Ảnh minh họa. (Nguồn: TTXVN) Báo cáo tài chính nửa đầu năm 2020 của các ngân hàng trong nước cho thấy nhiều kết quả bất ngờ trong hoạt động kinh doanh chứng khoán (bao gồm chứng khoán kinh doanh và chứng khoán đầu tư).
Khởi sắc trong hoạt động này, Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) đã ghi nhận 1.089 tỷ đồng lãi thuần từ kinh doanh chứng khoán trong 6 tháng đầu năm 2020, trong khi cùng kỳ năm trước, ngân hàng này lỗ hơn 177 tỷ đồng.
Cụ thể, lãi thuần từ chứng khoán đầu tư chuyển từ lỗ gần 264 tỷ đồng sang lãi 669 tỷ đồng; lãi thuần từ chứng khoán kinh doanh đạt 420 tỷ đồng, tăng gấp 5 lần cùng kỳ.
Với kết quả ấn tượng trên, BIDV đang là ngân hàng thu về lãi nhiều nhất từ mảng kinh doanh này.
Cũng bất ngờ chuyển từ lỗ sang lãi lớn, lãi thuần từ hoạt động kinh doanh chứng khoán của Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam (VietinBank) đã ghi nhận mức lãi 524 tỷ đồng trong kỳ vừa qua, dù cùng kỳ lỗ 107 tỷ đồng.
Kết quả này đến từ mảng chứng khoán kinh doanh tăng gấp gần 3 lần cùng kỳ, đạt hơn 389 tỷ đồng và mảng chứng khoán đầu tư chuyển từ lỗ 243 tỷ đồng sang lãi 135 tỷ đồng.
Tương tự, Ngân hàng thương mại cổ phần Quốc tế (VIB), Ngân hàng thương mại cổ phần Bắc Á (BacABank) cũng lần lượt ghi nhận mức tăng trưởng dương với lãi thuần từ kinh doanh chứng khoán đạt lần lượt 82 và 22 tỷ đồng.
[Lãi suất cho vay có tiếp tục được điều chỉnh giảm trong thời gian tới?]
Trong khi cùng kỳ năm 2019, mảng kinh doanh này mang lại khoản lỗ 27 tỷ đồng cho VIB và 1 tỷ đồng cho BacABank.
Xét về tỷ lệ tăng trưởng lãi thuần từ hoạt động kinh doanh này, Ngân hàng thương mại cổ phần Á Châu (ACB) đang giữ ngôi quán quân khi tăng gấp gần 54 lần cùng kỳ năm 2019, từ 14 tỷ đồng lên 748 tỷ đồng.
Ảnh minh họa. (Nguồn: TTXVN) Các ngân hàng như Ngân hàng Thương mại cổ phần Việt Nam Thương Tín (VietBank), Ngân hàng thương mại cổ phần Quốc dân (NCB), Ngân hàng thương mại cổ phần Việt Á (VietABank), Ngân hàng thương mại cổ phần Hàng hải Việt Nam (MSB), Ngân hàng thương mại cổ phần Kiên Long (Kienlongbank) đều ghi nhận mức tăng trưởng gấp 5-7 lần cùng kỳ năm trước trong mảng kinh doanh chứng khoán.
Nằm trong top ngân hàng lãi lớn nhất từ kinh doanh chứng khoán còn phải kể đến Ngân hàng Thương mại cổ phần Kỹ thương Việt Nam (Techcombank), Ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank), Ngân hàng thương mại cổ phần Phương Đông (OCB), Ngân hàng thương mại cổ phần Quân đội (MB). Trong đó, mảng chứng khoán đầu tư là động lực chính cho các ngân hàng này khi chiếm đến 70-80%, thậm chí là 99% tổng mức lãi thuần.
Cụ thể, tăng hơn 3 lần cùng kỳ, Techcombank lãi 958 tỷ đồng; trong đó chứng khoán đầu tư mang về 792 tỷ đồng. Tương tự tại VPBank, chứng khoán đầu tư mang về 617 tỷ đồng trong tổng lãi 851 tỷ đồng.
Còn tại OCB, trong 805 tỷ đồng lãi thuần từ kinh doanh chứng khoán, có đến 797 tỷ đồng ghi nhận từ chứng khoán đầu tư. Tăng vọt gấp 3,4 lần so với cùng kỳ năm 2019, lãi thuần từ mua bán chứng khoán đầu tư tại MB đạt mức gần 681 tỷ đồng. Do đó, lãi từ kinh doanh chứng khoán của MB tăng từ 262 tỷ đồng lên 715 tỷ đồng.
Chứng khoán đầu tư theo quy định là các loại giấy tờ có giá có rủi ro thấp và thanh khoản cao; trong đó, trái phiếu, đặc biệt là trái phiếu chính phủ, thường chiếm tỷ trọng lớn.
Đây là một kênh đầu tư vào những tài sản sinh lợi góp phần đảm bảo dự trữ thanh khoản.
"Kể từ đầu năm, lãi suất trái phiếu chính phủ cũng như trái phiếu doanh nghiệp liên tục giảm mạnh, khiến giá trái phiếu tăng cao. Từ đó, các ngân hàng thu được các khoản lãi lớn từ chênh lệch giá mua-bán trái phiếu," một lãnh đạo ngân hàng chia sẻ.
Bên cạnh mảng sáng kể trên, không ít ngân hàng đã ghi nhận sự sụt giảm mạnh lãi thuần từ hoạt động kinh doanh chứng khoán, thậm chí còn lỗ lớn.
Điển hình như Ngân hàng thương mại cổ phần Tiên Phong (TPBank), dù vẫn thuộc top 10 ngân hàng lãi lớn nhất từ kinh doanh chứng khoán nửa đầu năm 2020 với 506 tỷ đồng, nhưng con số này đã giảm 15% so với mức lãi 594 tỷ đồng cùng kỳ.
Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn (SCB), Ngân hàng Thương mại cổ phần Phát triển Nhà Thành phố Hồ Chí Minh (HDBank), Ngân hàng thương mại cổ phần Xuất Nhập khẩu Việt Nam (Eximbank), Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn-Hà Nội (SHB) cũng ghi nhận sự sụt giảm trong hoạt động này, nhất là SHB, giảm tới 67% so với cùng kỳ năm 2019.
Lỗ nặng trong mảng kinh doanh này là Ngân hàng thương mại cổ phần Bưu điện Liên Việt (LienVietPostBank) Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín (Sacombank), Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) và Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Agribank).
6 tháng đầu năm, hoạt động kinh doanh chứng khoán của LienVietPostBank bị lỗ gần 63 tỷ đồng, cùng kỳ năm 2019 lỗ 10 tỷ đồng; Sacombank lỗ 33 tỷ đồng dù cùng kỳ lãi 25 tỷ đồng.
Đáng chú ý là Vietcombank dù dẫn đầu toàn ngành về lợi nhuận nửa đầu năm nhưng riêng mảng kinh doanh chứng khoán lại phủ một màu xám xịt khi lỗ 21 tỷ đồng, trong khi cùng kỳ ghi nhận mức lãi 85 tỷ đồng.
Còn tại Agribank, dù kết quả đã cải thiện hơn so với khoản lỗ 37 tỷ đồng hồi nửa đầu năm 2019, nhưng hoạt động kinh doanh chứng khoán của ngân hàng này 6 tháng đầu năm vẫn lỗ đến gần 20 tỷ đồng.
Trong đó, mua bán chứng khoán kinh doanh báo lỗ hơn 19 tỷ đồng, cùng kỳ 2019 cũng lỗ hơn 1,4 tỷ đồng; mua bán chứng khoán đầu tư cũng lỗ 802 triệu đồng, trong khi cùng kỳ 2019 lỗ 35 tỷ đồng.
Tổng hợp báo cáo tài chính quý 2/2020 cho thấy tổng lãi thuần từ hoạt động kinh doanh chứng khoán của các ngân hàng đạt hơn 8.100 tỷ đồng, gấp hơn 3 lần cùng kỳ 2019.
Cùng với mảng tín dụng, dịch vụ, kinh doanh ngoại hối..., kinh doanh chứng khoán cũng góp một phần vào tổng lợi nhuận ngân hàng, bên cạnh mảng tín dụng và dịch vụ.
Tuy vậy, trao đổi với các chuyên gia trong lĩnh vực tài chính-ngân hàng, hầu hết các ý kiến đều cho rằng những con số lãi/lỗ trong hoạt động kinh doanh chứng khoán của ngân hàng không có ảnh hưởng quá lớn đến kết quả hoạt động chung.
"Kinh doanh chứng khoán không phải là hoạt động chính của ngân hàng như tín dụng và lợi nhuận mang lại từ hoạt động này cũng chỉ chiếm một phần nhỏ trong tổng lợi nhuận ngân hàng. Do đó, các ngân hàng không bị phụ thuộc quá nhiều vào mảng kinh doanh trên," tiến sỹ Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính ngân hàng nhận định.
Liên quan đến hoạt động mua bán chứng khoán đầu tư, ông Hiếu cho rằng, trong bối cảnh nguồn vốn dồi dào như hiện nay, một số ngân hàng có xu hướng tăng cường hoạt động kinh doanh chứng khoán nhưng phần lớn vẫn là các khoản đầu tư dài hạn vào các loại giấy tờ có giá, ít rủi ro như trái phiếu Chính phủ hoặc trái phiếu doanh nghiệp lớn, có kết quả kinh doanh tích cực, từ đó đảm bảo an toàn nguồn vốn ngân hàng./.
