Kết hợp quân dân y là một đặc thù của y tế Việt Nam, thể hiện tình đoàn kết quân dân trong chăm sóc sức khỏe bộ đội và nhân dân.
Đây là chương trình có tầm chiến lược, tính khoa học và thực tiễn cao, kế thừa được truyền thống và kinh nghiệm của ngành quân y và dân y trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ.
Nội dung trên được Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa khẳng định tại Hội thảo khoa học "30 năm kết hợp quân dân y trên biển, đảo," do Ban Tuyên giáo Trung ương tổ chức ngày 10/12 tại Thành phố Hồ Chí Minh.
Theo ông Nguyễn Trọng Nghĩa, khi nguồn lực đầu tư của Nhà nước để đảm bảo y tế vùng biển, đảo còn hạn hẹp thì mô hình kết hợp quân dân y là giải pháp hiệu quả để chăm sóc sức khỏe cho cán bộ, chiến sỹ và nhân dân. Mô hình kết hợp quân dân y trên các vùng biển, đảo được triển khai ngày càng sâu rộng, sát thực tiễn, phát huy được nội lực của y tế quân dân y, tạo nên sức mạnh tổng hợp cả về nhân lực và vật tư y tế, đem lại hiệu quả tích cực trong chăm sóc, bảo vệ sức khỏe nhân dân, bộ đội và xây dựng tiềm lực y tế quốc phòng tại các địa phương.
[Những người lính trong tâm dịch TP Hồ Chí Minh: Thắm tình quân dân]
Về định hướng thời gian tới, ông Nguyễn Trọng Nghĩa đề nghị Chương trình kết hợp quân dân y phải bám sát quan điểm chỉ đạo của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Các hoạt động trên biển, đảo phải có trọng tâm, trọng điểm, không dàn trải, tập trung vào các nội dung lớn, tạo được đột phá. Nâng cao hiệu quả hoạt động và củng cố mạng lưới y tế cơ sở trên các vùng biển, đảo theo phương thức tăng cường sử dụng lực lượng tại chỗ; phối hợp chặt chẽ với hệ thống y tế dân y để thực hiện nhiệm vụ chăm sóc, bảo vệ sức khỏe cho bộ đội, nhân dân. Các cấp, ngành quan tâm, đầu tư nguồn lực, bảo đảm cơ sở vật chất, hiện đại hóa trang thiết bị y tế và bảo đảm kinh phí hoạt động…
Phát biểu đề dẫn tại Hội thảo, Tổng Biên tập Báo Điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam Trần Doãn Tiến cho biết tại nhiều khu vực trên tuyến biển, đảo, lực lượng quân y đã làm thay chức năng của y tế, sẵn sàng hy sinh để cấp cứu điều trị cho nhân dân và ngư dân, nhất là trong các thời điểm hiểm nguy, giông bão và đối mặt với các xung đột, va chạm với tàu nước ngoài.
Mô hình này tại các vùng biển, đảo vừa phát huy được tay nghề của đội ngũ y, bác sỹ quân đội, vừa tạo điều kiện về cơ sở vật chất để đào tạo bồi dưỡng cán bộ y tế tại chỗ và tận dụng tối đa nguồn vật tư y tế của cả quân đội và nhân dân, phù hợp với điều kiện thiếu thốn, xa đất liền của các đảo.
Gần 40 tham luận được trình bày cũng như gửi đến Hội thảo đã khẳng định công tác kết hợp quân dân y trên biển, đảo là chủ trương đúng đắn của Đảng, Nhà nước. Các đại biểu cũng nêu bật những thành tựu trong công tác kết hợp quân dân y trên biển, đảo trong 30 năm qua; làm rõ những khó khăn, tồn tại, vướng mắc trong quá trình triển khai, thực hiện; đề xuất, kiến nghị những giải pháp thiết thực, hiệu quả nhằm tiếp tục thực hiện tốt công tác quân dân y trên biển, đảo trong tình hình mới.
Từng là người trực tiếp làm việc tại vùng biển, đảo, Thượng tướng Phạm Hoài Nam, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng cho rằng mô hình y tế quân dân y kết hợp thể hiện vai trò chủ động của lực lượng quân y trong phối hợp với y tế các địa phương, thực hiện tốt công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân và bộ đội trên tuyến biển, đảo của Tổ quốc, nhất là các đảo xa đất liền. Tuy nhiên, qua thực tiễn hoạt động còn một số bất cập do thiếu cơ chế liên kết giữa đội điều trị, bệnh xá quân y, bệnh xá dân y, các tổ chức quân y… Trang thiết bị y tế của nhiều trung tâm y tế quân dân y kết hợp còn chưa đầy đủ.
Để tiếp tục phát huy hiệu quả của mô hình, Thượng tướng Phạm Hoài Nam đề xuất cần tập trung, giao cho Bệnh viện Quân y 175 xây dựng Trung tâm Cấp cứu đa năng, phát huy hiệu quả sân bay trực thăng thành sân bay lưỡng dụng phục vụ an ninh quốc phòng và dân sinh. Cùng với đó, cần đa dạng hóa các hình thức kết hợp, đầu tư nguồn lực (nhân lực và vật lực, tài chính, kể cả các hình thức xã hội hóa) có trọng tâm, trọng điểm, tránh hình thức, nhằm phát huy được sức mạnh của hệ thống y tế cả nước, trong đó lực lượng quân dân y làm nòng cốt.
Tháng 10/1990, tại Hội nghị Kết hợp quân dân y toàn quốc lần thứ nhất, Bộ Y tế và Bộ Quốc phòng đã thống nhất đưa hoạt động kết hợp quân dân y thành Chương trình Y tế số 12-Kết hợp quân dân y xây dựng nền quốc phòng toàn dân và phục vụ sức khỏe nhân dân. Mục tiêu đề ra là "Phát huy sức mạnh tổng hợp của ngành quân y và dân y trong việc phục vụ sức khỏe nhân dân và lực lượng vũ trang trong thời bình; chuẩn bị sẵn sàng cho mọi tình huống khẩn cấp khác."
Qua 30 năm triển khai, Bộ Y tế và Bộ Quốc phòng đã phối hợp chặt chẽ với các bộ ngành và địa phương chỉ đạo các đơn vị triển khai tốt công tác chăm sóc, bảo vệ sức khỏe nhân dân và bộ đội trên tuyến biển, đảo.
Đến nay, đã củng cố y tế cơ sở 972 xã, trong đó có 597 xã thuộc vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo. Có 5 trung tâm y tế quân dân y huyện đảo gồm Côn Đảo, Phú Quý, Lý Sơn, Bạch Long Vỹ, Cồn Cỏ là mô hình lồng ghép hoạt động giữa Trung tâm y tế huyện với tổ quân y thuộc Ban Chỉ huy quân sự huyện thành một tổ chức. Hình thức tham gia củng cố y tế cơ sở phong phú và đa dạng, trong đó mô hình Trạm y tế (Bệnh xá) kết hợp quân dân y trên các đảo đã thực sự phát huy được sức mạnh tổng hợp của quân và dân y trong nâng cao chất lượng hoạt động của y tế cơ sở.
Nhân dịp này, Bệnh xá đảo Trường Sa vinh dự được Chủ tịch nước tăng thưởng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Ba. Nhiều cá nhân, tập thể được nhận bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Quốc phòng, Bộ Y tế, Quân chủng Hải quân./.