Ngày 6/9, Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) cho biết cuộc điều tra kéodài suốt hai năm qua của cơ quan này liên quan đến các hoạt động hạt nhân đượccho là bất hợp pháp của Syria, đã không đạt được bất kỳ tiến triển nào doDamascus vẫn từ chối hợp tác.
Theo bản báo cáo mật dài 5 trang mà hãng thông tấn AFP có được, trong đó IAEA đãthan phiền rằng Syria đã không hợp tác với cơ quan này từ tháng 6 năm 2008 đốivới những vấn đề nghi vấn liên quan đến 3 địa điểm trên hoang mạc hẻo lánh DairAlzour, địa điểm mà Mỹ cáo buộc Syria xây dựng các lò phản ứng hạt nhân bí mậtvới sự giúp đỡ của Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên cho tới khi cơ sở này bịIsrael đánh bom năm 2007.
IAEA cũng cho rằng cơ sở trên có một số đặc điểm của một lò phản ứng hạt nhân vàcác thanh sát viên cũng đã phát hiện các dấu vết quan trọng về urani nhân tạotại địa điểm này, nhưng không nhận được sự giải thích từ Damascus. Báo cáo trêndự kiến sẽ được đưa ra thảo luận tại hội nghị của Ban giám đốc gồm 35 thành viênIAEA vào tuần tới.
Bản báo cáo trên của IAEA cũng cáo buộc Iran đang cản trở cuộc điều tra kéo dàilâu nay đối với chương trình hạt nhân gây tranh cãi của nước này bằng việc ngăncản một số thanh sát viên giàu kinh nghiệm của Liên hợp quốc tới giám sát chươngtrình này.
IAEA cũng cho biết một số dấu niêm phong của họ trên các thiết bị chính tại cơsở làm giàu urani ở Natanz của Iran đã bị dỡ bỏ.
Cơ quan này cũng nhiều lần bị Iran phản đối trong việc chỉ định các thanh sátviên có kinh nghiệm đối với việc tái chế nhiên liệu hạt nhân của Iran và khôngtạo điều kiện để việc thanh sát được tiến triển.
Mới đây, Iran đã tước quyền giám sát các hoạt động hạt nhân ở Iran của hai thanhsát viên Liên hợp quốc sau khi những người này đưa ra báo cáo mà họ cho là nhữngthí nghiệm hạt nhân chưa được tuyên bố.
Trong một diễn biến liên quan, Iran ngày 6/9 nói rằng báo cáo mới nhất của IAEAvề chương trình hạt nhân của nước này làm "hoen ố" thanh danh của IAEA, đồngthời Tehran tái khẳng định bản chất phi quân sự trong tham vọng nguyên tử củamình.
Hãng thông tấn Mehr dẫn bình luận của Đại điện của Iran tại IAEA Ali AsgharSoltanieh cho rằng sau 7 năm thanh sát liên tục, bản báo cáo này nhấn mạnh rằngIran không phát triển nguyên liệu hạt nhân theo hướng quân sự và các mục tiêu bịcấm.
Mặc dù bản báo cáo này gây tổn hại cho danh tiếng về chuyên môn của IAEA, songnó cũng là bằng chứng rõ ràng cho thấy tất cả các hoạt động hạt nhân nói chungvà làm giàu urani nói riêng của Iran đều nằm dưới sự giám sát của IAEA.
Theo ông Soltanieh, báo cáo đã chứng tỏ những thành tựu và ưu điểm của nước Cộnghòa Hồi giáo trong lĩnh vực công nghệ hạt nhân, trong khi cũng "thể hiện cam kếtcủa Tehran đối với các quy định về quy chế và vấn đề an toàn của IAEA."
Trong khi đó, Nhà Trắng cùng ngày đã bày tỏ sự "hoài nghi" đối với bản báo cáomới nhất của IAEA.
Người phát ngôn Nhà Trắng Tommy Vietor cho rằng báo cáo mới nhất của IAEA vềIran một lần nữa cho thấy Tehran không tuân thủ các nghĩa vụ quốc tế trong lĩnhvực hạt nhân, tiếp tục nỗ lực mở rộng chương trình hạt nhân và tiến sát hơn tớikhả năng có vũ khí hạt nhân.
Cũng theo báo cáo của IAEA, tính tới giữa tháng 8/2010, Iran đã sản xuất ít nhất22kg urani làm giàu ở cấp độ 20% mà Tehran tuyên bố là để cung cấp cho một lòphản ứng nghiên cứu.
Ngoài ra, tổng khối lượng urani làm giàu cấp độ thấp (LEU) của Iran hiện là2.803kg, tăng khoảng 15% tính từ tháng Năm tới nay./.
Theo bản báo cáo mật dài 5 trang mà hãng thông tấn AFP có được, trong đó IAEA đãthan phiền rằng Syria đã không hợp tác với cơ quan này từ tháng 6 năm 2008 đốivới những vấn đề nghi vấn liên quan đến 3 địa điểm trên hoang mạc hẻo lánh DairAlzour, địa điểm mà Mỹ cáo buộc Syria xây dựng các lò phản ứng hạt nhân bí mậtvới sự giúp đỡ của Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên cho tới khi cơ sở này bịIsrael đánh bom năm 2007.
IAEA cũng cho rằng cơ sở trên có một số đặc điểm của một lò phản ứng hạt nhân vàcác thanh sát viên cũng đã phát hiện các dấu vết quan trọng về urani nhân tạotại địa điểm này, nhưng không nhận được sự giải thích từ Damascus. Báo cáo trêndự kiến sẽ được đưa ra thảo luận tại hội nghị của Ban giám đốc gồm 35 thành viênIAEA vào tuần tới.
Bản báo cáo trên của IAEA cũng cáo buộc Iran đang cản trở cuộc điều tra kéo dàilâu nay đối với chương trình hạt nhân gây tranh cãi của nước này bằng việc ngăncản một số thanh sát viên giàu kinh nghiệm của Liên hợp quốc tới giám sát chươngtrình này.
IAEA cũng cho biết một số dấu niêm phong của họ trên các thiết bị chính tại cơsở làm giàu urani ở Natanz của Iran đã bị dỡ bỏ.
Cơ quan này cũng nhiều lần bị Iran phản đối trong việc chỉ định các thanh sátviên có kinh nghiệm đối với việc tái chế nhiên liệu hạt nhân của Iran và khôngtạo điều kiện để việc thanh sát được tiến triển.
Mới đây, Iran đã tước quyền giám sát các hoạt động hạt nhân ở Iran của hai thanhsát viên Liên hợp quốc sau khi những người này đưa ra báo cáo mà họ cho là nhữngthí nghiệm hạt nhân chưa được tuyên bố.
Trong một diễn biến liên quan, Iran ngày 6/9 nói rằng báo cáo mới nhất của IAEAvề chương trình hạt nhân của nước này làm "hoen ố" thanh danh của IAEA, đồngthời Tehran tái khẳng định bản chất phi quân sự trong tham vọng nguyên tử củamình.
Hãng thông tấn Mehr dẫn bình luận của Đại điện của Iran tại IAEA Ali AsgharSoltanieh cho rằng sau 7 năm thanh sát liên tục, bản báo cáo này nhấn mạnh rằngIran không phát triển nguyên liệu hạt nhân theo hướng quân sự và các mục tiêu bịcấm.
Mặc dù bản báo cáo này gây tổn hại cho danh tiếng về chuyên môn của IAEA, songnó cũng là bằng chứng rõ ràng cho thấy tất cả các hoạt động hạt nhân nói chungvà làm giàu urani nói riêng của Iran đều nằm dưới sự giám sát của IAEA.
Theo ông Soltanieh, báo cáo đã chứng tỏ những thành tựu và ưu điểm của nước Cộnghòa Hồi giáo trong lĩnh vực công nghệ hạt nhân, trong khi cũng "thể hiện cam kếtcủa Tehran đối với các quy định về quy chế và vấn đề an toàn của IAEA."
Trong khi đó, Nhà Trắng cùng ngày đã bày tỏ sự "hoài nghi" đối với bản báo cáomới nhất của IAEA.
Người phát ngôn Nhà Trắng Tommy Vietor cho rằng báo cáo mới nhất của IAEA vềIran một lần nữa cho thấy Tehran không tuân thủ các nghĩa vụ quốc tế trong lĩnhvực hạt nhân, tiếp tục nỗ lực mở rộng chương trình hạt nhân và tiến sát hơn tớikhả năng có vũ khí hạt nhân.
Cũng theo báo cáo của IAEA, tính tới giữa tháng 8/2010, Iran đã sản xuất ít nhất22kg urani làm giàu ở cấp độ 20% mà Tehran tuyên bố là để cung cấp cho một lòphản ứng nghiên cứu.
Ngoài ra, tổng khối lượng urani làm giàu cấp độ thấp (LEU) của Iran hiện là2.803kg, tăng khoảng 15% tính từ tháng Năm tới nay./.
(TTXVN/Vietnam+)