Hiện nay, tình trạng khai thác trộm cát vào ban đêm tại sông Vàm Cỏ Đông, thuộc xã Long Giang, huyện Đức Hòa, tỉnh Long An diễn ra thường xuyên khiến người dân bức xúc. Việc khai thác trái phép này làm sạt lở nhiều đoạn đường ven sông Vàm Cỏ Đông.
Theo chân anh Nguyễn Văn Hóa, một người dân địa phương, qua nhiều đoạn đường tối om dài gần 2 km, phóng viên đã đến đoạn sông mà hằng đêm các đối tượng thường xuyên khai thác cát trộm.
Khoảng 19 giờ 20, hai chiếc thuyền từ hướng cầu Đức Huệ chạy với tốc độ cao và liên tục pha đèn lên hai bên bờ sông để quan sát. Đến đoạn ấp Lộc Chánh, một chiếc dừng lại ngay đầu ngọn kênh bà Quang, một chiếc dừng cách đó khoảng 500m để canh chừng.
Khoảng 20 phút sau, ba tàu sắt, tàu gỗ loại 20, 30, 50 tấn chạy đến điểm hút cát trái phép hằng đêm để hoạt động. Từng ống nhựa được thả xuống lòng sông. Chỉ khoảng 1 giờ sau, cát đã đầy, các tàu lần lượt rời vị trí chạy về bãi tập kết cách đó hơn 1km để bơm cát lên bãi.
Sáng hôm sau, phóng viên trở lại nơi xảy ra tình trạng khai thác cát trái phép vào tối hôm trước, nhưng không còn cảnh náo nhiệt. Dọc theo bờ sông Vàm Cỏ Đông, nhiều đoạn đã bị sạt lở; có đoạn bị lở từ 5-7 m so với trước đây.
Toàn bộ phần bãi bồi phía xã Lộc Giang rộng khoảng 20m từ mép bờ ra dòng sông bị sụt lún hoàn toàn; những bụi lá dừa nước, cây tràm chỉ còn lại ngọn. Có những đoạn, người dân dùng cây tràm đóng cọc để chắn, ngăn sạt lở, nhưng không có tác dụng.
[Tăng cường ngăn chặn khai thác cát trái phép ở vùng giáp ranh]
Theo ông Đặng Thành Châu, ngụ ấp Lộc Chánh, xã Lộc Giang, khoảng 6 -7 năm nay, cứ từ 19 giờ ngày hôm trước đến 4 giờ hôm sau, các tàu "vô tư" khai thác cát trên sông, đoạn qua ấp Lộc Chánh.
Mỗi đêm, lượng cát vàng ở đây bị các đối tượng khai thác trái phép khoảng 400m3. Sau đó, cát được đem bán với giá từ 180.000-230.000 đồng/m3. Hoạt động này diễn ra liên tục suốt đêm, không gặp sự cản trở nào.
"Người dân phản ánh rất nhiều, chính quyền có đến làm việc nhưng các đối tượng vẫn khai thác trái phép," ông Đặng Thành Châu bức xúc nói.
Bà Nguyễn Thị Trí ngụ ấp Lộc Chánh, xã Lộc Giang, cho rằng gia đình bà có 5.000m2 đất nằm ven sông Vàm Cỏ Đông, tình trạng hút cát trái phép đã gây sụt lún tuyến bờ bao dọc theo sông, kéo dài hơn 10m.
Với kiểu khai thác cát "vô tội vạ," không lâu nữa toàn bộ đoạn sông thuộc ấp Lộc Chánh, xã Lộc Giang sẽ sụp xuống sông.
"Người dân đã nhiều lần phản ánh đến chính quyền xã, các ngành ở huyện, nhưng tình trạng khai thác cát trái phép vẫn không giảm, thậm chí còn tăng số lượng phương tiện khai thác. Nếu như trước đây chỉ có 1-2 phương tiện, nay mỗi đêm có từ 3-4 phương tiện khai thác, tần suất khai thác cũng nhiều hơn," bà Trí cho biết thêm.
Trao đổi với phóng viên, ông Châu Văn Hải, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã Lộc Giang thừa nhận có tình trạng khai thác cát trái phép vào ban đêm. Trên địa bàn xã Lộc Giang, giáp ranh xã Phước Chỉ, tỉnh Tây Ninh, tình trạng khai thác cát trái phép diễn biến hết sức phức tạp.
Lợi dụng việc tỉnh Tây Ninh cấp phép cho Công ty khoáng sản Tây Ninh, giáp ranh xã Lộc Giang, một số đối tượng đã khai thác cát trái phép vào ban đêm, gây sạt lở nhiều điểm phía bờ sông của xã Phước Chỉ, huyện Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh. Còn phía bờ xã Lộc Giang bị mất toàn bộ bãi bồi, tạo hàm ếch, nguy cơ sạt lở rất cao.
Trước thực trạng trên, xã Lộc Giang kiến nghị các cấp chính quyền, cơ quan chức năng phối hợp với tỉnh Tây Ninh quản lý các phương tiện khai thác trên địa bàn giáp ranh giữa Tây Ninh và Long An.
Thời gian qua, xã Long Giang, huyện Đức Hòa đã phát hiện, xử lý 4 vụ, trong đó xã phối hợp cùng phòng Tài nguyên và Môi trường, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Long An bắt một số vụ khai thác cát và xử lý vi phạm hành chính... Các vụ việc này chỉ bị xử lý hành chính. Hiện địa bàn xã Lộc Giang là bên lở nên việc khai thác cát ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống, sinh hoạt của bà con.
Cũng theo ông Châu Văn Hải, khó khăn của xã là địa bàn sông nước nên phương tiện không đảm bảo. Trong thời gian tới, Ủy ban Nhân dân xã kiến nghị ngành Tài nguyên và Môi trường, Cảnh sát Môi trường phối hợp với địa phương xử lý dứt điểm tình trạng khai thác cát trái phép./.