Đợt dịch COVID-19 lần 2 dự kiến sẽ tác động mạnh mẽ hơn đến thị trường lao động, đặc biệt là khu vực lao động phi chính thức. Do đó, Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội đang xây dựng gói hỗ trợ lần 2 hướng tới hộ gia đình, doanh nghiệp nhỏ để khôi phục, duy trì sản xuất, phát triển kinh doanh, duy trì việc làm cho lao động phi chính thức.
Lao động phi chính thức chiếm tới 56%
Hiện nay, Bộ Luật Lao động năm 2019 được Quốc hội thông qua với cách tiệm cận mới trong quan hệ lao động, công đoàn, thương lượng tập thể… đã tạo thị trường lao động tương đối đồng bộ và toàn diện. Ngoài ra, việc triển khai các Nghị quyết 27-NQ/TW năm 2018 về cải cách chính sách tiền lương và Nghị quyết 28–NQ/TW về chính sách bảo hiểm xã hội đang dần hoàn thiện hành lang pháp lý đảm bảo quyền lợi của người lao động.
Trong buổi làm việc với Ban Kinh tế Trung ương về tình hình triển khai các Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng về lĩnh vực lao động, việc làm diễn ra ngày 26/8, Thứ trưởng Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội Lê Văn Thanh cho biết tiền lương bình quân của nhóm lao động phi chính thức chỉ có 4,8 triệu đồng/tháng (bằng 2/3 tiền lương của lao động chính thức là 6,9 triệu đồng/tháng).
Theo ông Thanh, Chính phủ có nhiều chính sách hỗ trợ lao động phi chính thức như: Chính sách đào tạo nghề cho lao động nông thôn; hỗ trợ tạo việc làm từ Quỹ quốc gia về việc làm và các nguồn tín dụng khác; chính sách việc làm công; chính sách hỗ trợ phát triển tổ chức dịch vụ việc (Trung tâm dịch vụ việc làm và doanh nghiệp hoạt động dịch vụ việc làm); chính sách hỗ trợ tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện; chính sách về an toàn, vệ sinh lao động…
Bộ trưởng Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung cho rằng cả nước có khoảng 55,4 triệu người lao động, trong đó lao động phi chính thức chiếm tới khoảng 56,2%. Thách thức đặt ra hiện nay chính là lực lượng lao động phi chính thức đóng góp quan trọng vào phát triển kinh tế xã hội đất nước nhưng cũng lại là nhóm chịu nhiều tổn thương, rủi ro và ít được thụ hưởng chính sách nhất. Điều này được thể hiện rõ thông qua đợt dịch COVID-19 vừa qua.
“Lao động phi chính thức là đối tượng bị ảnh hưởng nhiều nhất trong đợt dịch COVID-19. Nếu không chăm lo tốt công tác an sinh xã hội cho lực lượng lao động này sẽ ảnh hưởng đến đời sống xã hội,” ông Dung nói.
Theo ông Dung, thời điểm trước dịch COVID-19, mỗi tháng có khoảng 80.000-90.000 người tham gia vào thị trường lao động. Riêng lực lượng lao động có việc làm thông qua đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng là khoảng 11.000 người/tháng. Tuy nhiên, từ thời điểm tháng Tư và tháng Năm, thị trường lao động mất khoảng 60.000 việc làm mỗi tháng bởi doanh nghiệp bị đứt chuỗi cung ứng nguyên phụ liệu, hàng hóa sản xuất ra không xuất khẩu được. Từ đó dẫn đến tình trạng lao động bị ngưng việc, giãn việc, mất việc.
Xây dựng gói hỗ trợ COVID-19 lần 2 thế nào?
Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết đến nay đã có 16,8 triệu người được thụ hưởng từ gói hỗ trợ an sinh xã hội 62.000 tỷ đồng.
Về việc triển khai Nghị quyết 42/NQ-CP và Quyết định 15/2020/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về các biện pháp hỗ trợ người dân gặp khó khăn do đại dịch COVID-19, theo ông Dung, gói hỗ trợ anh sinh xã hội 62.000 tỷ đồng đợt 1 được kết cấu từ nhiều nguồn khác nhau bao gồm cả hỗ trợ tiền mặt và các chính sách hỗ trợ khác.
Nhiều cửa hàng ngừng kinh doanh do đại dịch COVID-19. (Ảnh minh họa: TTXVN) Đến nay, các địa phương đã phê duyệt danh sách các đối tượng được thụ hưởng lên tới 16,8 triệu người. Số giải ngân qua kho bạc gần 12.000 tỷ đồng. Ngoài ra, người lao động và doanh nghiệp còn được hưởng lợi từ các chính sách khác của gói 62.000 tỷ đồng như: Tạm dừng đóng bảo hiểm xã hội, chi trả trợ cấp thất nghiệp…
Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho rằng đợt dịch COVID-19 lần 2 sẽ tác động mạnh mẽ đến thị trường lao động do thị trường hàng hóa đóng băng, nhất là các doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp vừa và nhỏ sẽ gặp rất nhiều khó khăn.
“Tính đến hết tháng Bảy, số doanh nghiệp ngừng kinh doanh tăng 41,5 % so với cùng kỳ năm ngoái. Đây là giai đoạn thất nghiệp thực sự. Số lao động thất nghiệp sẽ còn tăng nếu từ giờ đến cuối năm không kiểm soát tốt tình hình dịch,” Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nói.
Trước tình hình đó, Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội đã tham mưu với Chính phủ gói hỗ trợ an sinh xã hội lần 2 với phương án hỗ trợ toàn diện để ổn định an sinh xã hội, thúc đẩy sản xuất. Gói hỗ trợ lần 2 tập trung hỗ trợ vào nhóm: Khách sạn, nhà hàng, du lịch, dịch vụ…, trong đó đặc biệt quan tâm chăm lo đến đối tượng lao động khu vực phi chính thức.
[Đề xuất hỗ trợ đợt 2 cho lao động và doanh nghiệp khó khăn vì COVID-19]
Phó Trưởng Ban kinh tế Trung ương Triệu Tài Vinh đánh giá cao việc Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội dã kịp thời ban hành và tổ chức thực hiện kịp thời chính sách hỗ trợ cho các đối tượng bị giảm sâu thu nhập, mất, thiếu việc làm, gặp khó khăn bởi đại dịch COVID-19.
“Trong thời gian tới, cần đặc biệt đặc biệt quan tâm chính sách đối với lực lượng lao động phi chính thức trong bối cảnh tác động của dịch COVID-19, sự dịch chuyển lao động giữa khu vực phi chính thức và chính thức, lĩnh vực đào tạo nghề cho lao động nông thôn, an toàn lao động, bảo hiểm xã hội…,” ông Triệu Tài Vinh nhấn mạnh./.
