Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), trong khi xuất khẩu tôm và cá tra sang các thị trường Nhật Bản, Trung Quốc, ASEAN, Brazil… đều khởi sắc với mức tăng trưởng cao, còn ở thị trường Mỹ, kim ngạch xuất khẩu hai mặt hàng này đều có sự sụt giảm đáng kể.
Cụ thể, trong 8 tháng đầu năm nay, kim ngạch xuất khẩu tôm của Việt Nam sang Mỹ chỉ đạt gần 416 triệu USD, giảm 4,4% so với cùng kỳ năm 2016; từ vị trí số 1 trong năm 2016 đã tụt xuống vị trí thứ tư về nhập khẩu tôm Việt Nam trong 8 tháng đầu năm nay.
Theo VASEP, xuất khẩu tôm sang Mỹ trong nửa đầu năm nay có chiều hướng đi xuống là do tác động việc Bộ Thương mại Mỹ (DOC) tăng thuế chống bán phá giá trong quyết định sơ bộ của đợt xem xét hành chính lần thứ 11 (POR11); đồng USD sụt giá do tác động từ các chính sách mới liên quan tới bảo hộ sản xuất trong nước.
Bên cạnh đó, sự cạnh tranh mạnh mẽ từ Ấn Độ - đối thủ cạnh tranh chính của tôm Việt Nam trên thị trường Mỹ cũng phần nào làm giảm xuất khẩu tôm Việt Nam sang Mỹ.
Mặc dù từ nay đến cuối năm, nhu cầu tiêu thụ tôm của thị trường này thường tăng do phục vụ dịp lễ cuối năm, tuy nhiên theo các doanh nghiệp, tốc độ tăng trưởng xuất khẩu ở thị trường Mỹ sẽ không cao. Tương tự ở cá tra, giá trị xuất khẩu sản phẩm này sang Mỹ trong 8 tháng đầu năm nay cũng giảm 6% so với cùng kỳ.
Đáng chú ý, do tác động của Chương trình thanh tra cá da trơn, trong tháng Tám vừa qua, xuất khẩu cá tra sang Mỹ chỉ đạt 18,44 triệu USD, giảm 58,5% so với tháng trước đó (44,45 triệu USD) và giảm 54,8% so với tháng cùng kỳ năm trước.
Ngay cả Công ty Cổ phần Vĩnh Hoàn - một trong những công ty xuất khẩu cá tra lớn nhất của Việt Nam sang Mỹ cũng có lượng hàng xuất giảm gần 50% trong tháng Tám vừa qua.
[Giá cá tra nguyên liệu tại Đồng bằng sông Cửu Long tăng mạnh]
Không những vậy, mới đây, DOC lại thông báo về quyết định sơ bộ thuế chống bán phá giá của đợt xem xét hành chính lần thứ 13 (POR13) đối với mặt hàng cá tra philê đông lạnh từ Việt Nam giai đoạn từ 01/8/2015 đến 31/7/2016, với mức thuế 2,39 USD/kg, cao gấp 3 lần mức thuế suất riêng lẻ trong POR12.
Đây được xem là lần đầu tiên DOC đã có những điều chỉnh hoàn toàn thiếu cơ sở pháp lý và bỏ qua các quy định thông thường từ trước đến nay khi đưa ra quyết định sơ bộ.
Theo các doanh nghiệp cá tra, đây là một quyết định phi lý gây khó khăn đối với hoạt động xuất khẩu.
Với mức thuế chống bán phá giá cao, cộng thêm việc các doanh nghiệp cá tra phải đối mặt với Chương trình thanh tra cá da trơn của Mỹ đang là những rào cản lớn ngăn cản các doanh nghiệp xuất cá tra xuất khẩu sang thị trường này.
Theo nhận định của VASEP, nhiều khả năng lớn từ nay đến cuối năm, xuất khẩu cá tra sang thị trường Mỹ sẽ tiếp tục giảm./.