Tháng 6/2023, sau bài viết phản ánh của Thông tấn xã Việt Nam về việc hơn 10 năm người dân sống tại Khu tái định cư thôn Giếng Xạ, xã Cư Yên huyện Lương Sơn (Hòa Bình) không có nước sạch sinh hoạt, tình trạng ô nhiễm môi trường làm đời sống người dân ngày càng khốn khổ, chính quyền huyện Lương Sơn đã thành lập Đoàn kiểm tra và đã có chỉ đạo xử lý khắc phục.
Tuy nhiên, đã 6 tháng trôi qua, các vấn đề vẫn chưa được giải quyết, dù đây đều là những vấn đề cấp thiết, ảnh hưởng đến cuộc sống hằng ngày của mỗi người dân.
Nỗi khổ của người dân sinh sống tại khu tái định cư
Khu tái định cư thôn Giếng Xạ, nằm trên địa bàn xã Cư Yên được xây dựng từ năm 2011, theo Quyết định số 2343/QĐ-UBND của Ủy ban Nhân dân tỉnh Hòa Bình về việc giao đất cho Ủy ban Nhân dân huyện Lương Sơn xây dựng khu tái định cư phục vụ nhu cầu tái định cư cho các hộ dân nằm trong diện thu hồi đất để thực hiện Dự án Xây dựng Khu đô thị Sinh thái và Dịch vụ Cửu Long (trước đây thuộc Công ty Cổ phần Đầu tư Sông Đà Toàn Cầu), tại xã Cư Yên.
Sau hơn 10 năm chuyển về nơi tái định cư với những lời hứa hẹn từ chính quyền địa phương, các hộ dân nơi đây vẫn đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, bởi hệ thống hạ tầng vẫn chưa được thực hiện như cam kết. Các hộ dân sống trong cảnh thiếu nước sạch sinh hoạt, hệ thống xử lý nước thải không có, dẫn đến việc ô nhiễm nguồn nước mặt cũng như nước ngầm ngày càng nghiêm trọng.
Trưởng thôn Giếng Xạ, ông Bùi Văn Mười, cho biết từ sau cuộc làm việc của Đoàn công tác huyện Lương Sơn vào đầu tháng 6/2023 đến nay, Khu tái định cư thôn Giếng Xạ vẫn chưa được cấp nước sạch, hệ thống xử lý nước thải không có, ô nhiễm môi trường ngày càng nghiêm trọng, các cam kết của buổi làm việc vẫn chưa được xử lý khắc phục. Người dân ngóng chờ lời hứa hẹn xử lý xây dựng bổ sung hệ thống hạ tầng cơ bản từ chính quyền huyện Lương Sơn, để có nước sạch sử dụng ổn định lâu dài.
Chúng tôi có mặt tại Khu tái định cư thôn Giếng Xạ, xã Cư Yên (Lương Sơn) vào buổi chiều muộn, cả khu dân dư tối đen. Hệ thống cột điện chiếu sáng dù được lắp đặt nhưng chưa bao giờ sáng đèn, đến nay đã hoen gỉ. Điều này đối lập hoàn toàn với không gian sáng trưng, rực rỡ của đại dự án xây dựng Khu đô thị Sinh thái và Dịch vụ Cửu Long trên địa phận 3 xã (Cư Yên, Nhuận Trạch, Tân Vinh), nơi mà nhiều hộ gia đình đã phải rời bỏ đất đai, nhà cửa của gia đình để thực hiện chính sách của Ủy ban Nhân dân tỉnh Hòa Bình thu hồi đất phục vụ cho dự án.
Bên cạnh đó, khu tái định cư có thêm một số hộ gia đình mới về ở, họ tự đầu tư giếng khoan, đầu tư téc chứa nước, xây phòng trọ cho công nhân thuê ở, xây các khu vệ sinh tập trung của công nhân ngay trên khu tái định cư, nước xả thải, nước sinh hoạt từ các khu trọ đều không được xử lý và đổ thẳng ra sau nhà, ứ đọng bốc mùi nghiêm trọng.
Cơ sở hạ tầng thiết yếu, cơ bản của một khu tái định cư theo quy định gần như chưa được đầu tư, dẫn đến việc hàng chục hộ gia đình tại Khu tái định cư thôn Giếng Xạ đang trong tình cảnh "đi không được mà ở cũng chẳng xong." Thậm chí có những hộ gia đình, dù đất đai nhà cửa đã bị thu hồi cho dự án, nhưng vẫn chưa dám về khu tái định cư để sinh sống.
Hộ gia đình ông Bạch Văn Dục có hơn 7.000m2 đất kèm nhà ở nằm trong diện tích Ủy ban Nhân dân tỉnh Hòa Bình thu hồi phục vụ Dự án Xây dựng Khu đô thị Sinh thái và Dịch vụ Cửu Long (còn có tên gọi Legacy Hill - An Thịnh Group).
Được cấp 300m2 đất tại Khu tái định cư thôn Giếng Xạ, ông Dục chia sẻ: “Gia đình tôi nhận đất trong khu tái định cư, khi sang cắm mốc diện tích đất để chuẩn bị xây dựng, gia đình nhận thấy môi trường ở đây bốc mùi hôi thối và nước sạch sinh hoạt không có. Gia đình tôi hết sức lo lắng nhưng không chuyển đến khu tái định cư thì cũng không biết ở đâu."
Bà Hoàng Thị Lý, người dân vừa xây dựng nhà ở tại Khu tái định cư thôn Giếng Xạ, bức xúc: “Chúng tôi tưởng được về nơi tái định cư mới sẽ có cuộc sống tốt hơn, ai ngờ rơi vào cảnh khổ từ năm này qua năm khác. Tháng 6 vừa qua, sau khi chính quyền huyện Lương Sơn xuống làm việc với trưởng xóm, chúng tôi được thông báo lại sẽ có nước sạch để dùng, hệ thống xử lý nước thải cũng sẽ được xây dựng, điện sẽ được thắp sáng... Tuy nhiên, đã qua nửa năm mà điện vẫn chưa thắp, nước thải ứ động bốc mùi. Chúng tôi vẫn phải đi mua nước sạch về dùng hằng ngày."
Người dân trong khu cũng cho biết, trước khi bắt đầu thực hiện di dân, đền bù, giải phóng mặt bằng và xây dựng khu tái định cư, chính quyền huyện Lương Sơn và doanh nghiệp cam kết khu tái định cư có nguồn nước sạch để sử dụng, có khu vui chơi với quỹ đất rộng 800m2; các hạ tầng khác sẽ được xây dựng đồng bộ để nơi ở mới tốt hơn nơi ở cũ. Thế nhưng thực tế đã hơn 10 năm trôi qua, những lời hứa này vẫn chỉ là... lời hứa!
Thực tế, khu tái định cư có một công trình cấp nước tập trung đã được xây dựng nhưng không hoạt động đã 10 năm nay, cỏ dại hiện che kín. Công trình gồm giếng khoan, một máy bơm hút nước từ giếng khoan và 2 téc chứa nước inox được đặt trên cao, cách mặt đất chừng 3m.
Do không có nước sạch, nhiều hộ gia đình tự bỏ hàng chục triệu đồng đào giếng khoan nhưng nước có mùi tanh, vàng đục... chỉ có thể tưới rau, tắm rửa. Người dân nơi đây hằng ngày vẫn phải bỏ tiền đi mua nước sạch để ăn, uống.
Sớm hoàn thiện cơ sở hạ tầng để người dân ổn định cuộc sống
Mặc dù người dân, cử tri đã phản ánh rất nhiều lần về các khó khăn trên tại các cuộc họp, các cuộc tiếp xúc của Hội đồng Nhân dân các cấp, nhưng tồn tại trên vẫn chưa được giải quyết.
Trước đó, từ những năm 2012-2013, lãnh đạo huyện Lương Sơn đã từng về kiểm tra tiếp nhận ý kiến của bà con. Đến tháng 6/2023, Đoàn công tác do Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân huyện Lương Sơn Nguyễn Anh Đức dẫn đầu gồm đại diện Phòng Quản lý đô thị, Phòng Kinh tế, Ban Quản lý xây dựng cơ bản các dự án trên địa bàn huyện Lương Sơn, Ủy ban Nhân dân xã Cư Yên, Công ty nước sạch Hòa Bình, Công ty Điện lực chi nhánh Lương Sơn đã trực tiếp kiểm tra, rà soát lại hiện trạng của Khu tái định cư thôn Giếng Xạ.
Khi đó ông Đức đã chỉ đạo giao Công ty Nước sạch Hòa Bình tại Lương Sơn khảo sát địa bàn, khẩn trương đấu nối nước từ Nhà máy nước sạch Lương Sơn sang xã Cư Yên để phục vụ người dân Khu tái định cư; giao Công ty Điện lực chi nhánh Lương Sơn đảm bảo về hệ thống chiếu sáng, đảm bảo về điện sinh hoạt cho người dân nơi đây; Ban quản lý Xây dựng cơ bản các dự án trên địa bàn huyện Lương Sơn phối hợp với Phòng Quản lý đô thị rà soát về hạ tầng vỉa hè, hệ thống thoát nước, xử lý nước sinh hoạt của người dân tại khu tái định cư, tham mưu cho Ủy ban Nhân dân huyện Lương Sơn một gói đầu tư cơ bản nâng cấp đồng bộ, gắn liền với Dự án đấu giá xây dựng mới Khu dân cư Giếng Xạ 2.
Tuy nhiên, đến nay, những chỉ đạo của chính quyền huyện Lương Sơn vẫn chưa được triển khai. Người dân Khu tái định cư Giếng Xạ vẫn phải chịu cảnh thiếu nước sạch và ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.
Người dân mong muốn chính quyền huyện Lương Sơn sớm thực hiện lời hứa, cụ thể hóa bằng hành động, nhanh chóng khắc phục những tồn tại, bất cập về hạ tầng tại Khu tái định cư thôn Giếng Xạ để đảm bảo đời sống, sức khỏe, từ đó người dân yên tâm phát triển kinh tế, sản xuất./.
