Nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un (giữa) thị sát công trình xây dựng Bệnh viện Đa khoa Bình Nhưỡng. (Ảnh: Yonhap/TTXVN) Các chuyên gia theo dõi Triều Tiên cho rằng việc Triều Tiên gần đây tuyên bố sẽ công bố kế hoạch phát triển kinh tế 5 năm mới vào đầu năm 2021 có thể là dấu hiệu cho thấy nền kinh tế nước này đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng vì các lệnh trừng phạt quốc tế kéo dài và đại dịch viêm đường hô hấp do chủng mới của virus SARS-CoV-2 (COVID-19), vốn đang nổi lên như một "thách thức lớn" đối với nhà lãnh đạo Kim Jong-un.
Theo Thời báo Hàn Quốc (Korea Times), ngày 20/8, chính quyền Triều Tiên tuyên bố sẽ vạch ra một kế hoạch mới để thúc đẩy nền kinh tế đang sa sút của nước này tại Đại hội Đảng Lao động vào tháng 1/2021, thừa nhận chiến lược hiện tại được đưa ra vào năm 2016 đã thất bại, do "các tình huống bên trong và bên ngoài cùng những thách thức phức tạp đầy bất ngờ," như các lệnh trừng phạt kinh tế do Mỹ khởi xướng nhằm vào Triều Tiên, đại dịch COVID-19 và một loạt trận lũ lụt kinh hoàng.
Daniel Sneider, chuyên gia về chính sách quốc tế tại Đại học Stanford, bình luận: “Nền kinh tế Triều Tiên đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng cơ cấu nghiêm trọng và sâu sắc, cộng thêm vấn đề COVID-19.”
[Nhà lãnh đạo Triều Tiên chủ trì cuộc họp về ứng phó bão và COVID-19]
Trong khi nhà lãnh đạo Kim Jong-un không thể thuyết phục Tổng thống Mỹ Donald Trump nới lỏng các lệnh trừng phạt tại các hội nghị thượng đỉnh từng rất được chờ đợi ở Singapore và Việt Nam, đại dịch COVID-19 đã buộc quốc gia bị cô lập này phải đóng cửa biên giới với đối tác thương mại quan trọng nhất của mình là Trung Quốc, cắt giảm mạnh thương mại song phương xuống gần bằng không.
Việc đóng cửa cũng cắt đứt dòng khách du lịch nước ngoài - một nguồn ngoại tệ hợp pháp đáng kể của Triều Tiên. Ngoài ra, những trận mưa xối xả trong nhiều tuần ở nước này đã làm ngập lụt nhà cửa và ruộng lúa, gây thiệt hại cho nền kinh tế vốn đã khó khăn. Do đó, kế hoạch mới dự kiến sẽ tập trung vào cách giải quyết những vấn đề hiện tại.
Giáo sư Terence Roehrig, làm việc tại Học viện Chiến tranh Hải quân, Mỹ, nói: "Tôi nghĩ phần lớn kế hoạch mới sẽ là cách thức để Triều Tiên vượt qua những thách thức lớn mà nước này phải đối mặt khi các lệnh trừng phạt vẫn còn hiệu lực và sẽ không sớm được gỡ bỏ, hay việc phong tỏa do dịch COVID-19 hạn chế hoạt động kinh tế với Trung Quốc, và những ảnh hưởng khác từ thiên tai. Việc tiếp tục quá trình này là một dấu hiệu cho thấy ông ấy (Kim Jong-un) tiếp tục coi trọng phát triển kinh tế. Tuy nhiên, khu vực kinh tế nhà nước hoạt động không hiệu quả trong khi khu vực kinh tế thị trường còi cọc và méo mó không thể thay thế khu vực kinh tế nhà nước. Triều Tiên cố giữ cho hệ thống này tồn tại và cuối cùng thì hệ thống này sẽ lại thất bại."
Joseph DeTrani, cựu Đặc phái viên Mỹ trong các cuộc đàm phán 6 bên về vấn đề hạt nhân trên bán đảo Triều Tiên, lưu ý: "Bình Nhưỡng cho rằng họ cần phải thay đổi điều gì đó để cải thiện kinh tế và có thêm lương thực và thực phẩm cho người dân. Đó là thách thức của ông Kim Jong-un."
Giáo sư Roehrig cũng nhận định kế hoạch mới mang “yếu tố chính trị nội bộ quan trọng." Ông nói thêm: “Thông báo về Đại hội cũng như kế hoạch sắp tới là thông điệp cho người dân trong nước thấy rằng bất chấp những khó khăn mà đất nước phải đối mặt từ các lệnh trừng phạt và dịch COVID-19, Triều Tiên sẽ vượt qua và rằng giới lãnh đạo nước này đang tìm cách giải quyết các vấn đề này. Những người hoạch định kế hoạch mới sẽ tìm cách tô vẽ sức mạnh và sự kiên cường của Triều Tiên, cùng với sự khôn ngoan của nhà lãnh đạo Kim Jong-un."
Những động thái gần đây của Kim Jong-un cho thấy nhận định của Roehrig rất có thể là đúng. Ngày 7/8, Cơ quan thông tấn Trung ương Triều Tiên (KCNA) đưa tin nhà lãnh đạo Triều Tiên đã đến thăm một ngôi làng bị ảnh hưởng do lũ lụt ở tỉnh Bắc Hwanghae và chỉ thị các quan chức dưới quyền đưa lượng ngũ cốc dự trữ đặc biệt của ông tới các nạn nhân và giúp đỡ địa phương này khắc phục hậu quả.
Hai ngày sau, Đảng Lao động Triều Tiên đã cung cấp hàng cứu trợ cho Kaeseong, thị trấn gần đây bị phong tỏa do một người đào tẩu trở về với các triệu chứng COVID-19.
Về thời gian diễn ra Đại hội, có suy đoán rằng kết quả cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào tháng 11 tới có thể ảnh hưởng đến việc lập kế hoạch mới của Kim Jong-un. Tuy nhiên, các nhà phân tích không nhất trí với suy đoán này.
Ông Roehrig giải thích: "Việc công bố kế hoạch mới sẽ diễn ra sau cuộc bầu cử Mỹ, song tôi nghi ngờ khả năng cuộc bầu cử này sẽ ảnh hưởng nhiều đến việc lập kế hoạch kinh tế vào thời điểm này. Việc lập kế hoạch kinh tế trong chiến lược mới đã bắt đầu và cho dù ai được bầu làm Tổng thống ở Mỹ đi chăng nữa, thì Triều Tiên vẫn sẽ phải đối mặt với những thách thức ấy"./.
