Ảnh chỉ có tính minh họa. (Ảnh: Mạnh Linh/TTXVN) Sau gần 2 năm xây dựng, cuối năm 2014, Khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá cửa Diêm Hộ (thuộc xã Thái Thượng, huyện Thái Thụy) do Ủy ban Nhân dân tỉnh Thái Bình phê duyệt đã hoàn thành cơ bản giai đoạn 1 với tổng mức đầu tư hơn 106 tỷ đồng.
Tuy nhiên, cho đến nay vẫn không có tàu, thuyền neo đậu. Thực tế, công trình trị giá hơn trăm tỷ đồng này đang đứng trước nguy cơ không phát huy hiệu quả, gây lãng phí lớn.
Nghịch lý khu neo đậu…vắng tàu, thuyền
Là một trong hai huyện ven biển của tỉnh Thái Bình, huyện Thái Thụy có gần 30km đường bờ biển, tạo lợi thế nuôi trồng, đánh bắt và khai thác thủy hải sản. Nhiều năm qua, huyện Thái Thụy coi phát triển kinh tế biển là mũi nhọn của địa phương, nhiều hộ dân đã chú trọng đầu tư phát triển số lượng và công suất tàu cá, vươn khơi bám biển.
Số lượng tàu cá tăng theo năm, trong khi khu neo đậu lại hạn chế đã gây khó khăn cho chủ phương tiện tàu, thuyền, nhất là vào mùa mưa bão cần nơi tránh, trú ẩn an toàn.
Từ thực tế trên, năm 2012 Ủy ban Nhân dân tỉnh Thái Bình đã phê duyệt dự án đầu tư xây dựng công trình Khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá cửa Diêm Hộ giai đoạn 1.
Công trình này có diện tích gần 22 ha, là nơi neo đậu, tránh trú cho khoảng 104 tàu cá, công suất tối đa mỗi tàu dưới 300 CV, chiều dài nạo vét luồng vào 260m, chiều rộng 40m. Khu neo đậu chia theo loại tàu từ 135 CV đến 300 CV (sức chứa 50 tàu) và loại tàu 60 CV đến 135 CV (sức chứa 54 tàu).
Tổng mức đầu tư công trình giai đoạn 1 gần 107 tỷ đồng; trong đó vốn ngân sách Trung ương hỗ trợ 80 tỷ đồng, vốn ngân sách tỉnh và các nguồn vốn hợp pháp khác 27 tỷ đồng.
Những ngày tháng 6/2015, khi cơn bão số 1 xuất hiện, huyện ven biển Thái Thụy, Tiền Hải có gió giật cấp 8, cấp 9, mức độ nguy hiểm cấp 3. Trước diễn biến phức tạp, đổi hướng di chuyển khó lường của cơn bão này, Ủy ban Nhân dân tỉnh Thái Bình đã chỉ đạo hai huyện ven biển Tiền Hải và Thái Thụy kêu gọi tàu thuyền vào nơi tránh trú an toàn. Tuy nhiên Khu neo đậu tránh trú bão cửa Diêm Hộ lại rơi vào nghịch lý… vắng tàu, thuyền.
Thực tế trong những ngày xảy ra mưa bão, Khu tránh bão này chỉ có những cột trụ neo chơ vơ bên triền đê hút gió. Thay cho việc vào Khu neo đậu này, các tàu, thuyền vẫn "kiên trì" chọn vị trí neo đậu tại các bến cũ, như Khu 9 Thị trấn Diêm Điền, Cảng cá Tân Sơn… để bám trụ.
Nguyên nhân vì đâu
Theo thông tin từ nhiều hộ dân địa phương, từ khi công trình được hoàn thành vào khoảng cuối năm 2014 thì không có tàu nào vào đây. Nguyên nhân nào đã khiến Khu neo đậu tránh trú bão cho tàu thuyền có giá trị hơn 100 tỷ đồng này rơi vào nghịch lý?
Theo ông Đỗ Khắc Bằng, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã Thái Thượng, huyện Thái Thụy, xã Thái Thượng có 8 thôn với trên 7.000 nhân khẩu với nghề khai thác biển là nghề chính của nhân dân trong xã. Hiện nay, đa số tàu cá xã Thái Thượng neo đậu tại chân cầu Diêm Điền.
Cũng theo ông Bằng, không chỉ tàu thuyền ở địa phương khác mà ngay cả tàu ở Thái Thượng cũng không vào nơi neo đậu tránh trú mới xây dựng. Nguyên nhân do âu tàu nằm ở hướng Bắc, nếu bão vào thì đây là nơi gió mạnh nhất, song Khu neo đậu lại không có hệ thống rừng phi lao chắn gió.
Mặt khác, Khu neo đậu này xa khu chợ đầu mối và chưa phát triển dịch vụ hậu cần nghề cá, bất lợi cho ngư dân trong quá trình sản xuất và kinh doanh. Để giải quyết tình trạng trên, xã đã kiến nghị cấp trên trồng từ 4 đến 6ha rừng phi lao và tổ chức tuyên truyền, vận động ngư dân vào khu neo đậu mới.
Ông Bùi Thế Dân, Giám đốc Ban quản lý xây dựng cơ sở hạ tầng huyện Thái Thụy, đại diện chủ đầu tư công trình Khu neo đậu tàu cá này cho biết, công trình đã cơ bản hoàn thành. Hiện nay, đơn vị thi công đang tiến hành nốt hạng mục nhà quản lý và hệ thống đường điện.
Ông Dân cho rằng, nguyên nhân lớn nhất khiến các chủ tàu cá không neo đậu tại đây do tập quán lâu đời của ngư dân với thói quen neo đậu dọc sông Diêm. Hơn nữa neo đậu tại khu vực này gần chợ, đường giao thông trục chính, tiện lợi cho việc giao thương, buôn bán. Nhiều hộ dân ở thị trấn Diêm Điền muốn neo đậu ngay sông Diêm sẽ gần nhà hơn. Nếu ra khu neo đậu tại xã Thái Thượng họ sẽ phải đi mất 4km.
Với 30 năm trong nghề biển, ông Tạ Đình Hùng, Khu 9 Thị trấn Diêm Điền, Đội phó đội tự quản tàu khu Diêm Điền cho biết, sở dĩ tàu cá không vào khu vực này vì tường bao thấp, âu tàu không có phi lao chắn. Nếu có bão, mưa lớn kết hợp triều cường, nước tràn qua cộng thêm gió lớn sẽ đánh úp tàu của ngư dân. Bởi vậy từ khi có Khu neo đậu nhưng chẳng có tàu nào vào.
Mùa mưa bão đang đến gần. Trong khi khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá để không thì ngư dân huyện Thái Thụy vẫn tiếp tục neo đậu tại các bến cũ. Để giải quyết tình trạng trên, các cấp, ngành cần xử lý triệt để những điểm hạn chế của Khu neo đậu; đồng thời, tuyên truyền vận động chủ tàu cá vào nơi an toàn, tránh để công trình hơn 100 tỷ đồng trở nên lãng phí./.
