Ở các tỉnh, thành phố phía Nam, những ngày giáp Tết Nguyên đán Quý Mão 2023, khung cảnh dễ nhận thấy là hoa mai vàng đã bừng nở, khoe sắc thắm trong nắng Xuân rực rỡ, báo hiệu một mùa Xuân, năm mới sắp tới với những niềm vui và ước vọng mới.
Hoa của nắng
Những cánh hoa mai mang sắc vàng tươi của nắng từ lâu đã là biểu tượng, nét đặc trưng của mùa Xuân phương Nam. Nếu như ở miền Bắc, những cánh hoa đào nồng thắm, ấm áp báo hiệu Xuân mới, Tết cổ truyền đang tới, ở phương Nam, hoa mai là loài hoa không thể thiếu trong những ngày Tết đến, Xuân về.
Tại Thành phố Hồ Chí Minh, những ngày này, trong các chợ hoa lớn như chợ hoa đặt Công viên Gia Định, Công viên Lê Văn Tám, các Hội hoa Xuân Tao Đàn, Phú Mỹ Hưng, chợ hoa Xuân trên bến dưới thuyền bến Bình Đông hay dọc theo đại lộ Phạm Văn Đồng (đoạn qua địa bàn thành phố Thủ Đức) luôn hiện diện sắc mai vàng tươi thắm.
[20 năm đường hoa Nguyễn Huệ: Dấu ấn điểm hẹn du Xuân đặc sắc]
Nhà văn Hoài Hương (Hội Nhà văn Thành phố Hồ Chí Minh) chia sẻ Tết ở phương Nam không thể thiếu hoa mai. Hầu hết các gia đình, dù sung túc hay còn khó khăn đều có ít nhất một nhành mai.
Những ngày đầu Xuân, cây hoa mai từ các vườn cây “đổ dồn” về phố phường, chợ Tết, hội hoa Xuân. Những cây mai đặc kín nụ xanh tròn, loáng tháng vài chiếc lá non tơ, điểm xuyết những nụ vàng chúm chím, tạo nên không khí Tết thật đặc trưng.
Gắn bó với nghề trồng mai nhiều năm, lão nông Nguyễn Văn Hoàng ở làng nghề trồng hoa mai Tân Tây, huyện Thạnh Hóa, tỉnh Long An, cho hay nhiều cây hoa mai đẹp có thế rất độc đáo như thế tam đa, phụ tử, trực, long cuốn thủy, thác đổ, ngũ phúc, song long… Cánh hoa mai thường to tròn, đều, sắc vàng tươi, khỏe khoắn.
Ở làng nghề trồng mai Tân Tây, cây hoa mai còn có thêm nét riêng là cây có bộ rễ rất vàng, đẹp khiến những người sành chơi hoa, cây kiểng rất thích thú.
Cũng theo lão nông Nguyễn Văn Hoàng, ở vùng đất phèn Đồng Tháp Mười như xã Tân Tây, để trồng được cây mai đẹp, người nông dân phải lên liếp (làm luống) để trồng cây. Muốn có những gốc mai dáng đẹp, người trồng sẽ kiên trì hàng năm vừa chăm sóc cây, vừa tạo dáng, uốn thế cây. Hàng năm, vào khoảng giữa tháng Chạp, những cây mai sẽ được lặt (ngắt) lá để cây tập trung “nuôi” nụ, cho hoa nở đúng dịp Tết đến, Xuân về.
Gửi gắm ước vọng khi Xuân về
Nhiều người lý giải, ở Nam Bộ, từ “mai” được phát âm hơi giống từ “may” nên càng tăng thêm ý nghĩa tốt đẹp, may mắn của loài hoa hoa báo hiệu Xuân về. Hơn thế, dưới nắng vàng rực rỡ, những cánh mai vàng tươi càng nổi bật, mang đến sức sống, tinh thần lạc quan, tươi vui cho mọi người, mọi nhà đón năm mới đến.
Theo Nhà văn Hoài Hương, với các gia đình, nếu những bông hoa trên cây mai trồng trong vườn, chưng trong nhà hoặc chỉ đơn giản là cành mai cắm trang trọng bừng nở đúng đêm Giao thừa, gia chủ sẽ cảm thấy như có niềm vui, may mắn lớn trong năm mới. Hoa mai vàng nở rộ, đều trong những ngày Tết chính là thể hiện sự may mắn, tròn đầy, sung túc, đem đến tinh thần tươi vui, tràn đầy hy vọng trong năm mới.
Xét từ đặc điểm của cây trồng, Phó Giáo sư Trần Xuân Lạc, nguyên giảng viên Trường Đại học Nông Lâm Huế phân tích, cây mai vàng thích hợp trồng ở vùng đất thoáng. Cây có bộ rễ rất tốt, cắm sâu vào lòng đất hoặc tỏa ra rất vững chắc. Nhiều người chơi cây cảnh cho rằng, chính đặc điểm này khiến cho mai mang vẻ đẹp tượng trưng cho sự vững vàng, kiên cường sẵn sàng vượt qua thử thách để sinh tồn, phát triển.
Lão nông Nguyễn Văn Hoàng, làng nghề trồng hoa mai Tân Tây, tỉnh Long An, cho biết có lẽ do chất đất ở làng mai Tân Tây là vùng bị nhiễm phèn nên để sinh trưởng, rễ cây mai đâm tỏa ra các hướng rất vững, làm nên nét đặc trưng cho bộ đế (gốc, rễ) của cây mai ở Tân Tây, thể hiện sức sống, mang lại may mắn cho gia chủ.
Tết Nguyên đán đã cận kề, mùa Xuân đang “gõ cửa.” Ở phương Nam, sắc mai vàng hiện diện cùng vẻ đẹp của muôn loài hoa, cây kiểng. Phố phường được trang hoàng rực rỡ. Còn nơi miền quê cùng với sắc hoa mai vàng có những vườn trái cây trĩu quả, các làng nghề trồng hoa, gói bánh tét, làm bánh phồng, làm khô cá, khô tôm hối hả, mang đến không khí Tết ngập tràn, góp phần làm nên vẻ đẹp của một mùa Xuân mới ấm áp và tươi vui./.