Bệnh nhân ngộ độc thực phẩm được điều trị tích cực tại Bệnh viện Đa khoa Ninh Bình. (Ảnh: /TTXVN) Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) cho biết vừa qua, trên địa bàn tỉnh Ninh Bình đã xảy ra vụ ngộ độc thực phẩm khiến 7 người phải nhập viện với diễn biến lâm sàng rất nhanh và phức tạp.
Kết quả kiểm nghiệm mẫu thực phẩm nghi ngờ gây ngộ độc thực phẩm là do người bệnh ăn thịt vịt quay có chứa vi khuẩn Clostridium botulinum (C.botulinum). Đây là vi khuẩn lưu hành trên toàn cầu, có nhiều thể bệnh nhưng thể ngộ độc thực phẩm do độc tố C.botulinum thường gặp nhất.
Mọi người đều có thể bị bệnh do C.botulinum. Trẻ em dưới 1 tuổi có tỷ lệ mắc cao hơn do sức đề kháng, miễn dịch thấp hơn và mẫn cảm hơn với độc tố của vi khuẩn C.botulinum.
Ngoài ra, những người hay dùng đồ hộp, thực phẩm xông khói, thực phẩm lên men yếm khí, người làm nghề giết mổ, người lao động tiếp xúc với phân người và động vật cũng rất dễ mắc bệnh..
Vi khuẩn C.botulinum có dạng hình que, tạo nha bào (bào tử), sống kỵ khí, sinh độc tố có 6 típ (A, B, C, D, E, F) trong đó các típ A, B, E có khả năng gây bệnh cho người.
Vi khuẩn này có khả năng sống sót cao, nha bào của chúng tồn tại trong đất, phân, bùn, trên động vật, hải sản, đồ hộp... nhiều tháng; có thể sống trong đồ hộp đã mở, thịt, cá hun khói... nhiều tuần. Trong điều kiện bảo quản lạnh và có môi trường kiềm, vi khuẩn có thể sinh ra nhiều độc tố.
Bệnh truyền qua đường tiêu hóa, do sử dụng đồ ăn, thức uống nhiễm vi khuẩn C.botulinum đã sinh ra độc tố hoặc do ăn uống phải thực phẩm chứa nha bào C.botulinum, khi vào đường tiêu hóa phát triển thành thể sinh dưỡng, sinh ra độc tố và gây bệnh.
Các loại đồ hộp, thức ăn được chế biến, sản xuất, bảo quản không đạt tiêu chuẩn vệ sinh trong điều kiện yếm khí dễ bị nhiễm C.botulinum… Bào tử C.botulinum tồn tại ở đất, bùn, phân tươi hoặc đã ủ, đường tiêu hóa của động vật và người mang khuẩn lành, các loại đồ hộp, thức ăn bảo quản, lên men ở môi trường kỵ khí.
Hiện không có vắcxin dự phòng vi khuẩn C.botulinum nhưng có kháng độc tố (Serum Anti Botulinum-SAB) loại đa giá (A, B, E) và loại đơn giá, chỉ dùng để điều trị bệnh hoặc điều trị dự phòng khẩn cấp khi đã nghi nhiễm.
Vì vậy, Cục An toàn thực phẩm khuyến cáo biện pháp phòng, chống ngộ độc thực phẩm do vi khuẩn C.botulinum như vi khuẩn bị diệt ở 60 độ C trong 30 phút và bởi các hóa chất khử trùng thông dụng; để khử độc tố cần đun sôi 100 độ C ít nhất 15 phút; để diệt nha bào cần đun ở 100 độ C ít nhất 1 giờ, hoặc hơi nước nóng ở áp lực cao hay sấy khô trên 160 độ C ít nhất 30 phút.
Cục cũng đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục thực hiện các biện pháp an toàn thực phẩm trong sản xuất, kinh doanh, bảo quản và tiêu dùng thực phẩm, đặc biệt những thực phẩm có nguy cơ nhiễm vi khuẩn C.botulinum; phòng chống ngộ độc thực phẩm do C.botulinum; thực hiện vệ sinh cá nhân, vệ sinh ăn uống; tuyệt đối không ăn, uống sản phẩm nghi ngờ nhiễm C.botulinum.
Công tác giám sát, kiểm tra, thanh tra được đẩy mạnh nhằm bảo đảm an toàn thực phẩm ở các khâu sản xuất, vận chuyển, bảo quản, sử dụng các thực phẩm đóng hộp, thực phẩm hun khói, thực phẩm lên men yếm khí (thịt, cá ướp, ủ mắm...), thực phẩm bảo quản trong môi trường yếm khí (xông khói...), lò mổ, cơ sở chế biến thức ăn, nơi bán sữa và sản phẩm sữa... Phát hiện sớm các sản phẩm nhiễm C.botulinum để cảnh báo cho cộng đồng, thu hồi và xử lý sản phẩm triệt để (tiêu hủy).
Bên cạnh đó, giám sát phát hiện sớm ca bệnh, chùm ca bệnh nghi ngờ do C.botulinum; sẵn sàng vật tư, thiết bị, thuốc đặc trị để tổ chức cấp cứu, điều trị kịp thời để hạn chế bệnh chuyển sang nặng hoặc tử vong.
Đảm bảo vệ sinh nguồn nước sạch cho cộng đồng, phòng tránh triệt để nguy cơ ô nhiễm phân người và phân gia súc đối với nguồn nước sạch. Điều tra dịch tễ học, phát hiện nguồn gốc lây nhiễm để xử lý triệt để nguồn bệnh, yếu tố truyền nhiễm (thực phẩm nhiễm C.botulinum, nguyên nhân nhiễm C. botulinum vào thực phẩm)./.
