Phòng nuôi cấy mô tại Trung tâm Công nghệ sinh học TP.HCM. (Ảnh: Mạnh Linh/TTXVN) Dịch COVID-19 là thách thức nhưng cũng là cơ hội để doanh nghiệp Việt Nam đổi mới tư duy, đổi mới sáng tạo để thích ứng với môi trường kinh doanh mới.
Đồng thời, dịch COVID-19 cũng là cơ hội để doanh nghiệp dám dấn thân vào lĩnh vực mới, đẩy mạnh ứng dụng khoa học và công nghệ nhằm nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, tăng khả năng cạnh tranh cũng như tạo dựng vị thế doanh nghiệp trên thị trường.
Khoa học và công nghệ - Yếu tố then chốt
Ứng dụng khoa học và công nghệ trong các lĩnh vực đã mang lại hiệu quả lớn đối với nền kinh tế quốc gia, đặc biệt là sự phát triển của doanh nghiệp, song trên thực tế, các doanh nghiệp ứng dụng công nghệ hiện đại trong sản xuất vẫn chưa cao và đồng đều bởi sự phát triển bền vững của doanh nghiệp không chỉ do yếu tố khoa học và công nghệ quyết định mà cần giải pháp đồng bộ.
Ông Nguyễn Quân, Chủ tịch Hội Tự động hóa Việt Nam, nguyên Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ, cho rằng trong quá trình ứng dụng khoa học và công nghệ, chuyển đổi số, doanh nghiệp cần quan tâm lựa chọn sản phẩm, công nghệ phù hợp, sau khi lựa chọn, doanh nghiệp cần số hóa, xây dựng cơ sở dữ liệu cho hoạt động, đặc biệt là chuẩn bị nguồn nhân lực, chính sách thu hút nguồn nhân lực, chiến lược kinh doanh.
Theo nhiều chuyên gia, khi doanh nghiệp gặp thách thức về cạnh tranh với việc lợi nhuận của sản phẩm ngày càng giảm, thị phần ngày càng ít đi, chi phí sản xuất ngày càng cao công nghệ cũ, lạc hậu thì doanh nghiệp mới bị sức ép "sống còn" để thực hiện đầu tư đổi mới và ứng dụng công nghệ để thúc đẩy sản xuất và phát triển bền vững.
[Thúc đẩy ứng dụng các đề tài nghiên cứu khoa học vào thực tiễn]
Tuy nhiên, đi kèm công nghệ là kỹ thuật mới, vốn đầu tư, cơ sở hạ tầng, đội ngũ nhân lực, mở rộng thêm thị trường...
Ông Trần Việt Hòa, Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ (Bộ Công Thương), cho biết hiện nay, các chính sách ưu đãi, hỗ trợ đối với hoạt động đầu tư đổi mới công nghệ, ứng dụng công nghệ cao đang tạo cơ hội bình đẳng cho tất cả các doanh nghiệp có nhu cầu đầu tư để nâng cao trình độ và hiệu quả sản xuất.
Đặc biệt, cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 đang diễn ra mạnh mẽ, các doanh nghiệp được tiếp cận nhiều chính sách ưu đãi minh bạch, công bằng, "cởi mở" với định hướng của Đảng và Chính phủ trong việc nâng cao năng lực tiếp cận cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4.
Hiện nay, các ngành, lĩnh vực trong nền kinh tế đều cạnh tranh bằng năng suất, chất lượng thông qua việc ứng dụng khoa học và công nghệ, chứ không cạnh tranh bằng kỹ năng, nguồn nhân lực phổ thông giá rẻ, vì vậy, vai trò của khoa học và công nghệ không phải là cho dài hạn, nghiên cứu định hướng, mà đi trực tiếp vào xây dựng năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp.
Điển hình như Tập đoàn Dệt may Việt Nam. Ông Lê Tiến Trường - Tổng Giám đốc Tập đoàn, cho biết từ năm 2014-2015, ngành dệt may đã tìm kiếm các công nghệ sử dụng ít lao động; đặc biệt, ứng dụng robot hóa trong nâng cao năng suất lao động và đầu tư những nhà máy sợi chỉ có 20 công nhân trên 1 vạn cọc sợi thay vì trước đây phải sử dụng 100 công nhân…
Đồng bộ nhiều giải pháp để phát triển bền vững
Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Trần Văn Tùng nhấn mạnh: Trước tình hình dịch COVID-19 diễn biến phức tạp trên thế giới và tại Việt Nam, các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh đều chịu nhiều tác động tiêu cực do diễn biến dịch COVID-19 gây ra, vì vậy doanh nghiệp cần ứng dụng mạnh mẽ khoa học và công nghệ để phát triển.
(Nguồn: TTXVN) Bởi lẽ cơ hội trong bối cảnh khủng hoảng luôn là một trong những bài học thành công của nhiều doanh nghiệp lớn và nhiều quốc gia phát triển.
Sau mỗi cuộc khủng hoảng, có rất nhiều doanh nghiệp bị phá sản nhưng cũng có nhiều doanh nghiệp đã vượt qua và khẳng định chỗ đứng của mình. Khoa học và công nghệ là yếu tố then chốt nhưng không quyết định sự phát triển bền vững của doanh nghiệp mà doanh nghiệp cần ứng dụng đồng bộ nhiều giải pháp để đa dạng hóa, bảo đảm nguyên vật liệu và nguồn cung cho hoạt động sản xuất trong nước.
Bên cạnh đó, Bộ Khoa học và Công nghệ đề xuất triển khai một số giải pháp để hỗ trợ doanh nghiệp, tận dụng cơ hội và đón đầu làn sóng dịch chuyển đầu tư từ nước ngoài vào Việt Nam như rà soát và ban hành các văn bản trong lĩnh vực khoa học và công nghệ nhằm tạo điều kiện thông thoáng hơn để thu hút đầu tư mà vẫn đảm bảo các quy định về kỹ thuật, môi trường như thẩm định công nghệ các dự án đầu tư; nhập khẩu máy móc, thiết bị, quy định về kiểm tra chuyên ngành... nhằm hỗ trợ doanh nghiệp có các chủng loại nguyên vật liệu phục vụ nhu cầu sản xuất của chính doanh nghiệp, thay thế sản phẩm nhập khẩu.
Điển hình trong việc thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp để phát triển bền vững là Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN). Doanh nghiệp này đã thực hiện đồng bộ các giải pháp để vận hành hiệu quả hệ thống điện có quy mô hàng đầu Đông Nam Á như nghiên cứu, ứng dụng mạnh mẽ, triệt để và hiệu quả công nghệ số, công nghệ thông tin và tự động hóa vào hoạt động sản xuất, kinh doanh...
Năm 2019, EVN đã nhận Giải thưởng “Doanh nghiệp chuyển đổi số xuất sắc” thông qua hoạt động chuyển đổi số toàn diện tại EVN bao gồm lĩnh vực quản trị doanh nghiệp như triển khai hệ thống quản trị nguồn lực doanh nghiệp (ERP), phần mềm quản lý nguồn nhân lực, hệ thống văn phòng điện tử (E-Office).
Có thể nói, trước tốc độ phát triển của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4, nếu doanh nghiệp không có sự đầu tư, chính sách đổi mới công nghệ, không áp dụng đồng bộ nhiều giải pháp thì có thể sẽ bị loại bỏ hay đào thải.
Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Trần Văn Tùng nhấn mạnh thời gian tới, đặc biệt trong bối cảnh dịch COVID-19 vẫn diễn biến khó lường, các doanh nghiệp cần tiếp tục đổi mới tư duy, chủ động, sáng tạo, ứng dụng khoa học và công nghệ; đoàn kết, phát huy dân chủ đi đôi với giữ vững kỷ cương, kỷ luật; coi trọng chất lượng sản phẩm, hiệu quả, đổi mới chiến lược.
Các doanh nghiệp cần phải cùng với Bộ Khoa học và Công nghệ góp phần nâng tầm hệ thống sáng tạo quốc gia để đưa khoa học-công nghệ và đổi mới sáng tạo thực sự trở thành khâu đột phá chiến lược, là động lực then chốt trong phát triển nhanh và bền vững./.
