Trong báo cáo gửi Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch về tình hình kinh tế - xã hội của tỉnh trong 9 tháng năm 2024, Ủy ban Nhân dân tỉnh Đắk Nông đề xuất Bộ này tổng hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ về một số khó khăn, vướng mắc, nổi bật là tình trạng nhiều công trình, dự án trọng điểm phải dừng triển khai do chưa xác định được giải pháp thu hồi, bảo vệ khoáng sản bauxite theo quy định của Luật Khoáng sản.
Theo Ủy ban Nhân dân tỉnh Đắk Nông, tại Quyết định số 866/QĐ-TTg, ngày 18/7/2023 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng các loại khoáng sản thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 quy định, các dự án kết cấu hạ tầng kỹ thuật vì lợi ích quốc gia, công cộng theo Điều 62, Luật Đất đai trên khu vực có khoáng sản được phép triển khai trên nguyên tắc phải thu hồi, bảo vệ tài nguyên khoáng sản, tuân thủ quy định của Luật Khoáng sản, Luật Quy hoạch và các quy định liên quan.
Do đó, thời gian qua, các dự án kết cấu hạ tầng kỹ thuật giao thông, các khu tái định cư trên địa bàn tỉnh Đắk Nông đều phải tạm dừng do chưa xác định được giải pháp thu hồi, bảo vệ khoáng sản bô xít có hiệu quả. Thực trạng này dẫn tới hệ thống giao thông xuống cấp, hư hỏng.
Thêm nữa, nhiều khu tái định cư phục vụ cho việc tái định cư cho các hộ dân có đất thuộc diện thu hồi để phục vụ khai thác quặng bauxite cho nhà máy Alumin Nhân Cơ cũng phải tạm dừng, khiến việc thu hồi đất khó khăn và dẫn tới khiếu kiện kéo dài.
Do đó, để đảm bảo việc triển khai các dự án, đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công và đảm bảo cơ sở hạ tầng phục vụ quá trình phát triển kinh tế-xã hội, Ủy ban Nhân dân tỉnh Đắk Nông đề nghị Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổng hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét điều chỉnh, đưa danh mục các công trình, dự án trọng điểm của tỉnh Đắk Nông ra khỏi quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng bauxite (Quyết định số 866/QĐ-TTg).
Thêm nữa, hiện toàn tỉnh Đắk Nông có khoảng 27% diện tích tự nhiên có trữ lượng bauxite lớn và nằm trong quy hoạch khoáng sản tại Quyết định số 866/QĐ-TTg. Các diện tích này nằm trải dài, xen kẽ bên trong là nhiều mỏ vật liệu xây dựng thông thường (như cát, đá xây dựng, than bùn, đất san lấp…).
Theo thống kê sơ bộ, hiện có khoảng 2/3 mỏ vật liệu xây dựng thông thường nằm xen kẽ trong quy hoạch mỏ bauxite.
Do đó, tỉnh Đắk Nông cho rằng, nếu không cho sử dụng đất có lẫn quặng bô xít để làm vật liệu san lấp, hoặc không cấp phép khai thác cho các mỏ vật liệu xây dựng thông thường nằm xen kẽ trong quy hoạch bauxite sẽ dẫn tới thiếu hụt nguồn nguyên liệu phục vụ công tác xây dựng cơ bản của tỉnh cũng như nhu cầu của người dân.
Theo Sở Tài nguyên và Môi trường Đắk Nông, toàn tỉnh có 1.062 dự án có nhu cầu sử dụng đất trên tổng diện tích gần 6.700ha đang chồng lấn trên quy hoạch bauxite tại Quyết định số 866/QĐ-TTg.
Bên cạnh đó, hàng loạt dự án đầu tư công, điện gió, trụ sở sinh hoạt tôn giáo… cũng đang chồng lấn lên quy hoạch bauxite.
Theo quy định thì phải thu hồi, bảo vệ khoáng sản bauxite khi triển khai các công trình, dự án, nhưng hiện chưa có quy định thu hồi, bảo vệ bauxite như thế nào.
Thêm nữa, nếu thu hồi triệt để thì sẽ phát sinh rất nhiều chi phí cho ngân sách vì khối lượng đất đào, đất đắp là rất lớn, trong khi phần lớn các mỏ đất san lấp đủ điều kiện khai thác cũng đều bị chồng lấn quy hoạch bauxite, chưa thể triển khai./.
Bàn giao gần 16ha đất khai thác bauxite nhôm sau nhiều năm không thể thu hồi
Lực lượng chức năng đã tiến hành các thủ tục bàn giao mặt bằng đất thu hồi của Công ty TNHH Giống Vĩnh Lộc và Công ty Trách nhiệm hữu hạn Vĩnh Tiến để thực hiện Dự án khai thác quặng bauxite.