Hồ Aleixo ở Manaus, Amazonas, Brazil nứt nẻ do hạn hán. (Nguồn: AFP/TTXVN) Hội nghị tham vấn không chính thức cấp bộ trưởng chuẩn bị cho Hội nghị Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP21) đã khai mạc chiều 8/11 tại Paris với sự tham dự của hơn 60 bộ trưởng môi trường và năng lượng đến từ nhiều nước thuộc các châu lục khác nhau trên thế giới.
Diễn ra vào thời điểm cách Hội nghị COP21 ba tuần, vì thế Hội nghị tham vấn cấp bộ trưởng còn được gọi hội nghị trù bị hay cuộc tổng duyệt cho COP21.
Phát biểu khai mạc hội nghị, Bộ trưởng Ngoại giao Pháp Laurent Fabius đã nhắc lại chặng đường gian nan mà các nước đã vượt qua thông qua chuỗi các hội nghị được tổ chức trong năm 2015 kể từ khi Pháp nhận đăng cai hội nghị COP21.
Theo ông Laurent Fabius, trong "cuộc chạy marathon" đó, nhờ những nỗ lực ngoại giao, các nước đã đạt được nhận thức chung rằng việc kiểm soát khí thải gây hiệu ứng nhà kính là một thách thức lâu dài đòi hỏi phải hành động nhiều hơn nữa trong một "cơ chế tăng cường" để có thể giữ nhiệt độ Trái Đất từ nay đến năm 2100 chỉ tăng tối đa 2°C so với thời kỳ tiền công nghiệp.
Ông cũng cho biết tại các cuộc đàm phán trong tháng 10 vừa qua ở Bonn (Đức), mặc dù quan điểm giữa các bên còn nhiều khác biệt nhưng nhìn chung các nước đã thống nhất được một văn kiện phác thảo nội dung chính cho thỏa thuận mang tính phổ quát về khí hậu sẽ được thông qua tại Hội nghị COP21.
Hội nghị tham vấn lần này không đặt ra vấn đề là các đại biểu xem xét lại văn bản nói trên nhưng yêu cầu các đại biểu nắm bắt kỹ các nội dung của văn bản để hiểu rõ hơn những thách thức, các vấn đề chưa đạt được sự nhất trí cũng như các vấn đề đã đạt được sự đồng thuận, từ đó đưa ra các đề xuất nhằm đạt được một thỏa thuận công bằng và đầy tham vọng tại Paris.
Sau phiên họp toàn thể, ngay trong buổi chiều 8/11, các đại biểu được chia thành bốn nhóm để thảo luận về bốn chủ đề gồm tham vọng của thỏa thuận, sự bình đẳng về trách nhiệm đóng góp, các hành động từ nay đến năm 2020, đóng góp tài chính sau năm 2020. Mỗi nhóm có hai đồng chủ tịch gồm một bộ trưởng đại diện cho các nước phương Bắc và một bộ trưởng đại diện cho các nước phương Nam.
Liên quan đến mức độ tham vọng của thỏa thuận, các đại biểu đã đề cập đến hai khía cạnh cụ thể gồm mục tiêu dài hạn và cơ chế kiểm điểm, vốn là một khái niệm để ngỏ. Tuy nhiên, nhân chuyến thăm Trung Quốc trong các ngày 2 và 3/11 vừa qua, Tổng thống Pháp François Hollande và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã bày tỏ quan điểm ủng hộ việc triển khai cơ chế giám sát nhằm "đánh giá toàn diện năm năm một lần những tiến bộ đạt được" trong chống biến đổi khí hậu. Đây là một điểm rất quan trọng làm cơ sở cho các cuộc đàm phán đa phương về vấn đề này.
Về mục tiêu dài hạn, vào ngày 30/10, 155 nước cũng đã công bố cam kết giảm khí phát thải nhà kính của mình. Căn cứ vào cam kết quốc gia đó, các cơ quan chức năng của Liên hợp quốc đã đánh giá mức cam kết đó dẫn đến sự nóng lên toàn cầu gần 3°C vào năm 2100. So với mục tiêu đề ra, nỗ lực này là chưa đủ và cần phải được nâng cao hơn nữa để có thể sử dụng làm “bàn đạp” cho những mục tiêu trong tương lai.
Sự bình đẳng giữa các nước phát triển, mới nổi và các nước nghèo về trách nhiệm đóng góp trong nỗ lực chống lại sự nóng lên của Trái Đất là vấn đề được quan tâm đặc biệt và đang là rào cản lớn nhất đối với một thỏa thuận khí hậu toàn cầu tại Paris. Quan điểm các bên còn nhiều khác biệt về vai trò cũng như chi phí mà từng nước phải bỏ ra để thực hiện các mục tiêu đề ra.
Đối với nhiều nước phương Nam, số tiền dự kiến 100 tỷ USD mà các nước công nghiệp cam kết đóng góp hàng năm để giúp các nước đang phát triển chuyển đổi mô hình năng lượng và ứng phó với vấn đề biển đổi khí hậu hiện vẫn chỉ là những lời hứa.
Với tất cả các gai góc trên đây, khoảng thời gian ba ngày từ 8-10/11 của Hội nghị tham vấn cấp bộ trưởng không phải là nhiều để các đại biểu có thể đạt được một sự thỏa hiệp.
Mặc dù vậy, Bộ trưởng Ngoại giao Pháp vẫn bày tỏ tin tưởng rằng các nước tiếp tục thể hiện quyết tâm chính trị cũng như tinh thần trách nhiệm nhằm đạt được sự nhất trí. Quan điểm thống nhất đó sẽ là cơ sở cho việc đạt được một thỏa thuận khí hậu tham vọng và mang tính ràng buộc pháp lý tại COP21./.
