Tấn công mê cung đường hầm nằm trong Dải Gaza sẽ không phải điều dễ dàng, bởi Hamas hiểu rõ hệ thống này, trong khi lính Israel sẽ luôn phải đối diện với nguy hiểm khi chui xuống đây.
Trong cuộc xung đột đang diễn ra giữa Israel và các chiến binh Hamas, dù nhóm vũ trang của Palestine không thể sánh về sức mạnh cũng như các loại vũ khí công nghệ cao phức tạp mà quân đội Israel sử dụng, họ lại có một bảo bối đặc biệt: một mạng lưới đường hầm rộng lớn nằm dưới lòng đất.
Sau khi hiểu được rằng quy mô của hệ thống đường hầm ở Dải Gaza rất lớn, Israel đã chi hơn 1 tỷ USD để phát triển hệ thống rào chắn ngầm nằm dọc theo biên giới dài 60km ngăn nước này với Dải Gaza. Israel cũng đổ hàng trăm triệu USD vào hệ thống phát hiện hoạt động xây dựng các công trình ngầm mới.
Những biện pháp này đã được Israel đặt cho cái tên là Iron Wall (Tường sắt) và Iron Spade (Xẻng sắt), nhằm biến lãnh thổ nước này trở thành khu vực "bất khả xâm phạm."
Nhưng trong ít nhất một trường hợp, các đường hầm bí mật đã được những tay súng Hamas sử dụng để tấn công vào Israel, trong cuộc xung đột đã khiến rất nhiều người chết vào tuần trước. Những đường hầm này, cùng với các mũi tấn công bằng đường không, đường bộ và đường biển, đã khiến Israel bị bất ngờ.
Giờ đây, khi Israel phát đi các tín hiệu cho thấy sẽ đưa quân vào Dải Gaza, hệ thống đường hầm sẽ khiến cho hoạt động trả đũa quân sự gặp nhiều khó khăn, đặc biệt khi Hamas đang giữ nhiều con tin Israel trong các địa điểm bí mật dưới lòng đất.
Trang tin SCMP dẫn lời ông Jonathan Conricus, Phát ngôn viên Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF), cho biết: “Cấu trúc Dải Gaza giống như có hai lớp, gồm một lớp là dân thường và lớp thứ hai là Hamas. Chúng tôi đang cố gắng chạm tới lớp thứ hai, mà Hamas đã xây dựng.”
Tuy nhiên việc tấn công hệ thống đường hầm ở Dải Gaza là không dễ dàng. Israel từng nhiều lần định tấn công các đường hầm ở Dải Gaza, nhưng không thành công bởi một thực tế là không ai ngoài lực lượng Hamas biết đầy đủ về quy mô của các đường hầm này.
Hồi năm 2021, Israel tuyên bố đã phá hủy 100km đường hầm bên dưới Gaza. Nhưng Hamas khẳng định lực lượng có trong tay mạng lưới đường hầm dài tới 500 km, trong đó mới chỉ 5% bị tấn công.
Trong nỗ lực giành lợi thế trước đối thủ, hồi năm 2014, Israel đã quyết định đầu tư xây dựng hệ thống phát hiện đường hầm phức tạp Iron Spade do hai công ty Elbit Systems và Rafael Advanced Defense Systems hợp tác phát triển. Đây chính là hai nhà thầu đã hợp tác phát triển hệ thống phòng thủ tên lửa Iron Dome (Vòm sắt) trứ danh.
[Tổng thư ký LHQ: Tình hình ở Gaza đã suy yếu xuống mức nguy hiểm mới]
Tuy nhiên, theo đánh giá của Viện Nghiên cứu Quốc gia có trụ sở tại Tel Aviv (Israel), các cảm biến trong hệ thống không thể hoạt động hoàn hảo, vì chúng không thể phát hiện các đường hầm nhánh, nhiều khúc ngoặt. Ngoài ra, thiết bị còn gặp nhầm lẫn tại các giao lộ.
“Bất chấp các biện pháp đối phó sử dụng công nghệ tiên tiến, đào hầm vẫn là một phương thức hiện quả mà một bên sử dụng để làm suy yếu bên khác, đang thống trị trên bề mặt," Scott Savitz, một chuyên gia quân sự tại tập đoàn Rand Corporation, cho biết. "Bên đối phương sẽ không thể biết các đường hầm có tồn tại hay không, có bao nhiêu đường hầm và chúng đang ở đâu. Họ chỉ biết về những đường hầm mà họ đã tìm thấy.”
Trong nhiều năm, Hamas đã sử dụng các đường hầm nằm dưới Dải Gaza để che giấu vũ khí, hệ thống chỉ huy và các tay súng của lực lượng. Theo thời gian, các đường hầm được xây dựng ngày càng phức tạp, được trang bị ống thông gió và điện.
Theo các chuyên gia, một số tuyến đường hầm của Hamas có thể nằm ở độ sâu tới 35m. Thậm chí chúng còn được trang bị đường ray và các phòng liên lạc. Lối vào của các đường hầm này cũng được bố trí để rất khó phát hiện, ẩn náu trong các tòa nhà dân sự hoặc nhiều cơ sở công cộng khác.
SCMP cho biết ban đầu, mạng lưới đường hầm chủ yếu được dùng để chuyển hàng hóa và vũ khí vào Dải Gaza từ hướng Ai Cập. Nhưng các tay súng cũng sử dụng đường hầm cho các cuộc tấn công xuyên biên giới, bao gồm cả chiến dịch quân sự hồi năm 2006, trong đó anh lính 19 tuổi Gilad Shalit của Israel bị bắt giữ. Shalit được trả tự do 5 năm sau đó, để đổi lấy việc Israel phóng thích hơn 1.000 tù nhân Palestine.
Năm 2014, Israel đã tổ chức một cuộc tấn công trên bộ ở Dải Gaza nhằm triệt phá hệ thống đường hầm. Nhưng các chiến binh Hamas đã dùng chính những đường hầm này để phục kích lực lượng Israel trong cuộc chiến kéo dài 50 ngày.
Cách đây một thập kỷ, Ai Cập cũng bắt đầu tìm cách phá các đường hầm thông qua một chiến dịch được tổ chức bài bản, bao gồm cả việc làm ngập lụt nhiều đường hầm. Tuy nhiên có thể thấy hệ thống đường hầm ở Dải Gaza vẫn tồn tại.
Sử dụng robot để kiểm tra và phát hiện các đường hầm có thể là một cách để giảm thiểu rủi ro và nguy hiểm. Tuy nhiên, Savitz cảnh báo do không gian hạn chế, nhiều bẫy mìn và các biện pháp phòng thủ khác, cũng như việc lực lượng phòng thủ nắm rõ hơn về hệ thống dưới lòng đất, bất kỳ nỗ lực nào của Israel nhằm tiến vào các đường hầm đều sẽ gặp những "bất lợi nghiêm trọng"./.