“Từ thực tế triển khai thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 (khóa IX) về kinh tế tập thể và quá trình đổi mới, phát triển kinh tế tập thể 20 năm qua có thể rút ra một số bài học kinh nghiệm, trong đó cần thống nhất về tư tưởng, lý luận là tiền đề quan trọng dẫn tới sự thống nhất trong hành động, tạo điều kiện tập trung mọi nguồn lực để thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế tập thể.”
Nội dung trên được Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh tại Hội nghị toàn quốc Tổng kết 20 năm thực hiện Nghị quyết số 13/NQ-TW về kinh tế tập thể và Tổng kết 10 năm thi hành Luật Hợp tác xã năm 2012, ngày 15/12.
Chưa phát huy được hết tiềm năng
Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho hay Nghị quyết số 13 đã đánh giá đúng tình hình, chỉ ra được yêu cầu, định hướng, nhiệm vụ trọng tâm trong phát triển kinh tế tập thể. Đây là nền tảng và cơ sở quan trọng trong việc lãnh đạo, chỉ đạo phát triển kinh tế tập thể 20 năm qua.
“Về cơ bản, Nghị quyết đã được triển khai thực hiện nghiêm túc, từ việc học tập, quán triệt, thể chế hóa các quan điểm chỉ đạo cho đến việc tổ chức thực hiện các nhiệm vụ đề ra. Việc triển khai Nghị quyết đã đạt được một số kết quả bước đầu trong việc thống nhất nhận thức về các quan điểm đồng thời xác lập được môi trường thể chế và tâm lý xã hội thuận lợi cho kinh tế tập thể phát triển,” ông Dũng nói.
Tuy nhiên, người đứng đầu ngành Kế hoạch và Đầu tư thẳng thắn chỉ ra khu vực kinh tế tập thể vẫn chưa phát huy được hết tiềm năng, lợi thế, chưa thực sự trở thành nền tảng của nền kinh tế quốc dân.
Cụ thể, tốc độ tăng trưởng khu vực kinh tế tập thể còn thấp và tỷ trọng đóng góp vào GDP giảm liên tục, không đạt được mục tiêu Nghị quyết đề ra.
Liên tục trong 20 năm qua, tốc độ tăng trưởng khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã đạt thấp, chỉ bằng khoảng một nửa tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế. Hơn thế, kinh tế tập thể đóng góp của vào GDP cả nước giảm liên tục từ 8% năm 2001 xuống còn 3,6% năm 2020. Như vậy, kết quả phát triển của khu vực kinh tế tập thể so với mục tiêu mà Nghị quyết đề ra là "phấn đấu đạt tốc độ tăng trưởng ngày càng cao, tiến tới tỷ có trọng ngày càng lớn trong GDP của nền kinh tế" là không đạt được.
Nguyên nhân phải kể đến công tác nghiên cứu lý luận về hợp tác xã chưa có hệ thống, chưa có các tổ chức nghiên cứu, giảng dạy chuyên sâu về hợp tác xã. Nội dung phát triển kinh tế tập thể chưa được đưa vào giảng dạy trong các trường đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp và dạy nghề như yêu cầu của Nghị quyết.
Nội dung tại Nghị quyết đã yêu cầu “có bộ máy quản lý chuyên trách thích hợp (các bộ có vụ, sở có phòng quản lý kinh tế tập thể) để theo dõi, hướng dẫn thực hiện các chính sách, nghiệp vụ đối với khu vực kinh tế tập thể.”
Song, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết sau 20 năm thực hiện Nghị quyết, tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về kinh tế tập thể vẫn chưa đạt yêu cầu, đội ngũ cán bộ quản lý nhà nước về kinh tế tập thể chưa nắm chắc tình hình phát triển kinh tế tập thể, công tác tham mưu giúp Đảng, Nhà nước thực hiện hiệu quả quản lý nhà nước đối với kinh tế tập thể còn hạn chế.
Trong đó phải kể đến, khung khổ pháp luật, chính sách về hợp tác xã còn nhiều rào cản đối với sự phát triển đối với hợp tác xã, chưa bao quát được sự phát triển sinh động của các loại hình kinh tế hợp tác cũng nwh chưa làm rõ được sự phát triển từ thấp đến cao của các tổ chức kinh tế hợp tác. Do đó, quá trình thực hiện chưa khuyến khích thu hút thành thành tham gia đồng thời chưa xác định được cơ chế quản lý một cách minh bạch, bảo đảm sự bình đẳng, công bằng trong hợp tác xã…
Hội nghị toàn quốc Tổng kết 20 năm thực hiện Nghị quyết số 13/NQ-TW về kinh tế tập thể và Tổng kết 10 năm thi hành Luật Hợp tác xã năm 2012, ngày 15/12. (Ảnh:Vietnam+) Phát triển kinh tế tập thể là yêu cầu tất yếu
Theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, mục tiêu tổng quát phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã trong thời gian tới cần phải năng động, hiệu quả, bền vững thực sự. Kinh tế tập thể, hợp tác xã là thành phần quan trọng trong nền kinh tế với nhiều mô hình liên kết, hợp tác trên cơ sở tôn trọng bản chất, các giá trị và nguyên tắc của kinh tế tập thể.
Để thực hiện thành công mục tiêu nêu trên, Bộ trưởng cho rằng tới cần tập trung thực hiện đồng bộ một số nhiệm vụ, giải pháp. Trong đó, nhận thức về kinh tế tập thể cần được thống nhất và nâng cao. Phát triển kinh tế tập thể là yêu cầu và xu thế tất yếu khách quan trong quá trình phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Do đó, vai trò của cấp ủy, chính quyền địa phương và sự phối hợp của các bộ ngành, đoàn thể trong lãnh đạo, chỉ đạo phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã cần được tăng cường hơn nữa.
Về chính chính sách, Nhà nước tiếp tục hoàn thiện thể chế, tạo môi trường pháp lý thuận lợi để kinh tế tập thể phát triển đồng thời kiện toàn cơ cấu tổ chức cơ quan quản lý, trong đó chú trọng nâng cao tính minh bạch và ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý.
Bên cạnh đó, con người vẫn là yếu tố quyết định, do vậy Bộ trưởng cho rẳng đội ngũ cán bộ quản lý phải có trình độ chuyên môn nghiệp vụ cao, được đào tạo bài bản, có tư tưởng chính trị vững vàng để kinh tế tập thể phát triển lành mạnh, đúng định hướng.
Ngoài ra, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng khuyến nghị cần phải giải quyết dứt điểm những vấn đề còn tồn đọng của kinh tế tập thể (như nợ tồn đọng kéo dài trong hợp tác xã; giải quyết rõ ràng, minh bạch các quan hệ về tài sản của hợp tác xã cũ, đặc biệt là những tài sản liên quan đến đất đai.)
Trong bối cảnh mới, Bộ trưởng nhấn mạnh việc xây các mô hình kinh tế tập thể kiểu mới phù hợp với tiến trình của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư và hội nhập kinh tế quốc tế.
“Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể cần nắm chắc chủ trương và các quan điểm của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về kinh tế tập thể để phối hợp tổ chức vận động và phát triển các loại hình kinh tế hợp tác, góp phần đưa Nghị quyết vào cuộc sống,” Bộ trưởng nhấn mạnh./.
