Đại sứ Việt Nam tại Nam Phi Vũ Văn Dũng phát biểu tại buổi lễ. (Ảnh: Đình Lượng/TTXVN) Ngày 19/11, tại trụ sở Bộ Ngoại giao và Hợp tác quốc tế Nam Phi (DIRCO), Pretoria, Nam Phi, Đại sứ quán các nước Việt Nam, Malaysia, Philippines, Thái Lan và cơ quan chức năng của Nam Phi tổ chức kỷ niệm 25 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Nam Phi và bốn nước Đông Nam Á này.
Phát biểu khai mạc, bà Sindiswa Mququ, Vụ trưởng Vụ Nam Á-Trung Á và Đông Nam Á thuộc Tổng Vụ châu Á-Trung Đông, đã ôn lại những mốc quan trọng trong lịch sử quan hệ ngoại giao giữa Nam Phi với bốn nước Đông Nam Á. Bà nhấn mạnh quan hệ ngoại giao giữa Nam Phi và bốn nước được thiết lập từ năm 1993, không ngừng phát triển qua 25 năm. Hiện bốn nước Việt Nam, Malaysia, Philippines, Thái Lan đều là những đối tác kinh tế, thương mại chủ chốt của Nam Phi.
Thay mặt Bộ Ngoại giao và Hợp tác quốc tế Nam Phi, Đại sứ Anil Sooklal, Phó Tổng Vụ trưởng Tổng Vụ châu Á và Trung Đông, cho rằng các nước ASEAN giành được chú ý của nhiều cường quốc trên thế giới bởi đây là khu vực năng động và có tiềm năng phát triển rất lớn. Quan hệ chính trị giữa Nam Phi với các nước rất chặt chẽ song quan hệ kinh tế chưa phát triển mạnh. Nam Phi có thể học tập kinh nghiệm vượt qua khủng hoảng kinh tế và giữ tốc độ phát triển ấn tượng của khu vực ASEAN.
Nam Phi cũng cần khai thác tốt cơ hội có sự hiện diện của Đại sứ quán bảy nước ASEAN năng động nhất tại quốc gia miền Nam châu Phi này để thúc đẩy hợp tác không chỉ song phương mà còn hợp tác liên khu vực, giữa Cộng đồng Phát triển miền Nam châu Phi (SADC) và ASEAN.
Ngoài ra, các đại biểu tham dự buổi lễ cho rằng bên cạnh kênh ngoại giao chính thức, các nước cần thúc đẩy hợp tác kênh đảng, ngoại giao nhân dân, góp phần tăng cường quan hệ toàn diện giữa các bên.
Phát biểu tại buổi lễ, nhắc lại những cột mốc quan trọng trong quan hệ ngoại giao giữa hai nước, Đại sứ Việt Nam tại Nam Phi Vũ Văn Dũng khẳng định mối quan hệ giữa Việt Nam và Nam Phi đã trải qua nhiều thập kỷ hữu nghị, hợp tác chặt chẽ, mở đầu bằng sự kiện gặp gỡ giữa hai phong trào giải phóng dân tộc Nam Phi và Việt Nam tại Hội nghị Bandung, Indonesia năm 1955.
Cuộc đấu tranh thắng lợi của nhân dân Việt Nam chống chủ nghĩa thực dân và đế quốc nhằm giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước đã trở thành nguồn cảm hứng và động viên đối với nhân dân Nam Phi trong cuộc đấu tranh giành tự do.
Năm 1978, cựu Chủ tịch Đảng Đại hội Dân tộc Phi (ANC) Oliver Reginald Tambo đã đến thăm Việt Nam. Tháng 8/1979, dựa trên kinh nghiệm trong cuộc đấu tranh vô cùng khó khăn, gian khổ, anh dũng và thắng lợi vẻ vang của dân tộc Việt Nam, Chủ tịch ANC O.R. Tambo đã viết Báo cáo của Ủy ban Chiến lược quân sự-chính trị đệ trình Ủy ban Điều hành quốc gia của ANC, còn được gọi là “Sách Xanh” ANC 1979 - cẩm nang chiến lược góp phần quan trọng trong lãnh đạo, chỉ đạo của ANC giành tự do cho người dân Nam Phi thoát khỏi chế độ phân biệt chủng tộc apartheid năm 1994.
Tháng 12/1993, với niềm tin mãnh liệt về sự thành công của cuộc cách mạng dân tộc dân chủ Nam Phi do ANC lãnh đạo, Việt Nam đã thiết lập quan hệ ngoại giao với Nam Phi ngay từ buổi bình minh của nhà nước dân chủ.
Đại sứ các nước Việt Nam, Malaysia, Philippines, Thái Lan chụp ảnh chung với đại diện Bộ Hợp tác và Quan hệ quốc tế Nam Phi. (Ảnh: Đình Lượng/TTXVN) Tháng 11/2004, nhận lời mời của Tổng thống Thabo Mbeki, Thủ tướng Phan Văn Khải đã đến thăm Nam Phi. Chuyến thăm đánh dấu bước ngoặt lịch sử trong quan hệ song phương với việc ra tuyên bố chung, thiết lập mối quan hệ “Đối tác vì hợp tác và phát triển” trên nhiều mặt giữa Nam Phi-Việt Nam.
[Việt Nam và Nam Phi nỗ lực nâng kim ngạch thương mại lên 1,5 tỷ USD]
Năm 2007, nhân chuyến thăm Việt Nam, Tổng thống Nam Phi Thabo Mbeki cho biết: “Trong cuộc đấu tranh trường kỳ và khó khăn chống lại chế độ phân biệt chủng tộc apartheid, đôi khi, tinh thần của một số chiến sỹ Nam Phi xuống thấp, một số người nghĩ rằng cuộc đấu tranh quá khó khăn và kẻ áp bức quá mạnh, không thể đánh bại. Chúng tôi đã hướng về phía Đông và noi theo sức mạnh, sự can đảm và tinh thần bất khuất của người dân Việt Nam.”
Chuyến thăm tới Việt Nam của Tổng thống Thabo Mbeki đã góp phần tăng cường hơn nữa quan hệ song phương với việc ký kết Hiệp định hợp tác giữa hai Bộ Ngoại giao và Hiệp định miễn thị thực đối với người mang hộ chiếu ngoại giao và hộ chiếu công vụ.
Trong 25 năm qua, quan hệ song phương đã phát triển ở tất cả các lĩnh vực, đặc biệt về chính trị và ngoại giao, kinh tế và thương mại, an ninh và quốc phòng, cũng như khoa học-công nghệ-giáo dục-bảo vệ môi trường.
Về chính trị-ngoại giao, hai bên đã thúc đẩy quan hệ ngoại giao cấp nhà nước, đối ngoại kênh đảng và ngoại giao nhân dân, xây dựng và hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho hợp tác. Diễn đàn Đối tác liên chính phủ đã trải qua ba phiên họp, tạo cơ sở cho hợp tác giữa hai nước trên các lĩnh vực cụ thể.
Hai nước đã ký kết và đang tiếp tục đàm phán nhiều thỏa thuận và biên bản ghi nhớ (MOU) để thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực như bảo vệ và xúc tiến đầu tư, tránh đánh thuế hai lần, dẫn độ tội phạm, tài nguyên khoáng sản, giáo dục đại học, lâm nghiệp,...
Với tư cách đồng thành viên nhóm các nước đang phát triển và Phong trào Không liên kết, Việt Nam và Nam Phi luôn tích cực hỗ trợ lẫn nhau tại các diễn đàn quốc tế vì mục tiêu hòa bình và phát triển. Gần đây nhất, hai nước ủng hộ lẫn nhau ứng cử thành viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (Nam Phi nhiệm kỳ 2019-2020 và Việt Nam nhiệm kỳ 2020-2021).
Đại sứ các nước Việt Nam, Malaysia, Philippines, Thái Lan chụp ảnh chung với đại diện Bộ Hợp tác và Quan hệ quốc tế Nam Phi. (Ảnh: Đình Lượng/TTXVN) Về kinh tế và thương mại, Nam Phi là đối tác thương mại hàng đầu của Việt Nam ở châu Phi. Trong 10 năm qua, kim ngạch thương mại song phương đã tăng gấp năm lần, từ 189 triệu USD năm 2007, lên 920 triệu USD năm 2013 và 1 tỷ USD vào năm 2017. Hai bên hướng tới nâng kim ngạch thương mại song phương lên 2 tỷ USD trong năm năm tới.
Về quốc phòng và an ninh, dựa trên sự tin tưởng lẫn nhau và cơ chế Đối thoại chính sách quốc phòng, hai bên đã chủ động tạo dựng nhiều cơ hội để thúc đẩy hợp tác đa phương, bao gồm đào tạo, chia sẻ kinh nghiệm trong hoạt động gìn giữ hòa bình và công nghiệp quốc phòng; hợp tác phòng chống tội phạm và dẫn độ tội phạm.
Lĩnh vực hợp tác môi trường-khoa học-công nghệ-du lịch và giáo dục giữa hai nước đã đạt được nhiều tiến bộ, đặc biệt là sau khi hai bên ký kết Thỏa thuận hợp tác du lịch (2010), MOU về hợp tác tài nguyên nước (2010), MOU (2012) và kế hoạch hành động (2013) về bảo tồn và bảo vệ đa dạng sinh học. Hiện nay, mỗi năm, Việt Nam đón khoảng 4.000 du khách từ Nam Phi và số lượng khách du lịch từ Việt Nam đến Nam Phi cũng ở mức tương đương và lượng khách du lịch từ mỗi nước đến nước bạn ngày càng tăng.
Đại sứ Vũ Văn Dũng khẳng định cùng với thời gian, mối quan hệ giữa Việt Nam và Nam Phi đã đơm hoa kết trái và ngày càng bền chặt. Năm 2018 kỷ niệm 25 năm quan hệ song phương, đánh dấu sự tin tưởng và hiểu biết lẫn nhau, tình bạn lâu dài và ổn định giữa hai nước. Với quyết tâm và nỗ lực chung của cả hai bên, quan hệ hợp tác toàn diện giữa Việt Nam và Nam Phi sẽ ngày càng phát triển trên mọi lĩnh vực theo thời gian, vì lợi ích chung và hòa bình và phát triển ở các khu vực và trên thế giới.
Năm 2018 đánh dấu kỷ niệm 128 năm ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh và kỷ niệm 100 năm ngày sinh của Tổng thống Nelson Mandela. Hai nhà sáng lập nhà nước Việt Nam và Nam Phi hiện đại, dân chủ là Chủ tịch Hồ Chí Minh và Tổng thống Nelson Mandela có chung một mục tiêu, một ý chí và một tư tưởng - tự do, bình đẳng, dân chủ và tiến bộ cho nhân loại và nhân dân mỗi nước. Bất chấp sự khác biệt về mặt địa lý, mối quan hệ tự nhiên giữa hai nước dựa trên khát vọng tự do trong quá khứ và mục tiêu xây dựng đất nước hòa bình, ổn định, thịnh vượng ngày nay là nền tảng để quan hệ đối tác toàn diện Việt Nam-Nam Phi ngày càng sâu sắc và bền chặt hơn bao giờ hết.
Nhân lễ kỷ niệm, nước chủ nhà Nam Phi và bốn nước Đông Nam Á Việt Nam, Malaysia, Philippines, Thái Lan đã giới thiệu các tiết mục biểu diễn nghệ thuật và ẩm thực của mỗi nước. Đoàn Việt Nam với màn múa và trình diễn áo dài truyền thống đã để lại ấn tượng tốt đẹp trong lòng quan khách tham dự buổi lễ./.
