Quả càphê sau khi thu hái được đưa xuống bể trong dây chuyền chế biến cà hê ướt của Công ty càphê Thắng Lợi. (Ảnh: Dương Gian/TTXVN) Theo ông Võ Thành Đô, Phó cục trưởng Cục Chế biến nông, lâm, thủy sản và nghề muối (Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn), hiện cả nước có 239 doanh nghiệp chế biến càphê quy mô công nghiệp.
Các cơ sở này mỗi năm chế biến được trên 1,24 triệu tấn sản phẩm, gồm càphê nhân, càphê bột, càphê hòa tan, chiếm trên 96% trong tổng sản lượng càphê của cả nước.
Theo đánh giá của ông Võ Thành Đô, hiện Việt Nam là quốc gia đứng hàng đầu thế giới về sản xuất và xuất khẩu càphê vối (robusta), đứng thứ hai thế giới về sản xuất và xuất khẩu càphê nhân.
Tuy nhiên, công nghiệp chế biến càphê lâu nay chủ yếu vẫn là chế biến càphê nhân xuất khẩu, mang lại giá trị gia tăng thấp, còn chế biến sâu ra các sản phẩm càphê bột, càphê hòa tan, càphê hòa tan phối trộn (càphê “3 trong 1,” “2 trong 1”…) chỉ mới chiếm tỷ lệ từ 4,1-6% trong tổng sản lượng càphê.
Cụ thể, hiện nay, cả nước có 160 cơ sở chế biến càphê bột (càphê rang xay), công suất đạt mỗi năm 26.095 tấn và 19 nhà máy chế biến càphê hòa tan nguyên chất, càphê hòa tan phối trộn, với công suất 75.280 tấn sản phẩm/năm.
Trong khi đó, các sản phẩm càphê được chế biến sâu tuy có sản lượng thấp nhưng mang về giá trị gia tăng cao hơn gấp nhiều lần so với xuất khẩu càphê nhân.
Từ nay đến năm 2020 và năm 2030, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chủ trương không xây dựng thêm các nhà máy chế biến càphê nhân và rang xay mà chỉ đầu tư đổi mới công nghệ, thiết bị để tăng năng suất lao động và nâng cao chất lượng sản phẩm.
Đồng thời chú trọng đầu tư nghiên cứu thay đổi cơ cấu mặt hàng theo hướng tăng sản phẩm càphê chế biến sâu, chất lượng tốt; tăng cường liên kết giữa người trồng và doanh nghiệp chế biến càphê nhằm tạo ra sự phát triển bền vững.
Cụ thể, đến năm 2020, tỷ lệ càphê tiêu dùng (càphê chế biến sâu: càphê rang xay, càphê hòa tan) đạt từ 25% trong tổng sản lượng càphê nhân trở lên; trong đó, sản lượng càphê rang xay đạt 50.000 tấn sản phẩm/năm, càphê hòa tan các loại đạt 255.000 tấn/ năm; trong đó, càphê hòa tan nguyên chất chiếm trên 20%.
Định hướng đến năm 2030, ngành này tăng sản lượng càphê rang xay lên trên 50.000 tấn/năm, sản lượng càphê hòa tan đạt trên 350.000 tấn/năm.
Càphê rang xay chủ yếu dành cho thị trường nội địa, càphê hòa tan phục vụ cho xuất khẩu và một phần tiêu thụ nội địa./.
