Nhận lời mời của Tổng thống nước Cộng hòa Philippines Rodrigo Roa Duterte, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc dẫn đầu Đoàn đại biểu Việt Nam sẽ tham dự Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 30 (ASEAN-30) và các Hội nghị cấp cao liên quan, được tổ chức tại Thủ đô Manila của Philippines từ ngày 28-29/4/2017.
Đây là Hội nghị cấp cao đầu tiên trong năm Chủ tịch ASEAN 2017 của Philippines với chủ đề “Chung tay đổi thay, Kết nối toàn cầu.”
Tại Hội nghị lần này, lãnh đạo các nước ASEAN sẽ kiểm điểm tình hình và phương hướng triển khai xây dựng Cộng đồng ASEAN; tăng cường vai trò trung tâm của ASEAN, tăng cường quan hệ giữa ASEAN và các đối tác, đồng thời trao đổi về các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm.
[Nhìn lại một năm hình thành cộng đồng ASEAN và đóng góp của Việt Nam]
Trong bối cảnh ASEAN kỷ niệm 50 năm thành lập và bước vào năm thứ hai hình thành Cộng đồng, tại Hội nghị cấp cao lần này, các nhà lãnh đạo sẽ tập trung bàn thảo các biện pháp triển khai hiệu quả Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 và các kế hoạch hành động nhằm tăng cường liên kết, đoàn kết thống nhất và vai trò trung tâm của ASEAN. Đó là Kế hoạch tổng thể triển khai Tầm nhìn trên ba trụ cột chính trị-an ninh, kinh tế, văn hóa-xã hội; Kế hoạch kết nối ASEAN 2025; Chương trình công tác giai đoạn III Sáng kiến liên kết ASEAN (IAI).
Bước vào năm 2017, có thể thấy ASEAN đã đạt được những kết quả tích cực trong thực hiện Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 và các Kế hoạch tổng thể trên cả ba trụ cột. Về chính trị-an ninh, 218/290 (75%) dòng hành động đang được triển khai ở các mức độ khác nhau.
Về kinh tế, ASEAN đã thực hiện được 532/611 (87%) biện pháp trong Lộ trình xây dựng Cộng đồng Kinh tế ASEAN 2025 và khởi đầu triển khai Kế hoạch hành động chiến lược tổng thể Cộng đồng Kinh tế ASEAN 2015. ASEAN đang tích cực cụ thể hóa Kế hoạch tổng thể Cộng đồng Văn hóa-Xã hội với 109 dòng hành động; đến nay 14/15 cơ quan chuyên ngành đã lập chương trình, kế hoạch công tác 2016-2020.
Để bổ trợ cho tiến trình xây dựng Cộng đồng, ASEAN tiếp tục thúc đẩy các nỗ lực về kết nối và thu hẹp khoảng cách phát triển, triển khai hiệu quả Chương trình Công tác giai đoạn III của Sáng kiến liên kết ASEAN với 5 lĩnh vực ưu tiên , gồm: Lương thực và công nghiệp; thuận lợi hóa thương mại; doanh nghiệp vừa, nhỏ và siêu nhỏ; giáo dục; y tế và phúc lợi. Đồng thời, ASEAN đã tích cực triển khai Kế hoạch tổng thể về Kết nối 2025 với 5 lĩnh vực chiến lược: Cơ sở hạ tầng bền vững; sáng tạo số; chuỗi cung ứng không gián đoạn; tối ưu hóa hoạch định và thực thi chính sách; di chuyển thể nhân.
Nhằm nâng cao hiệu quả và chất lượng hoạt động, ASEAN tiếp tục triển khai các biện pháp cải tiến tổ chức bộ máy và lề lối hoạt động theo hướng tinh giản số lượng, tăng tính hiệu quả của các cơ chế và tăng tính kết nối giữa các trụ cột Cộng đồng.
T hông qua nhiều chương trình, sáng kiến và biện pháp cụ thể , các đối tác đối ngoại ngày càng coi trọng và chủ động thúc đẩy hợp tác nhiều mặt với ASEAN, cam kết tiếp tục hỗ trợ ASEAN xây dựng Cộng đồng , tăng cường liên kết và kết nối khu vực, thu hẹp khoảng cách phát triển, ứng phó với các thách thức chung của khu vực và toàn cầu. ASEAN đang tiếp tục triển khai Chương trình hành động giai đoạn 2016-2020 với 8 đối tác gồm Trung Quốc, Hoa Kỳ, Ấn Độ, Hàn Quốc, New Zealand, Canada, Liên hợp quốc và đang xây dựng các chương trình hành động với các đối tác đối thoại còn lại: Nhật Bản, Australia, Nga, Liên minh châu Âu. Trong năm 2017, ngoài hội nghị cấp cao định kỳ với các đối tác, ASEAN dự kiến sẽ tổ chức hội nghị cấp cao kỷ niệm 40 năm quan hệ với Hoa Kỳ, Liên minh châu Âu và Canada.
ASEAN cũng luôn quan tâm và cam kết duy trì , thúc đẩy hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải , hàng không ở Biển Đông, giải quyết các tranh chấp thông qua biện pháp hòa bình, trong đó có việc tôn trọng đầy đủ các tiến trình ngoại giao và pháp lý, trên cơ sở phù hợp với các nguyên tắc được công nhận rộng rãi của luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật biển năm 1982 (UNCLOS 1982).
Trên thực tế, ASEAN đã thể hiện rõ vai trò và trách nhiệm của mình trong việc xây dựng môi trường thuận lợi cho hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông, trong đó có việc thúc đẩy thực hiện nghiêm túc, đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và cùng Trung Quốc hướng tới sớm hoàn thành Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC).
Tham dự Hội nghị cấp cao ASEAN-30 và các hội nghị cấp cao liên quan, Đoàn Việt Nam tiếp tục đóng góp tích cực vào việc thúc đẩy ASEAN liên kết chặt chẽ hơn, hoạt động hiệu quả hơn, củng cố đoàn kết, thống nhất và phát huy vai trò trung tâm của ASEAN trước những diễn biến phức tạp của tình hình hiện nay.
Cùng với việc thúc đẩy các hoạt động hợp tác nhằm thu hẹp khoảng cách phát triển, mang lại lợi ích thiết thực cho người dân ASEAN, việc tham dự Hội nghị lần này còn là dịp quan trọng để Việt Nam tiếp tục thúc đẩy quan hệ hữu nghị và hợp tác với các nước thành viên ASEAN, cũng như các nước đối tác, đối thoại của ASEAN, triển khai mạnh mẽ đường lối đối ngoại của Đảng, Nhà nước ta, chủ động, tích cực hội nhập khu vực và quốc tế ngày càng sâu rộng và hiệu quả hơn./.
