Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn cho biết từ kết quả thực hiện kiểm toán quyết toán ngân sách 2022, cơ quan này ghi nhận nhiều cơ quan, đơn vị chưa trích lập, sử dụng nguồn cải cách tiền lương và chi không đúng quy định. Trên cơ sở đó, Kiểm toán Nhà nước đã kiến nghị Bộ Tài chính giảm dự toán năm sau số tiền từ nguồn chi chưa đúng.
Chi nguồn cải cách tiền lương chưa đúng
Tiếp tục phiên họp chiều 30/5, Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV, Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn cho biết qua kiểm toán Báo cáo quyết toán ngân sách Nhà nước năm 2022 tại Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư và tổng hợp một số kết quả kiểm toán chính của các cuộc kiểm toán tổ chức trong năm 2023, cơ quan này đã kiến nghị tăng thu, giảm chi ngân ngân sách Nhà nước 21.346,33 tỷ đồng; kiến nghị xử lý khác 28.595,09 tỷ đồng.
Tuy vậy, Tổng Kiểm toán Ngô Văn Tuấn cũng lưu ý việc quản lý thu của các cơ quan thuế còn hạn chế, như cơ quan thuế chưa kiểm tra đủ các loại hồ sơ khai thuế với người nộp; chưa quản lý thuế với hoạt động thương mại điện tử với các hộ, cá nhân có doanh thu trên 100 triệu đồng/năm.
Riêng xử lý thuế với khoản thu từ thuê, sử dụng đất, theo Kiểm toán Nhà nước, một số cơ quan quản lý chưa xử lý thu hồi đất thuê theo quy định với các trường hợp tổ chức cá nhân được Nhà nước cho thuê đất đã bỏ địa chỉ kinh doanh nhiều năm.
Đáng chú ý, theo Kiểm toán Nhà nước, một số đơn vị sự nghiệp công lập thuộc các bộ chưa trích lập nguồn cải cách tiền lương, sử dụng nguồn này chi không đúng quy định; có 8/60 địa phương báo cáo chưa đầy đủ nguồn cải cách tiền lương được để lại. Do đó, cơ quan kiểm toán kiến nghị Bộ Tài chính giảm dự toán năm sau số tiền gần 83 tỷ đồng từ nguồn chi chưa đúng này.
Ngoài ra, theo cơ quan kiểm toán, một số đơn vị của các địa phương chưa trích lập đủ hoặc xác định nguồn cải cách tiền lương chưa đúng quy định 3.200 tỷ đồng. Kiểm toán Nhà nước kiến nghị giảm dự toán năm sau tại 23 địa phương, là 1.847 tỷ đồng.
Tương tự, cơ quan thẩm tra của Quốc hội cũng chỉ ra một số đơn vị của các bộ, địa phương chưa trích lập hoặc chưa trích lập đủ nguồn cải cách tiền lương; sử dụng nguồn này chi không đúng quy định. Việc theo dõi, quản lý nguồn cải cách tiền lương không chính xác.
Qua kiểm toán, một số địa phương chuyển nguồn kinh phí không phù hợp quy định 11.786 tỷ đồng. Có 10 địa phương chuyển thiếu 12.665 tỷ đồng nguồn cải cách tiền lương 2022 sang 2023 và một số nơi thiếu thủ tục khi chi chuyển nguồn.
Từ kết quả trên, Kiểm toán Nhà nước đề nghị Chính phủ báo cáo Quốc hội việc xử lý, quyết toán vào niên độ ngân sách nhà nước năm 2023 đối với các trường hợp Chính phủ không điều chỉnh được số liệu quyết toán ngân sách nhà nước năm 2022 liên quan đến ngân sách Trung ương theo Nghị quyết số 91/2023/QH15 của Quốc hội đã được Kiểm toán Nhà nước kiến nghị.
Lãnh đạo Kiểm toán Nhà nước cũng cho rằng Chính phủ cần chỉ đạo Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư thực hiện kiến nghị của cơ quan này tại báo cáo kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách nhà nước năm 2022 tại 2 bộ.
Trong đó, Bộ Tài chính cần tổ chức rà soát và chịu trách nhiệm về việc chuyển nguồn đối với các dự án viện trợ tại Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ Giáo dục và Đào tạo, bảo đảm tuân thủ theo quy định Nghị định số 163/2016/NĐ-CP của Chính phủ.
Kết quả thu ngân sách vượt so với dự toán
Trước đó, cũng trong phiên họp chiều 30/5, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày báo cáo quyết toán ngân sách nhà nước năm 2022 trước Quốc hội. Báo cáo cho thấy tổng số thu ngân sách nhà nước là 1.413.408 tỷ đồng; tổng số chi 1.855.641 tỷ đồng; bội chi 442.233 tỷ đồng.
Trong số đó, thu nội địa vượt gần 23% dự toán giao; thu từ xuất nhập khẩu vượt 24%. Riêng thu thu dầu thô vượt 177% dự toán, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết do giá dầu tăng cao vượt 74,5% so với thời điểm lập dự toán và dự kiến sản lượng dầu của PVN thấp so với khả năng thực hiện.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc nhấn mạnh thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội, trong thời gian qua, Chính phủ đã chỉ đạo triển khai quyết liệt, đồng bộ nhiều giải pháp quản lý, điều hành thu, chi ngân sách, góp phần tích cực vào việc hoàn thành thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội.
Cụ thể, thực hiện các chính sách tài khóa hỗ trợ phục hồi và phát triển kinh tế xã hội của Quốc hội, trong đó có Nghị quyết số 43/2022/QH15, Chính phủ đã ban hành các chính sách miễn, giảm gia hạn thuế, phí, lệ phí và tiền thuê đất đã hỗ trợ trực tiếp; qua đó giúp các doanh nghiệp giảm các nghĩa vụ tài chính, gia tăng thanh khoản, giảm chi phí giá vốn, vượt qua khó khăn, duy trì, ổn định, mở rộng sản xuất kinh doanh, đóng góp vào quá trình phục hồi và phát triển của nền kinh tế.
Tuy vậy, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cũng thẳng thắn chỉ rõ vẫn còn tồn tại một số hạn chế như: Công tác dự báo, tính toán nhu cầu hỗ trợ của một số chính sách trong quá trình xây dựng chưa lường hết được khó khăn, vướng mắc, thách thức trong tổ chức triển khai thực hiện dẫn đến hiệu quả chưa cao; công tác triển khai chính sách, pháp luật, dự toán ngân sách nhà nước có nơi, có lúc còn bất cập.
“Việc tháo gỡ khó khăn, vướng mắc chưa kịp thời ảnh hưởng đến hiệu quả, tiến độ thực hiện các nhiệm vụ ngân sách nhà nước,” Bộ trưởng Hồ Đức Phớc lưu ý.
Ngoài ra, theo Bộ trưởng Hồ Đức Phớc, một số bộ, cơ quan trung ương và địa phương giải ngân đầu tư công chậm; việc chấp hành kỷ luật, kỷ cương tài chính chưa nghiêm; một số bộ, cơ quan trung ương, địa phương lập, xét duyệt, gửi quyết toán ngân sách nhà nước chậm so với thời gian quy định…
Về thực hiện Nghị quyết số 91/2023/QH15 của Quốc hội về phê chuẩn quyết toán ngân sách nhà nước năm 2021, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 22 ngày 3/6/2023 về việc chấn chỉnh, tăng cường kỷ cương, kỷ luật trong việc chấp hành pháp luật về tài chính, ngân sách nhà nước.
Qua đó, các bộ, cơ quan Trung ương, các địa phương đã xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm trong quản lý sử dụng ngân sách nhà nước.
Trong năm 2022, cả nước đã xử lý 1.382 tổ chức và 2.236 cá nhân; việc kiểm điểm và xử lý trách nhiệm đối với tập thể, cá nhân, nhất là người đứng đầu trong việc để xảy ra sai phạm về quản lý ngân sách nhà nước đã được thực hiện theo kết luận kiểm toán, thanh tra./.
