Ảnh minh họa. (Nguồn: telegraph) Theo mạng tin Middle East Monitor, đã hơn 60 ngày kể từ khi lực lượng tự xưng là Quân đội Quốc gia Libya (LNA) dưới sự lãnh đạo của Tướng Khalifa Haftar triển khai chiến dịch tấn công thần tốc nhằm giành quyền kiểm soát thủ đô Tripoli.
Tuy nhiên, trong giai đoạn này, tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng đã thực hiện ít nhất 4 vụ tấn công tại các khu vực do LNA kiểm soát trên toàn quốc.
Lợi dụng sự hỗn loạn và khoảng trống an ninh là một chiến lược nổi tiếng mà IS đang theo đuổi sau những thất bại ở Syria và Iraq.
[IS mở rộng phạm vi hoạt động ở Afghanistan, đe dọa phương Tây]
Giới phân tích đang đặt câu hỏi: phải chăng IS đang áp dụng chiến lược tương tự ở Libya, nơi sự hỗn loạn và bất an đang bao trùm quốc gia Bắc Phi này?
Liệu tổ chức này có thể nổi lên như một “ngư ông đắc lợi” khi LNA đang phải dồn sức cho cuộc chiến giành Tripoli?
Cho đến nay, mọi dấu hiệu đều cho thấy IS và một số nhóm khủng bố khác đã được “hưởng lợi” đáng kể từ cục diện giao tranh hiện nay giữa LNA và các lực lượng trung thành với Chính phủ Đoàn kết Dân tộc Libya (GNA) được Liên hợp quốc công nhận ở miền Tây.
Tần suất các vụ tấn công gia tăng của IS được coi là một phần trong chiến lược rộng hơn nhằm tận dụng tối đa tình hình bất ổn tại Libya hiện nay.
Trong các nhận định và đánh giá gần đây, một số nhà phân tích dự đoán rằng kế hoạch tấn công Tripoli của lực lượng miền Đông của Tướng Haftar có khả năng sẽ tạo cơ hội để nhiều phần tử thánh chiến xâm nhập vào Libya, đặc biệt là từ sa mạc phía Nam, nơi có mật độ dân cư thưa thớt.
Điều này đang trở thành sự thật. Trong bối cảnh LNA bị “sa lầy” vào một trận chiến ngày càng khốc liệt để giành quyền kiểm soát thủ đô, IS đang cố gắng tái hợp lực lượng ở nhiều nơi khác trên cả nước.
Trên thực tế, các chiến binh IS chưa bao giờ rời khỏi Libya ngay cả sau khi tổ chức này đánh mất quyền kiểm soát thành phố Sirte vào cuối năm 2016.
Tất nhiên tại thời điểm này, IS đang tìm cách quay trở lại nhưng với những cách tiếp cận khác.
Ngày 4/6 vừa qua, IS tuyên bố đã thực hiện 2 vụ đánh bom xe ở thành phố cảng Derna miền Đông Libya, vụ việc diễn ra chỉ 2 ngày trước đó và làm ít nhất 18 người bị thương.
Điều đáng chú ý là Derna được cho là thành phố an toàn kể từ khi nằm trong vòng kiểm soát của lực lượng LNA vào tháng 6 năm ngoái.
Đây cũng là lần đầu tiên IS tuyên bố tấn công khủng bố Derna kể từ năm 2016.
Tháng trước, các tay súng IS đã tấn công một trại huấn luyện của LNA ở thành phố Sebha, giết hại 9 binh sỹ và giải thoát một số chiến binh IS khác đang bị giam giữ tại đây.
Vụ tấn công rất bất ngờ này diễn ra trong bối cảnh thành phố miền Nam Libya này cũng đã rơi vào tay LNA hồi tháng Hai năm ngoái, và đây cũng được coi là một địa điểm an ninh của LNA.
Tuy nhiên, người dân địa phương cho biết, lực lượng binh sỹ tại Sebha càng ngày càng mỏng, khi phần lớn trong số họ đã được điều động lên mặt trận phía Tây Bắc để tham gia mặt trận tại Tripoli.
Không khó hiểu khi động thái này đã tạo ra một kẽ hở an ninh tại Sebha và IS đã khai thác triệt để nó.
Trong tháng 5/2019, IS đã tấn công một trạm kiểm soát an ninh của LNA bên ngoài mỏ dầu Zillah.
Các tay súng thuộc Lực lượng Quân đội quốc gia Libya (LNA) do Tướng Khalifa Haftar đứng đầu, tuần tra tại Sebha, miền Nam Libya ngày 6/2/2019. (Nguồn: AFP/TTXVN) Vụ tấn công khiến 2 lính gác thiệt mang và 4 người khác bị IS bắt cóc.
Ngày 9/4/2019, chỉ 5 ngày sau khi Tướng Haftar phát động cuộc tấn công Tripoli, IS cũng triển khai cuộc tấn công khác nhằm vào Al-Fuqaha, một ngôi làng nhỏ cách thành phố Sabha 150km về phía Bắc.
IS đã giết hại chủ tịch hội đồng địa phương và một quan chức an ninh khác của ngôi làng, đồng thời đốt cháy nhiều ngôi nhà của người dân.
Vụ tấn công được IS tuyên bố là để trả thù cho thất bại của tổ chức này ở Syria.
Trong video lan truyền trên mạng gần đây nhất của thủ lĩnh IS Abu Bakr Al-Baghdadi, y đã đề cập đến vụ tấn công tại Al-Fuqaha như một chiến thắng tiêu biểu của tổ chức này và cho thấy thủ lĩnh IS vẫn đang theo dõi sát sao các sự kiện.
Đây là cuộc tấn công thứ hai của IS nhằm vào làng Al-Fuqaha chỉ trong vòng 6 tháng.
Ngôi làng này không có nhiều ý nghĩa về mặt quân sự, song lại nằm ở vị trí rất dễ bị tấn công và gần một số cơ sở dầu mỏ quan trọng.
Nhìn lại 4 cuộc tấn công nói trên, IS đã tận dụng hiệu quả lỗ hổng an ninh bị bỏ lại sau khi ngày càng nhiều lực lượng của LNA được điều động tham gia trận chiến xung quanh mặt trận Tripoli.
Điều tương tự cũng từng xảy ra vào năm 2014 khi LNA đang phải dồn “toàn tâm toàn ý” cho trận chiến ở Benghazi.
Một cách lặng lẽ, IS đã chiếm được Sirte và tuyên bố thành lập một nhà nước của riêng mình nằm ở trung tâm giữa Tripoli, Benghazi và Fezzan.
Sau khi bị đánh bại ở Syria, IS đang tìm kiếm một nơi ẩn náu thay thế. Sự hỗn loạn ở Libya đem lại một cơ hội hoàn hảo cho tổ chức này.
Người dân địa phương ở Al-Fuqaha tin rằng sẽ chỉ còn là vấn đề thời gian trước khi ngôi làng của họ lại bị IS tấn công lần nữa. Nhiều cư dân địa phương đã nghĩ tới giải pháp di chuyển đến những nơi an toàn hơn ở khu vực phía Nam Libya.
Ngay cả khi cuộc chiến giành Tripoli có thể phân định “người thắng” và “kẻ thua” rõ ràng, dù điều này sẽ không sớm xảy ra, thì lực lượng giành chiến thắng cũng sẽ phải sớm đối mặt với sự trỗi dậy của IS.
Lần này, mục tiêu của IS trở nên rõ ràng hơn: Đó là chiến đấu để sinh tồn.
IS sẽ không quan tâm đến việc giành thật nhiều quyền kiểm soát lãnh thổ ở Libya, mà thay vào đó tổ chức này sẽ tạo ra sự bất ổn và nỗi sợ hãi xung quanh các cộng đồng dân cư nhỏ và kiểm soát chính họ. Một khi con người phải “sống trong sợ hãi,” việc IS khuất phục và sai khiến họ trở nên thật dễ dàng./.
