Báo cáo Sức sống Hành tinh 2024 được Tổ chức Quốc tế về bảo tồn thiên nhiên (WWF) công bố ngày 9/10 cho thấy quần thể các loài động vật hoang dã thuộc động vật có vú, chim, lưỡng cư, bò sát và cá trên toàn cầu đã giảm hơn 70% trong vòng nửa thế kỷ qua.
Chỉ số Sức sống Hành tinh (LPI), dựa trên bộ dữ liệu bao gồm 35.000 quần thể của hơn 5.000 loài, cho thấy sự suy giảm đa dạng sinh học diễn ra với tốc độ chóng mặt và có quy mô chưa từng thấy.
Đặc biệt, ở các khu vực giàu đa dạng sinh học như Mỹ Latinh và Caribe, tình hình còn nghiêm trọng hơn khi số lượng quần thể động vật giảm tới 95%.
Báo cáo theo dõi xu hướng về sự phong phú của một số lượng lớn các loài, không phải số lượng cá thể động vật riêng lẻ.
Kết quả cho thấy các quần thể được xem xét đã giảm 73% kể từ năm 1970, chủ yếu do các hoạt động của con người như phá hủy môi trường sống, khai thác quá mức. Ngoài ra, việc xuất hiện các loài xâm lấn, bệnh dịch, biến đổi khí hậu và ô nhiễm cũng là những yếu tố dẫn đến tình trạng trên.
Chỉ số trên đã trở thành một tài liệu tham khảo quốc tế và được đưa ra ngay trước Hội nghị lần thứ 16 Các bên tham gia Công ước Liên hợp quốc về đa dạng sinh học (COP16), dự kiến diễn ra từ ngày 21/10 đến 1/11 tại thành phố Cali, Colombia. Đây sẽ là một trong những vấn đề nổi bật được thảo luận tại sự kiện này.
Báo cáo nhắc lại sự cần thiết phải giải quyết đồng thời các cuộc khủng hoảng đan xen nhau, đó là biến đổi khí hậu và suy thoái thiên nhiên.
Việc trì hoãn hành động có thể dẫn đến những "điểm bùng phát" không thể đảo ngược trong các hệ sinh thái, gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho toàn cầu.
Ông Daudi Sumba, Giám đốc phụ trách vấn đề bảo tồn của WWF, nhấn mạnh: “Đây không chỉ là về động vật hoang dã mà còn là về các hệ sinh thái thiết yếu duy trì sự sống của con người.”
Ông cảnh báo những thay đổi này có thể không thể đảo ngược và gây ra những hậu quả tàn khốc cho nhân loại. Đơn cử như nạn phá rừng ở Amazon có thể “chuyển hệ sinh thái quan trọng này từ bể chứa carbon sang nguồn phát thải carbon."
Sự suy giảm lớn nhất được ghi nhận ở quần thể các loài nước ngọt, tiếp theo là các loài động vật có xương sống trên cạn và dưới biển. Mức giảm trung bình lên tới 95% ở Mỹ Latinh và Caribe, tiếp theo là châu Phi giảm 76%, sau đó là châu Á-Thái Bình Dương giảm 60%.
Ông Yann Laurans, quan chức tại WWF Pháp, lưu ý con người đã làm cạn kiệt 40% sinh khối của các đại dương. Sự suy giảm lớn nhất được ghi nhận ở quần thể các loài nước ngọt, tiếp theo là các loài động vật có xương sống trên cạn và dưới biển. Mức giảm trung bình lên tới 95% ở Mỹ Latinh và Caribe, tiếp theo là châu Phi giảm 76%, sau đó là châu Á-Thái Bình Dương giảm 60%. Tuy nhiên, tình hình khả quan hơn ở châu Âu, Trung Á và Bắc Mỹ khi một số quần thể đã ổn định hoặc thậm chí mở rộng nhờ hàng loạt các nỗ lực trong bảo tồn thiên nhiên và tái thả các loài.
Dù mô tả bức tranh tổng thể là "vô cùng đáng lo ngại," song Tổng Giám đốc WWF Kirsten Schuijt nhận định "tin tốt là chúng ta vẫn chưa vượt qua điểm không thể quay lại."
Bà chỉ ra những nỗ lực toàn cầu trong vấn đề này, trong đó có một thỏa thuận đột phá đạt được tại Hội nghị đa dạng sinh học COP15 năm 2022 tại Montreal (Canada) với mục tiêu đến năm 2030 sẽ bảo vệ được 30% hành tinh khỏi ô nhiễm, suy thoái và khủng hoảng khí hậu.
Tuy nhiên, bà Schuijt cũng cảnh báo rằng tất cả những thỏa thuận này đều có mốc thời gian để đánh giá vào năm 2030 và thế giới đang có nguy cơ không đạt được những mục tiêu này đúng hạn./.
Loại bỏ bẫy dây - mối đe dọa lớn đối với động vật hoang dã
Trong 11 năm qua, WWF Việt Nam cùng chính quyền địa phương loại bỏ gần 120.000 bẫy dây động vật hoang dã tại các địa điểm giáp ranh Khu Bảo tồn Sao la tỉnh Thừa Thiên-Huế và Quảng Nam.