Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran Nasser Kanaani tại cuộc họp báo ở Tehran. (Ảnh: IRNA/TTXVN) Ngày 10/4, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran Nasser Kanaani nhận định việc nối lại quan hệ ngoại giao giữa nước này và Saudi Arabia sẽ tác động tích cực đến hòa bình, ổn định và an ninh khu vực.
Hãng thông tấn chính thức Iran (IRNA) dẫn phát biểu của ông Kanaani cho biết thỏa thuận bình thường hóa quan hệ giữa Iran và Saudi Arabia nhận được “những phản ứng rất tích cực” từ các nước khu vực và cộng đồng quốc tế.
Ông Kanaani lưu ý rằng thỏa thuận trên chắc chắn sẽ có tác động tích cực đến việc tăng cường hợp tác khu vực, nhằm thúc đẩy hòa bình, ổn định và an ninh trong khu vực.
Đồng thời, thỏa thuận cũng giúp thúc đẩy quan hệ kinh tế, thương mại không chỉ giữa Iran và Saudi Arabia mà còn với các nước khác trong khu vực.
Bên cạnh đó, ông Kanaani cũng thông báo việc Iran và Saudi Arabia sẽ cử đại sứ của nước này đến nước kia sau khi mở lại cơ quan đại diện ngoại giao.
Trước đó, Bộ Ngoại giao Saudi Arabia ngày 8/4 thông báo các quan chức nước này đã đến Iran để thảo luận về các thủ tục mở lại đại sứ quán ở Tehran và lãnh sự quán ở Mashhad.
Đây là bước đi mới nhất trong tiến trình bình thường hóa quan hệ giữa hai quốc gia có nhiều ảnh hưởng tại khu vực Trung Đông này.
Ngoại trưởng Saudi Arabia, Hoàng tử Faisal Bin Farhan (trái) và người đồng cấp Iran Hossein Amir Abdollahian tại cuộc gặp nhằm nối lại quan hệ ngoại giao giữa hai nước ở Bắc Kinh, Trung Quốc ngày 6/4/2023. (Ảnh: AFP/TTXVN) Ngày 10/3, với vai trò trung gian của Trung Quốc, Iran và Saudi Arabia tuyên bố đã đạt được thỏa thuận nối lại quan hệ ngoại giao và mở lại các đại sứ quán trong vòng 2 tháng.
Ngày 6/4, Ngoại trưởng Iran Hossein Amir-Abdollahian và người đồng cấp Saudi Arabia, Hoàng tử Faisal bin Farhan đã gặp nhau tại thủ đô Bắc Kinh (Trung Quốc).
Đây là cuộc gặp chính thức đầu tiên của lãnh đạo Bộ Ngoại giao hai nước trong hơn 7 năm qua.
Hai ngoại trưởng đã trao đổi về các vấn đề, với trọng tâm là chính thức nối lại quan hệ song phương, cũng như các bước chuẩn bị mở lại các cơ quan đại diện ngoại giao.
Hai bên cam kết mở lại các đại sứ quán và các cơ quan đại diện tại mỗi nước trong vòng 2 tháng, cũng như thực hiện những thỏa thuận hợp tác kinh tế và an ninh đã ký kết hơn 20 năm trước đây.
Iran và Saudi Arabia cũng đang lên nhiều kế hoạch hợp tác nhằm thực hiện thỏa thuận khôi phục quan hệ ngoại giao.
Ngày 4/4, Văn phòng Tổng thống Iran xác nhận Tổng thống nước này Ebrabim Raisi đã nhận lời mời của Quốc vương Saudi Arabia và sẽ sớm công du tới Riyadh. Đây sẽ là chuyến thăm cấp cao đầu tiên kể từ khi hai nước nối lại quan hệ ngoại giao.
[Iran và Saudi Arabia thảo luận về hàn gắn quan hệ song phương]
Trong lịch sử, Saudi Arabia và Iran từng là kình địch khi cả hai đại diện cho dòng Hồi giáo Sunni và Shiite - vốn luôn thù ghét nhau.
Quan hệ ngoại giao giữa Iran và Saudi Arabia bị gián đoạn vào năm 2016, sau khi xảy ra vụ người biểu tình Iran tấn công trụ sở các phái đoàn ngoại giao Saudi Arabia tại nước này, liên quan việc Riyadh tử hình Giáo sỹ Hồi giáo dòng Shiite Nimr al-Nimr.
Việc hai nước nối lại quan hệ được xem là bước tiến quan trọng trong quan hệ ngoại giao giữa hai nước sau nhiều năm thù địch.
Theo Thư ký Hội đồng An ninh quốc gia Tối cao Iran - ông Ali Shamkhani, việc xóa bỏ những hiềm khích trong quan hệ giữa Tehran và Riyadh trong quá khứ chắc chắn sẽ tạo được bước tiến quan trọng trong việc cải thiện sự ổn định và an ninh cho “chảo lửa” Trung Đông.
Bởi theo ông, thỏa thuận này có thể thúc đẩy các nước vùng Vịnh và thế giới Hồi giáo cùng nhau giải quyết những thách thức hiện tại của khu vực.
Các tù nhân vui mừng gặp lại người thân tại sân bay ở Sanaa, Yemen, ngày 15/4/2023 sau khi Chính phủ Yemen và lực lượng Houthi tiến hành trao đổi gần 900 tù nhân. (Ảnh: THX/TTXVN) Bình thường hóa quan hệ Saudi Arabia-Iran sẽ mở ra cánh cửa đối thoại giữa hai nước nhằm giải quyết nhiều cuộc xung đột trong khu vực, trước hết là cuộc xung đột Yemen, đưa các bên liên quan ngồi vào bàn đàm phán để tìm ra giải pháp chấm dứt chiến tranh.
Ngoài ra, việc quan hệ giữa Saudi Arabia và Iran được cải thiện tốt hơn có thể góp phần giảm bớt hoặc chấm dứt sự hiện diện quân sự của Iran ở Iraq và Syria.
Thỏa thuận này cũng được kỳ vọng sẽ là cơ hội để tăng cường hợp tác kinh tế và thương mại, đầu tư nhằm khai thác các tiềm năng kinh tế to lớn, đặc biệt là nguồn tài nguyên dầu mỏ khổng lồ của hai nước phục vụ cho công cuộc phát triển./.
