Ngày 16/9, Iran đã kêu gọi Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ) của Liên hợp quốc xem xét những nỗ lực của Tehran để lật ngược các lệnh trừng phạt của Mỹ liên quan đến vấn đề hạt nhân Iran, đồng thời cho rằng hành động của Washington đang phá hủy nền kinh tế quốc gia Trung Đông này và "hủy hoại hàng triệu sinh mạng."
Theo kế hoạch, ICJ (trụ sở tại Hà Lan) trong tuần này sẽ xem xét các lý lẽ của Iran và Mỹ trước khi quyết định xem cơ quan này có thẩm quyền giải quyết vụ việc hay không.
Iran đã kiện Mỹ lên ICJ hồi năm 2018 khi Tổng thống Donald Trump rút Washington khỏi thỏa thuận hạt nhân lịch sử mang tên Kế hoạch Hành động chung toàn diện (JCPOA), đồng thời tái áp đặt trừng phạt Iran.
Gửi lời kêu gọi lên ICJ thông qua hình thức trực tuyến, đại diện của Iran, ông Hamidreza Oloumiyazdi cho rằng các biện pháp trừng phạt của Mỹ là sự "vi phạm rõ ràng" Hiệp ước hữu nghị ký năm 1955 giữa Iran và Mỹ, cũng như coi thường cơ sở của luật pháp quốc tế.
[Iran cảnh báo Mỹ không nên phạm phải "sai lầm chiến lược"]
Theo ông, các biện pháp trừng phạt của Mỹ đang gây ra "khó khăn và đau khổ," đặc biệt là sự sụt giảm kỷ lục trong giao dịch thương mại của Iran, giá thực phẩm tăng gần gấp đôi và ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ thống y tế.
Ông Oloumiyazdi nhấn mạnh: "Tất cả những gì quan trọng hiện hay đối với chính quyền Mỹ là liệu các biện pháp (trừng phạt) này có thành công trong việc phá hủy kinh tế Iran và hủy hoại cuộc sống của hàng triệu người Iran hay không."
Mỹ ngày 14/9 đã hối thúc ICJ bác bỏ vụ kiện trên, và cho rằng các biện pháp trừng phạt không liên quan gì đến Hiệp ước hữu nghị. Chính quyền Mỹ khẳng định các biện pháp trừng phạt là cần thiết khi cho rằng Iran đặt ra mối đe dọa nghiêm trọng đối với an ninh quốc tế.
Năm 2015, Nhóm P5+1 (gồm Mỹ, Nga, Trung Quốc, Anh, Pháp và Đức) đã ký với Iran thỏa thuận hạt nhân JCPOA, theo đó Tehran cắt giảm hoạt động hạt nhân đổi lấy sự nới lỏng trừng phạt, trong đó có việc dỡ bỏ lệnh cấm vận vũ khí.
Tuy nhiên, vào tháng 5/2018, Tổng thống Donald Trump tuyên bố Mỹ đơn phương rút khỏi thỏa thuận và áp đặt trở lại các biện pháp trừng phạt đối với Iran.
Quan hệ giữa Washington và Tehran ngày càng xấu đi sau một loạt động thái gây căng thẳng từ hai phía. Sau đó, từ tháng 5/2019, Iran từng bước giảm bớt các cam kết trong thỏa thuận hạt nhân, trong đó có việc tăng giới hạn làm giàu urani.
Theo báo cáo của Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) công bố vào ngày 4/9, lượng urani làm giàu của Iran đã gấp hơn 10 lần mức giới hạn trong thỏa thuận./.
