Nghề nuôi cá lồng bè ven biển ở Kiên Giang được ngư dân áp dụng từ những năm 2000, phát triển mạnh trong khoảng 5 năm trở lại đây và được đánh giá mang lại hiệu quả kinh tế ổn định.
Đặc biệt, từ năm 2022 đến nay, việc đưa lồng nhựa HDPE thay thế lồng bè gỗ truyền thống mang lại hiệu quả sản xuất cao hơn, được ngành chuyên môn và người nuôi đánh giá cao.
Ông Ninh Văn Sờn, xã Hòn Nghệ, huyện Kiên Lương cho biết đến nay, gia đình đã gắn bó hơn 15 năm với nghề nuôi cá lồng bè. Trong số đó, cá bớp, cá mú trân châu là 2 loài nuôi chủ lực. Ngoài ra, ông Sờn cũng nuôi thêm cá hồng mỹ, cá chim vây vàng.
Vụ nuôi 2024 này, gia đình nuôi 2 bè cá với 20 lồng nuôi hơn 10.000 con cá giống các loại. Đến nay, ông Sờn vẫn áp dụng nuôi 4 lồng nhựa HDPE và còn lại là lồng bè bằng cây gỗ.
"Nuôi bằng lồng HDPE cho thấy hiệu quả hơn so với lồng bè bằng cây gỗ với phao nổi. Do chi phí cao, khoảng 40-60 triệu/lồng 10 m2 nên gia đình tôi không đủ tài chính đầu tư nhiều. Tôi cũng rất mong Nhà nước có chính sách hỗ trợ vay vốn lãi suất ưu đãi hoặc trả dần để ngư dân có thể đầu tư nuôi hoàn toàn bằng thiết bị này," ông Sờn nói.
Ông Sờn cũng cho biết thêm từ cuối năm 2023 đến nay, giá các loại cá nuôi duy trì khá cao nên đa số người nuôi đều có lời khá. Cụ thể, giá cá bớp hiện tại từ 200.000-220.000 đồng/kg, cá mú trân châu 250.000 đồng/kg. Riêng gia đình ông Sờn từ đầu năm đến nay đã bán được hơn 2.000 con cá, đạt lợi nhuận hơn 100 triệu đồng sau khi trừ các khoản chi phí.
Là một trong những hộ đầu tiên áp dụng nuôi cá trong lồng bè HDPE ở xã Lại Sơn, huyện Kiên Hải, ông Lê Văn Xẻo, Giám đốc Hợp tác xã Tiến Đạt cho biết Hợp tác xã hiện có 10 thành viên nuôi gần 200 lồng với nhiều loại cá như cá mú, cá chim vây vàng, cá bớp, cá mú trân châu… Trong số đó, cá bớp và cá mú là 2 loài nuôi chủ lực của Hợp tác xã nói riêng, các hộ nuôi biển ở xã Lại Sơn nói chung.
Ông Xẻo cũng cho hay từ năm 2022 đến nay, Trung tâm Khuyến nông tỉnh phối hợp với một số đơn vị hỗ trợ cho các thành viên trong Hợp tác xã nuôi thử nghiệm bằng lồng bè nhựa HDPE với hơn 10 lồng. Sau 1-2 vụ nuôi đạt hiệu quả, đến nay, bên cạnh hỗ trợ thí điểm phương pháp nuôi từ ngành chuyên môn, đa số các thành viên của Hợp tác xã đã đầu tư lồng bè nhựa để nuôi thay thế cho lồng bè làm bằng gỗ trước đây.
"So với lồng bè bằng cây gỗ, lồng bè bằng HDPE tiện lợi và hiệu quả hơn rất nhiều, cụ thể là lồng bè bằng gỗ 3-4 năm phải thay mới rất tốn công và cả chi phí. Trong khi đó, lồng bè bằng nhựa HDPE độ bền khoảng 20 năm, đó là chưa kể đến việc khi nuôi trong lồng bè nhựa chịu sóng tốt, cá phát triển tốt hơn. Tuy nhiên, vốn đầu tư lồng nhựa HDPE khá cao, hàng trăm triệu đồng nên nhiều người không có khả năng đầu tư," ông Xẻo cho biết thêm.
Chị Võ Thị Thắm, ở xã Hòn Tre, huyện Kiên Hải cho biết hiện tại, gia đình đang thả nuôi 40 lồng với nhiều loại cá như cá mú trân châu, cá chim vây vàng, cá cam, cá bớp, cá hồng mỹ, cá chẽm… Trung bình mỗi năm hộ chị Thắm xuất bán khoảng 40 tấn cá các loại và thu lời trên dưới 1 tỷ đồng.
Theo chị Thắm, cá mú nuôi từ 9 đến 10 tháng, trọng lượng đạt khoảng 1 kg/con là xuất bán. Còn cá bớp, thời gian nuôi từ 6 đến 7 tháng, đạt trọng lượng từ 6-8 kg/con là có thể thu hoạch.
"Vợ chồng tôi tham gia đầy đủ các lớp tập huấn, hội thảo để cập nhật các kiến thức nuôi cá, cũng như ứng dụng kịp thời khoa học kỹ thuật, công nghệ để nuôi đạt hiệu quả. Nhờ vậy, 2 năm nay gia đình tôi biết đến và áp dụng nuôi cá trong lồng nhựa HDPE mang lại hiệu quả hơn so với nuôi bằng lồng cây truyền thống, bởi độ bền lâu hơn và lượn sóng tốt hơn nên có thể nuôi ngoài khơi. Tôi mong cấp trên có chính sách ưu đãi để ngư dân có thể vay vốn đầu tư lồng HDPE để nuôi cho hiệu quả hơn," chị Võ Thị Thắm chia sẻ.
Theo ông Đặng Tùng Long, Phó trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Kiên Hải, các khu vực nuôi cá lồng bè của huyện tập trung ở 4 xã, gồm Hòn Tre, Lại Sơn, An Sơn và Nam Du. Người dân chủ yếu nuôi cá mú, cá bớp, cá hồng mỹ, cá chim vây vàng, hàu, vẹm xanh…
Để giúp cho nghề nuôi này phát triển bền vững, bên cạnh các giải pháp chuyên môn, vấn đề cần quan tâm là khuyến khích, tạo điều kiện để người dân chuyển từ nuôi lồng cây truyền thống sang nuôi bằng lồng HDPE. Sau thời gian triển khai thí điểm, ngành nông nghiệp huyện đánh giá và xác định nuôi biển bằng lồng HDPE đạt hiệu quả hơn so với lồng truyền thống.
"Thời gian qua, Phòng Nông nghiệp huyện tuyên truyền, vận động người dân chuyển đổi sang nuôi cá bằng lồng HDPE, tuy nhiên, kinh phí đầu tư khá cao nên chưa được nhiều người áp dụng. Để cho nghề nuôi biển của huyện phát triển bền vững, huyện tiếp tục kêu gọi những công ty, doanh nghiệp sản xuất lồng HDPE có cơ chế trả góp cho nông dân để họ có thể đầu tư nuôi cá lồng bè bằng loại lồng nhựa này," ông Long cho biết thêm.
Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Kiên Giang, năm 2024, tỉnh đề ra kế hoạch thả nuôi 4.000 lồng cá biển. Từ đầu năm đến nay, ngư dân các khu vực ven biển, ven đảo thả nuôi hơn 2.800 lồng, đạt trên 70% kế hoạch, sản lượng thu hoạch hơn 2.000 tấn. Tình hình nuôi cá lồng bè của tỉnh từ đầu năm đến nay tương đối thuận lợi, giá cá thương phẩm khá cao nên hầu hết người nuôi đều mang về khoản lợi nhuận khá cao.
Để nghề nuôi thủy sản phát triển bền vững, theo ông Lê Hữu Toàn, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Kiên Giang, tỉnh đã và đang thực hiện kế hoạch phát triển nuôi biển giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030.
Tỉnh tập trung ưu tiên bố trí, sắp xếp nghề nuôi biển như cá lồng bè, nhuyễn thể, đối tượng thủy sản khác theo hướng tập trung, liên kết sản xuất bền vững, gắn với giao khu vực biển, cấp mã số nhận diện cơ sở nuôi lồng bè trên biển theo quy định.
Đồng thời, tỉnh đẩy mạnh khuyến ngư và tăng cường quản lý, giám sát chặt chẽ vùng nuôi gắn với quan trắc môi trường nước và nâng cao năng lực chẩn đoán, cảnh báo dịch bệnh trên thủy sản, chất lượng nguồn nước giúp người nuôi chủ động trong thả cá nuôi, tránh bị thiệt hại, ảnh hưởng; tổ chức các lớp tập huấn kỹ thuật nuôi, cách phòng và điều trị bệnh cho cá, chuyển giao công nghệ, ứng dụng quy trình khoa học kỹ thuật vào nuôi cá để tăng năng suất, sản lượng, giảm giá thành sản xuất.
Tỉnh cũng tăng cường thông tin, khuyến khích triển khai nhân rộng phát triển liên kết chuỗi sản xuất, nuôi các đối tượng có giá trị kinh tế cao, nuôi cá lồng bè sử dụng thức ăn công nghiệp thay thế thức ăn cá tạp, khuyến cáo hộ nuôi cá đầu tư lồng nuôi bằng vật liệu HDPE thay thế lồng gỗ truyền thống.
Song song đó, tỉnh sẽ tạo điều kiện cho ngư dân vay vốn, tìm thị trường đầu ra cho sản phẩm ổn định theo hướng vừa cung cấp tiêu thụ nội địa, vừa xuất khẩu.
"Ngành nông nghiệp tỉnh tiếp tục phối hợp Ủy ban Nhân dân các huyện, thành phố chỉ đạo chăm sóc, phòng trừ dịch bệnh trên thủy sản nói chung, nuôi cá nuôi lồng bè nói riêng. Đặc biệt, phối hợp với Sở Kế hoạch và Đầu tư tiếp tục thực hiện rà soát giải quyết các hồ sơ đầu tư nuôi biển chưa đủ điều kiện để lấy ý kiến các sở, ngành và các hồ sơ đã lấy ý kiến nhưng chưa trình Ủy ban nhân dân tỉnh; tham mưu Ủy ban Nhân dân tỉnh tổ chức hội nghị nuôi biển tỉnh Kiên Giang để có những đánh giá, rút kinh nghiệm, bản giải pháp phát triển bền vững trong thời gian tới," ông Lê Hữu Toàn nhấn mạnh./.
