Cô Haruko Obokata. (Nguồn: bbc.co.uk) Đồng tác giả luận văn về công trình tế bào gốc STAP được cho là có tính đột phá ngày 16/6 cho biết những thí nghiệm mới cho thấy không có bằng chứng nào về việc các tế bào STAP từng tồn tại.
Điều này làm dấy lên những nghi ngờ về tuyên bố của chủ nhiệm đề tài Haruko Obokata rằng những phát hiện của cô là hợp lệ.
Trích dẫn nghiên cứu độc lập, giáo sư Đại học Yamanashi, ông Teruhiko Wakayama, khẳng định với báo giới: “Không có bằng chứng cho sự tồn tại của các tế bào STAP."
Ông Wakayama cho biết ông đã cố thực hiện hàng chục thí nghiệm để tạo ra các tế bào STAP tại trường đại học của ông nhưng đều vô ích. Ông nói: "Tất cả kết quả phân tích đều hướng đến bác bỏ sự tồn tại của các tế bào STAP nhưng tôi không thể xác nhận rằng những tế bào này hoàn toàn không tồn tại."
Cộng đồng khoa học ở Nhật Bản và những nơi khác vấp phải cuộc tranh cãi liên quan đến STAP, còn gọi là tế bào gốc đa năng kích hoạt, sau khi xuất hiện những cáo buộc về độ tin cậy của công trình nghiên cứu được cho là có tính đột phá này.
Trong luận văn đăng trên Tạp chí khoa học hàng đầu của Anh The Nature (Tự nhiên), nữ khoa học gia Obokata tuyên bố đã sản xuất thành công tế bào STAP, vốn được cho là có thể phát triển thành bất cứ mô nào trên cơ thể của chuột thí nghiệm. Tuy nhiên, mới đây, cô Obokata đã đồng ý rút lại luận văn trên sau khi phải đối mặt với cáo buộc về hành vi sai trái. Tuy nhiên, cô vẫn bảo lưu quan điểm rằng hiện tượng STAP từng tồn tại.
Lời khẳng định của ông Wakayama dựa vào kết quả phân tích của một bên thứ ba sử dụng những tế bào gốc STAP mà ông lưu giữ trước đó. Wakayama cho biết những thí nghiệm mới nhất cho thấy các mẫu tế bào STAP mà ông giữ không phù hợp với dòng chuột mà ông đã cung cấp cho nghiên cứu của Okobota. Điều này có nghĩa là cô ấy đã tạo ra các tế bào STAP dựa trên các dòng chuột khác.
Được hỏi là liệu ông có tiếp tục nghiên cứu về tế bào STAP nữa hay không, Wakayama cho biết ông không thể xác nhận sự tồn tại của những tế bào như vậy và vào thời điểm này, chỉ có Okobota mới có khả năng tái tạo hiện tượng STAP.
Wakayama cũng khẳng định đã từng tiếp cận với các tế bào phôi gốc. Hiện đang ngày càng có nhiều nghi ngờ trong cộng đồng khoa học rằng STAP thực tế có thể chỉ là các tế bào mầm phôi ES.
Obokata từng xác nhận cô đã sản xuất thành công các tế bào STAP hơn 200 lần sử dụng chuột nhưng Wakayama cho rằng ông không thể tái tạo những gì mà cô từng thực hiện vì để thực hiện thí nghiệm trên 200 lần những con chuột mới sinh thì đồng nghĩa với việc ông sẽ cần tới 1.000 con chuột.
Wakayama cũng cho rằng ông lấy làm tiếc là đã không đọc các ghi chép trong phòng thí nghiệm của Obokata vì nếu ông từng đọc thì ông sẽ nhận ra phương pháp quản lý dữ liệu của cô là “cẩu thả”./.
