
Nếu không thực hiệntái cân bằng và cải cách, những ngày mà kinh tế Trung Quốc tự động hạ cánh nhẹnhàng có thể đã qua.
Trong quý 4/2012, kinh tế Trung Quốc đạt mức tăng trưởng 7,9%, tăng 0,5% sovới mức tăng trưởng quý 3 sau 10 quý sụt giảm tăng trưởng liên tiếp và đánhdấu lần hạ cánh nhẹ nhàng thứ hai của kinh tế Trung Quốc trong vòng chưa đầy 4năm qua. Nhưng bất chấp những tuyên bố về việc chuyển hướng sang nhu cầu nội địasắp tới, Trung Quốc vẫn phụ thuộc vào xuất khẩu và nhu cầu bên ngoài như cácđộng cơ chủ chốt cho tăng trưởng kinh tế. Không phải tình cờ mà hai đợt suy giảmgần đây của kinh tế Trung Quốc diễn ra ngay sau sự sụt giảm tăng trưởng tại haithị trường lớn nhất của họ là châu Âu và Mỹ.
Trung Quốc đang có một số nguồn sức mạnh khiến họ có khả năng chống đỡ nhữngcú sốc bên ngoài trong 4 năm qua, trong đó có khoản tiết kiệm khổng lồ, lên tới53% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP), và dự trữ ngoại tệ 3.300 tỷ USD. Hơn nữa,không giống như phương Tây, đang sử dụng hầu hết các chính sách truyền thốngphản chu kỳ của họ, Trung Quốc vẫn duy trì khả năng điều chỉnh các chính sáchtài chính và tiền tệ khi cần thiết.
Tương tự như vậy, tiến trình đô thị hóa mạnhmẽ đang hỗ trợ nền kinh tế đầu tư cao của Trung Quốc, trong khi tạo điều kiệncho người lao động tương đối nghèo ở nông thôn nâng cao thu nhập bằng việc tìmnhững công việc được trả lương cao hơn tại các thành phố.
Tuy nhiên, cuối năm 2012 có thể là lần cuối cùng Trung Quốc vượt qua một cúsốc bên ngoài mà không bị ảnh hưởng đến tăng trưởng. Hồi tháng 3/2007, Thủ tướngÔn Gia Bảo đã đề cập đến khả năng này khi cho rằng nền kinh tế Trung Quốc đangtrở nên "bất ổn định, bất cân bằng, thiếu phối hợp và cuối cùng là không bềnvững". Kể từ đó, nhiều điểm mạnh của Trung Quốc đang giảm đi do các cú sốc bênngoài quá thường xuyên. Khu vực ngân hàng vẫn đang phải vật lộn với những khoảnnợ khó đòi từ sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008.
Nói cách khác, sự dễ tổn thương từ "4 bất" của ông Ôn Gia Bảo đang tăng đángkể. Kinh tế Trung Quốc đang trở nên bất ổn hơn, nhất là các đợt suy giảm GDPthực trong các năm 2009 và 2012. Những mất cân bằng đang trở nên tồi tệ hơn khiđầu tư chiếm tới 50% GDP và tiêu dùng cá nhân giảm xuống dưới 35% GDP. TrungQuốc cũng trở nên thiếu phối hợp, tức manh mún hơn khi bất bình đẳng thu nhậptiếp tục gia tăng, trong lúc môi trường bị ô nhiễm.
Tóm lại, mô hình tăng trưởng của Trung Quốc đã bị "giãn rộng" chưa từng thấy,và thời gian bị giãn rộng càng lâu, thì thời gian phục hồi sẽ càng dài hơn.Thông điệp với các nhà lãnh đạo mới của Trung Quốc là rõ ràng: việc thúc đẩy táicân bằng và cải cách đang trở nên cấp thiết chưa từng thấy. Hiện là lúc thựchiện những biện pháp, sẽ đẩy nhanh sự chuyển tiếp sang một nền kinh tế do tiêudùng thúc đẩy, trong đó có việc phát triển khu vực dịch vụ, tài trợ cho mạnglưới an sinh xã hội, tự do hóa hệ thống hộ khẩu, cải cách các doanh nghiệp quốcdoanh và chấm dứt chế độ áp chế tài chính đối với các hộ gia đình bằng cách tănglãi suất tiết kiệm đang ở mức thấp giả tạo.
Việc không nhanh chóng thực thi chương trình này sẽ khiến Trung Quốc dễ tổnthương hơn nhiều trước cú sốc sắp tới mà thế giới khó tránh khỏi vì khủng hoảng.Nếu không tái cân bằng, bất kỳ cú sốc bên ngoài nào cũng có thể ảnh hưởng đếnkhả năng hạ cánh nhẹ nhàng của nền kinh tế Trung Quốc: chất lượng tín dụng tronghệ thống ngân hàng ngày càng giảm; sức cạnh tranh xuất khẩu yếu đi khi lươngtăng; những vấn đề môi trường, quản lý và xã hội lớn như ô nhiễm, tham nhũng vàbất bình đẳng; và những sơ suất trong chính sách đối ngoại như leo thang căngthẳng với Nhật Bản trong thời gian gần đây./.
Nếu không thực hiệntái cân bằng và cải cách, những ngày mà kinh tế Trung Quốc tự động hạ cánh nhẹnhàng có thể đã qua.
Trong quý 4/2012, kinh tế Trung Quốc đạt mức tăng trưởng 7,9%, tăng 0,5% sovới mức tăng trưởng quý 3 sau 10 quý sụt giảm tăng trưởng liên tiếp và đánhdấu lần hạ cánh nhẹ nhàng thứ hai của kinh tế Trung Quốc trong vòng chưa đầy 4năm qua. Nhưng bất chấp những tuyên bố về việc chuyển hướng sang nhu cầu nội địasắp tới, Trung Quốc vẫn phụ thuộc vào xuất khẩu và nhu cầu bên ngoài như cácđộng cơ chủ chốt cho tăng trưởng kinh tế. Không phải tình cờ mà hai đợt suy giảmgần đây của kinh tế Trung Quốc diễn ra ngay sau sự sụt giảm tăng trưởng tại haithị trường lớn nhất của họ là châu Âu và Mỹ.
Trung Quốc đang có một số nguồn sức mạnh khiến họ có khả năng chống đỡ nhữngcú sốc bên ngoài trong 4 năm qua, trong đó có khoản tiết kiệm khổng lồ, lên tới53% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP), và dự trữ ngoại tệ 3.300 tỷ USD. Hơn nữa,không giống như phương Tây, đang sử dụng hầu hết các chính sách truyền thốngphản chu kỳ của họ, Trung Quốc vẫn duy trì khả năng điều chỉnh các chính sáchtài chính và tiền tệ khi cần thiết.
Tương tự như vậy, tiến trình đô thị hóa mạnhmẽ đang hỗ trợ nền kinh tế đầu tư cao của Trung Quốc, trong khi tạo điều kiệncho người lao động tương đối nghèo ở nông thôn nâng cao thu nhập bằng việc tìmnhững công việc được trả lương cao hơn tại các thành phố.
Tuy nhiên, cuối năm 2012 có thể là lần cuối cùng Trung Quốc vượt qua một cúsốc bên ngoài mà không bị ảnh hưởng đến tăng trưởng. Hồi tháng 3/2007, Thủ tướngÔn Gia Bảo đã đề cập đến khả năng này khi cho rằng nền kinh tế Trung Quốc đangtrở nên "bất ổn định, bất cân bằng, thiếu phối hợp và cuối cùng là không bềnvững". Kể từ đó, nhiều điểm mạnh của Trung Quốc đang giảm đi do các cú sốc bênngoài quá thường xuyên. Khu vực ngân hàng vẫn đang phải vật lộn với những khoảnnợ khó đòi từ sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008.
Nói cách khác, sự dễ tổn thương từ "4 bất" của ông Ôn Gia Bảo đang tăng đángkể. Kinh tế Trung Quốc đang trở nên bất ổn hơn, nhất là các đợt suy giảm GDPthực trong các năm 2009 và 2012. Những mất cân bằng đang trở nên tồi tệ hơn khiđầu tư chiếm tới 50% GDP và tiêu dùng cá nhân giảm xuống dưới 35% GDP. TrungQuốc cũng trở nên thiếu phối hợp, tức manh mún hơn khi bất bình đẳng thu nhậptiếp tục gia tăng, trong lúc môi trường bị ô nhiễm.
Tóm lại, mô hình tăng trưởng của Trung Quốc đã bị "giãn rộng" chưa từng thấy,và thời gian bị giãn rộng càng lâu, thì thời gian phục hồi sẽ càng dài hơn.Thông điệp với các nhà lãnh đạo mới của Trung Quốc là rõ ràng: việc thúc đẩy táicân bằng và cải cách đang trở nên cấp thiết chưa từng thấy. Hiện là lúc thựchiện những biện pháp, sẽ đẩy nhanh sự chuyển tiếp sang một nền kinh tế do tiêudùng thúc đẩy, trong đó có việc phát triển khu vực dịch vụ, tài trợ cho mạnglưới an sinh xã hội, tự do hóa hệ thống hộ khẩu, cải cách các doanh nghiệp quốcdoanh và chấm dứt chế độ áp chế tài chính đối với các hộ gia đình bằng cách tănglãi suất tiết kiệm đang ở mức thấp giả tạo.
Việc không nhanh chóng thực thi chương trình này sẽ khiến Trung Quốc dễ tổnthương hơn nhiều trước cú sốc sắp tới mà thế giới khó tránh khỏi vì khủng hoảng.Nếu không tái cân bằng, bất kỳ cú sốc bên ngoài nào cũng có thể ảnh hưởng đếnkhả năng hạ cánh nhẹ nhàng của nền kinh tế Trung Quốc: chất lượng tín dụng tronghệ thống ngân hàng ngày càng giảm; sức cạnh tranh xuất khẩu yếu đi khi lươngtăng; những vấn đề môi trường, quản lý và xã hội lớn như ô nhiễm, tham nhũng vàbất bình đẳng; và những sơ suất trong chính sách đối ngoại như leo thang căngthẳng với Nhật Bản trong thời gian gần đây./.
D. Hoa (TTXVN)