Khách hàng mua sắm tại một cửa hàng ở Tokyo, Nhật Bản. (Ảnh: AFP/TTXVN) Số liệu thống kê công bố ngày 15/11 cho thấy nền kinh tế Nhật Bản đã suy giảm trong quý kết thúc vào tháng 9/2022 do hoạt động tiêu dùng giảm tốc tăng trưởng hơn dự kiến, làm tiêu tan hy vọng về một quý tăng trưởng nữa cho nước này.
Nhìn chung, khối lượng và chi phí nhập khẩu cao hơn do đồng yen yếu và giá các mặt hàng như dầu mỏ tăng vọt đã đè nặng lên nền kinh tế lớn thứ ba thế giới.
Trong khi đó, tiêu dùng cá nhân không có bước nhảy vọt đáng kể, mặc dù các hạn chế áp đặt thời dịch COVID-19 đã kết thúc.
[Nhật Bản: Thặng dư tài khoản vãng lai giảm xuống thấp nhất trong 8 năm]
Số liệu tiêu cực đến khá bất ngờ sau ba quý tăng trưởng liên tiếp và số liệu sơ bộ của quý đầu tiên trong năm tài chính 2022 (bắt đầu từ ngày 1/4/2022 và kết thúc vào ngày 31/3/2023) được điều chỉnh tăng lên.
Từ tháng 7-9/2022, Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Nhật Bản giảm 0,3% so với quý trước, trái ngược kỳ vọng tăng trưởng 0,3% của thị trường.
Văn phòng nội các Nhật Bản cho biết đầu tư doanh nghiệp tăng trong giai đoạn này nhưng đầu tư nhà ở tư nhân giảm. Mức tăng của hoạt động nhập khẩu tăng cũng lấn át xuất khẩu.
Cũng trong giai đoạn ba tháng nêu trên, tiêu dùng cá nhân của Nhật Bản chỉ tăng 0,3% - giảm khá mạnh từ mức tăng 1,3% trong quý 4-6/2022.
Dù vậy, ông Taro Saito, nhà kinh tế cấp cao tại Viện nghiên cứu NLI nhận định kết quả ảm đạm sẽ chỉ tồn tại trong thời gian ngắn.
Trả lời phỏng vấn hãng tin AFP, ông nhận định sự suy giảm trong quý trên là hiện tượng xảy nhất thời và quý tháng 10-12/2022 sẽ ghi nhận tăng trưởng trở lại.
Chuyên gia của NLI nói thêm rằng hoạt động tiêu dùng cá nhân và đầu tư doanh nghiệp đều vẫn mạnh. Chiến dịch của chính phủ nhằm hỗ trợ du lịch trên cả nước cũng có thể sẽ giúp thúc đẩy tiêu dùng.
Trong khi đó, hai nhà kinh tế Masamichi Adachi và Go Kurihara của ngân hàng UBS lưu ý việc nền kinh tế toàn cầu tăng trưởng chậm lại do xu hướng thắt chặt chính sách tiền tệ, chính sách Zero COVID ở Trung Quốc và những bất ổn địa chính trị cũng là những yếu tố tiêu cực tác động đến kinh tế Nhật Bản.
Các nhà kinh tế cũng nêu rằng ngoài những yếu tố trên, không thể bỏ qua lực cản dài hạn từ dân số ngày một già đi và thu hẹp dần, cũng như kỳ vọng tăng trưởng trung và dài hạn thấp của Nhật Bản.
Việc đồng yen lao dốc trong năm nay cũng gây tác động lớn đến kinh tế Nhật Bản, vì nước này phụ thuộc rất nhiều vào năng lượng nhập khẩu cùng với nhiều hàng hóa khác bao gồm thực phẩm.
Đồng nội tệ Nhật Bản đã giảm từ khoảng 115 yen đổi 1 USD trước khi xung đột ở Ukraine bùng phát xuống khoảng 140 yen đổi 1 USD vào ngày 15/11, sau khi chạm mức thấp nhất trong ba thập kỷ là 151 yen/USD vào tháng trước.
Động lực chính khiến đồng yen mất giá là sự khác biệt trong lập trường chính sách của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ) với Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed).
BoJ vốn thường gắn bó với các chính sách nới lỏng tiền tệ lâu dài để hỗ trợ nền kinh tế, trong khi Fed đã thực hiện một loạt các đợt tăng lãi suất mạnh để giải quyết tình trạng lạm phát leo thang./.
