Dù vẫn còn lỗ và chưa thể cân bằng tài chính nhưng tình hình tài chính của hãng hàng không giá rẻ Jetstar Pacific đang có dấu hiệu khả quan khi từng bước chuyển mình nhờ vào sự tái cơ cấu đúng hướng và “lực đẩy” từ chính “ông lớn” Vietnam Airlines về mặt giá trị thương hiệu kép, để tạo lá chắn trước sự tấn công của các giá rẻ, thay vì tham gia để kiếm lãi.
Giảm lỗ và tái cơ cấu đúng hướng
Theo báo cáo kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh năm 2018, Công ty cổ phần hàng không Jetstar Pacific đạt tổng doanh thu 9.310 tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế đạt 34,3 tỷ đồng. Tuy đây là mức lãi thấp nhưng lại là dấu mốc quan trọng của Jetstar Pacific-một hãng hàng không Nhà nước nắm 68,8% vốn điều lệ, đã trải qua 2 lần tái cơ cấu và đang tiếp tục phải tìm hướng ra để đóng góp vào hiệu quả hoạt động chung của Vietnam Airlines Group.
Cần phải nhắc lại thời gian trước để thấy rằng, cuối năm 2011, Jetstar Pacific đứng ngấp nghé trên bờ vực phá sản khi ngập trong khó khăn, lỗ lũy kế đã lên tới trên 2.000 tỷ đồng. Để vực dậy hãng hàng không này, Chính phủ đã giao Vietnam Airlines tiếp nhận nguyên trạng phần vốn Nhà nước tại Jetstar, khi đó do Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC) làm đại diện vốn chủ sở hữu.
[Jetstar đạt tăng trưởng 21%, ‘cõng’ khoảng 6,2 triệu lượt khách]
Thông qua các đợt tăng vốn điều lệ cho Jetstar Pacific theo thỏa thuận với cổ đông nước ngoài Qantas (Australia), Vietnam Airlines cũng thực hiện tái cơ cấu toàn diện hãng hàng không này với các công việc như trẻ hóa đội bay bằng cách trả trước hạn toàn bộ máy bay 5 chiếc B737-400 cũ đang khai thác để thay thế sang A320 đem lại hiệu suất cao hơn; tái cấu trúc nhân sự để giảm chi phí; áp dụng chiến lược phát triển thương hiệu kép Vietnam Airlinies-Jetstar Pacific.
Những bước đi chiến lược này đã giúp Jetstar Pacific từng bước giảm lỗ, hoạt động có lãi nhẹ 8,4 tỷ đồng vào năm 2014, năm 2015 lãi trên 112 tỷ đồng. Tính đến cuối năm 2015, Jetstar Pacific có tổng cộng 12 máy bay, thiết lập được 31 đường bay tới 16 điểm đến nội địa và 5 điểm đến quốc tế. Trong đó, chỉ tính riêng năm 2015, hãng đã mở được 11 đường bay nội địa mới và 5 đường bay quốc tế.
Do những khó khăn về thị trường, rủi ro tỷ giá và khoản lỗ lũy kế có tính chất lịch sử để lại, Jetstar Pacific chưa thể cân bằng tài chính, chuyển từ lỗ sang lãi nhưng tình hình đã khả quan hơn. Tính chung cả giai đoạn trở thành Công ty con của Vietnam Airlines (2012-2018), lỗ của Jetstar Pacific đã giảm về mức trung bình 254 tỷ đồng/năm so với mức lỗ 471 tỷ đồng/năm của giai đoạn 2008-2011.
“Những dấu hiệu khá tích cực này cho thấy quá trình tái cơ cấu Jetstar Pacific đã có chuyển biến và đang đi đúng hướng,” lãnh đạo Vietnam Airlines khẳng định.
Tính đến cuối năm 2018, quy mô Jetstar Pacific đã được “phình” hơn với đội bay gồm 15 chiếc A320 (có 150-180 ghế), tuổi trung bình 5,05 tuổi. Mạng bay của hãng gồm 22 điểm đến, trong đó có 16 điểm đến trong nước và 6 điểm đến quốc tế Bangkok (Thái Lan), Singapore, Hongkong, Taipei, Quảng Châu (Trung Quốc), Kansai (Nhật Bản). Quy mô của Jetstar Pacific trên thị trường nội địa hiện chiếm khoảng 18%, còn quy mô của Vietnam Airlines Group là 52,2%.
Vì sao Vietnam Airlines không buông Jetstar?
Trả lời câu hỏi kể từ khi Vietnam Airlines nhận bàn giao từ SCIC, Jetstar Pacific không có lãi và hoạt động kém hiệu quả thì tại sao không buông hãng bay này? Theo các chuyên gia kinh tế, Jetstar Pacific là Công ty con của Vietnam Airlines Group nên đánh giá hiệu quả hoạt động phải trên cơ sở báo cáo tài chính hợp nhất.
“Doanh thu và lợi nhuận của Vietnam Airlines vẫn tích cực kể từ khi tiếp nhận Jetstar Pacific, đặc biệt từ năm 2016, Vietnam Airlines Group lần đầu tiên cán mốc lợi nhuận trên 2.000 tỷ đồng và xu hướng đó tiếp tục được duy trì,” chuyên gia tư vấn đầu tư Phan Lê Thành Long, Giám đốc Viện Kế toán quản trị Công chứng Australia cho hay.
Lợi nhuận và việc cắt giảm lỗ từ sau khi thời điểm Vietnam Airlines tiếp nhận Jetstar Pacific vào năm 2012. Theo ông Long, hàng không giá rẻ không dễ dàng tìm kiếm được lợi nhuận mặc dù tăng trưởng của phân khúc này vượt trội hơn so với phân khúc truyền thống (năm 2018, tốc độ tăng trưởng của phân khúc giá rẻ đạt 38% trong khi phân khúc truyền thống chỉ đạt 14%).
Thậm chí, ông Long đưa ra dẫn chứng, hãng hàng không giá rẻ hàng đầu Đông Nam Á là AirAsia vừa thông báo hủy hợp tác với Thiên Minh và sẽ tiếp tục tìm kiếm đối tác khác để vào thị trường 90 triệu dân này. Nhưng bản thân AirAsia cũng không dễ kiếm lãi, năm 2014 và 2015 cũng báo lỗ, thậm chí lỗ nặng.
“Nhiều hãng hàng không thế giới quyết định tham gia vào phân khúc giá rẻ bằng chiến lược thương hiệu kép như là một công cụ để bảo vệ thị phần hay nói cách khác là để tạo lá chắn trước sự tấn công của các giá rẻ, thay vì tham gia để kiếm lãi,” vị chuyên gia này phân tích.
Từ đó, ông Long nhìn nhận, Vietnam Airlines cũng đang đi theo chiến lược này. Gánh một hãng đang lỗ sẽ không dễ dàng gì, nhất lại là một hãng giá rẻ vì khi Jetstar Pacific lỗ sẽ ảnh hưởng ngay đến lợi nhuận hợp nhất của Vietnam Airlines Group. Tuy nhiên, cơ hội là vẫn có bởi Vietnam Airlines đã giảm được dư nợ vay thấp hơn và duy trì được mức lợi nhuận khủng.
[Vietnam Airlines đạt lợi nhuận trước thuế 1.500 tỷ đồng trong quý 1]
Định hướng phát triển của Vietnam Airlines Group cho thấy, năm 2019, Jetstar Pacific tiếp tục phát triển theo mô hình hàng không giá rẻ để khai thác phân khúc thị trường thấp nhằm tăng sức cạnh tranh của toàn tổng công ty. Đây là xu thế tất yếu, phù hợp với sự vận động chung của thị trường cũng như chiến lược phát triển của Vietnam Airlines Group.
Theo chiến lược này, Vietnam Airlines cũng thực hiện chiến lược đồng thương hiệu với Jetstar Pacific trên toàn bộ mạng bay nội địa, phối hợp toàn diện về sản phẩm, mạng bay, chính sách bán, tiếp thị… nhằm bao phủ dải sản phẩm, phục vụ mọi đối tượng khách hàng thông qua mạng bay và tần suất phối hợp, tiếp tục giữ thị phần nội địa của Vietnam Airlines Group ở mức chi phối. Trong đó, Jetstar Pacific tiếp tục là công cụ cạnh tranh ở phân thị giá thấp khi thị trường đang ở vào giai đoạn bùng nổ của hàng không giá rẻ.
Cụ thể, ở những đường bay khách không có khả năng chi trả cao sẽ đưa Jetstar Pacific vào khai thác để giảm lỗ vì chi phí hoạt động của Jetstar Pacific thấp hơn Vietnam Airlines. Trên cùng đường bay, Jetstar Pacific sẽ thực hiện chuyến bay vào những khung giờ khách không muốn chi trả cao để trực tiếp chiếm slot cạnh tranh với hãng giá rẻ khác. Trong khi đó, Vietnam Airlines tập trung nguồn lực để khai thác ở phân thị giá cao./.
