Tờ The Financial Post ngày 1/3 đăng bài viết về nguyên nhân khiến nền kinh tế Canada chưa thoát khỏi nguy cơ suy thoái, trong đó cho rằng các số liệu mới nhất cho thấy lãi suất cao hơn đang ảnh hưởng tới nền kinh tế.
Theo bài viết, Canada đã tránh được cơn suy thoái kinh tế trong quý 4/2023, nhưng điều này không có nghĩa là nền kinh tế của họ đã thoát khỏi nguy cơ trượt dốc.
Báo cáo của Cơ quan Thống kê Canada cho thấy GDP đã tăng trưởng với tốc độ 1% trong quý 4/2023 sau khi chỉ đạt mức 0,5% trong quý trước đó.
Kết quả này đã gây bất ngờ vì nó đi ngược lại những phân tích trước đó của giới chuyên gia kinh tế Canada về mức tăng trưởng chỉ vào khoảng 0,8%.
Nhưng điều quan trọng hơn là nó đã giúp nền kinh tế Canada tránh được suy thoái kỹ thuật, được định nghĩa là có hai quý liên tiếp tăng trưởng âm về GDP.
Tuy nhiên, khi xem xét kỹ dữ liệu, các nhà kinh tế đã nhận thấy có rất nhiều cảnh báo nguy hiểm trong bối cảnh lãi suất tăng cao tiếp tục tác động tới nền kinh tế.
Với số liệu quý 4/2023, mức tăng trưởng trung bình hàng năm của Canada trong năm 2023 là 1,1%, giảm mạnh so với mức tăng trưởng 3,8% của năm trước.
Nhà kinh tế Charles St-Arnaud của Alberta Central nhận xét các chi tiết này hoàn toàn không tích cực và đang làm lộ ra nhiều điểm yếu. Sự sụt giảm 0,7% về nhu cầu trong nước hàng quý, gồm chi tiêu tiêu dùng, đầu tư và xây dựng của cả khu vực công và tư, là do đầu tư kinh doanh hàng quý giảm đáng kể so với tăng trưởng xuất khẩu và nhu cầu tiêu dùng.
Chuyên gia kinh tế Douglas Porter của Ngân hàng Montreal cho biết nền kinh tế Canada "đang tiến lên" nhờ chi tiêu mạnh mẽ của người Mỹ. Điều này thể hiện tốc độ tăng trưởng còn yếu khi tính theo bình quân đầu người tại Canada (giảm hơn 2% so với cùng kỳ năm ngoái).
Ông Porter là một trong nhiều chuyên gia đưa ra cảnh báo về tình trạng GDP bình quân đầu người trượt dốc ở Canada.
Theo Cơ quan thống kê Canada, dân số nước này tăng với tốc độ kỷ lục vào năm 2023, với hơn một triệu người được cấp quy chế thường trú nhân trong 9 tháng đầu năm. Con số này cao hơn bất kỳ khoảng thời gian nào kể từ năm 1867.
Nhà kinh tế Charles St-Arnaud nhận xét điều nghịch lý là mặc dù dân số tăng lên, nhưng GDP bình quân đầu người vẫn tiếp tục giảm và "hiện thấp hơn khoảng 3,2% so với mức đỉnh."
Chuyên gia kinh tế Nathan Janzen của Ngân hàng RBC cũng bày tỏ mối lo ngại về điều này khi cho rằng mặc dù có sự tăng trưởng về kinh tế và dân số trong quý 4/2023, nhưng nó vẫn sẽ đánh dấu mức giảm GDP của Canada trên cơ sở bình quân đầu người trong lần thứ sáu liên tiếp.
Porter cho rằng GDP bình quân đầu người yếu là điều đáng lo ngại vì đó là dấu hiệu của năng suất yếu. Việc năng suất đã giảm sút ở Canada là bằng chứng rõ ràng cho thấy người dân nhìn chung đang sống tồi tệ hơn so với trước đại dịch.
Nhà kinh tế Bryan Yu của Central One cho biết các chi tiết quý gần nhất cho thấy sự hỗn loạn của các mô hình, nhưng lực cản của chính sách tiền tệ đối với nhu cầu trong nước là rõ ràng. Mức tăng trưởng 1% chủ yếu được thúc đẩy bởi xuất khẩu, trong khi nhu cầu về dịch vụ giảm mạnh xuống 0,4% từ mức 2,4% trong quý 3/2023. Điều này gây bất ngờ lớn trong bối cảnh dân số Canada tăng trưởng mạnh.
Mặc dù nền kinh tế có thể tránh được cơn suy thoái trong quý 4/2023, nhưng hầu hết các nhà kinh tế không cho rằng dữ liệu này sẽ khiến Ngân hàng trung ương Canada (BoC) phải cân nhắc về lãi suất trong cuộc họp vào tháng này.
Yu cho rằng nhu cầu trong nước co lại, tăng trưởng đền bù yếu hơn và tăng trưởng sản lượng bình quân đầu người âm cùng với lạm phát trượt dốc có thể sẽ khiến việc cắt giảm không diễn ra trong tháng Sáu này.
St-Arnaud thì cho rằng đợt cắt giảm lãi suất đầu tiên thậm chí còn ở xa hơn và ông này không kỳ vọng BoC sẽ bắt đầu cắt giảm cho đến cuộc họp tiếp theo của họ vào ngày 24/7 hoặc cho đến khi lạm phát được duy trì dưới 3%./.
Động thái của BoC sẽ quyết định kinh tế Canada "hạ cánh mềm" hay suy thoái
Các chuyên gia cho rằng với các điều kiện tài chính hạn chế, lãi suất và lạm phát vẫn ở mức cao, kết thúc năm 2023, nền kinh tế Canada hiện "đang ở ngã tư đường.”