Lãnh đạo đảng Dân chủ Xã hội Đức (SPD) Olaf Scholz (trái) khi kết quả thăm dò sau bầu cử được công bố, ở Berlin, ngày 26/9/2021. (Ảnh: THX/TTXVN) Theo trang mạng dw.de, sau cuộc bầu cử liên bang diễn ra ngày 26/9, nước Đức đang ở “ngã ba đường” khi bị kẹt giữa một bên có thể là liên minh “Đèn giao thông” (gồm Đảng Dân chủ Xã hội (SPD)-Đảng Xanh-Đảng Dân chủ Tự do (FDP); màu sắc đại diện của 3 đảng này khiến người ta liên tưởng tới đèn giao thông) và một bên là “liên minh Jamaica” (gồm Liên minh Dân chủ Xã hội Cơ đốc giáo (CDU/CSU)-đảng Xanh-FDP; màu sắc đại diện của 3 đảng này giống với quốc kỳ Jamaica).
Tuy nhiên, liên minh nào có nhiều khả năng xảy ra hơn và ý nghĩa của mỗi bên sẽ ra sao thì vẫn là câu hỏi đang được giới phân tích mổ xẻ.
Đúng như đã hứa, đảng Xanh và FDP đã không lãng phí chút thời gian nào để hiểu nhau hơn sau cuộc bầu cử quốc hội lần thứ 20.
Ngay khi kết quả sơ bộ của cuộc bầu cử được xác nhận vào đầu giờ sáng 27/9, đến tối 29/9, hai đồng chủ tịch đảng Xanh là bà Annalena Baerbock và ông Robert Habeck đã gặp lãnh đạo FDP Christian Lindner và Tổng thư ký Volker Wissing để đàm phán thăm dò.
Đăng một bức ảnh của nhóm lên Instagram sau cuộc trò chuyện, họ viết: “Trong quá trình tìm kiếm một chính phủ mới, chúng tôi cũng tìm kiếm điểm chung và những cây cầu bắc cầu qua sự chia tách."
SPD đã thắng?
Đúng thế. Trong một kết quả ngoài sức tưởng tượng, SPD đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Quốc hội với 25,7% số phiếu ủng hộ, trong khi liên minh CDU/CSU giảm gần 9 điểm so với kết quả bầu cử năm 2017 và đứng ở vị trí thứ hai, với 24,1% phiếu bầu.
Tuy nhiên, vì cả hai đảng lớn đều không có đủ phiếu bầu để có thể thành lập liên minh cầm quyền gồm hai đảng (trừ khi họ lại liên minh với nhau, điều mà không ai muốn), nên lựa chọn đầu tiên được “đặt lên bàn” của một trong hai đảng lớn này là đàm phán với cả Đảng Xanh và FDP trong việc thành lập chính phủ.
Vì Đảng Xanh và FDP đều cùng “góp mặt” trong thành phần liên minh của mỗi đảng, họ đã quyết định bỏ qua việc bắt đầu các cuộc đàm phán ngay với SPD và CDU/CSU.
[Đức: Tỷ lệ ủng hộ ứng cử viên thủ tướng của SPD liên tục tăng]
Trước tiên, họ muốn thống nhất về các đường lối hợp tác chính trị cơ bản, điều này sẽ đóng vai trò là điều kiện tiên quyết cho một “khởi đầu mới” trong chính sách của chính phủ ở Đức. Chỉ sau đó, họ mới muốn tiếp cận đảng mà họ nghĩ có thể phù hợp để tham gia vào chính phủ.
Liên minh “Jamaica" hay Liên minh "Đèn giao thông"?
Cả hai đều đang có lợi ở thời điểm hiện tại, nhưng cả hai cũng đều có những vấn đề lớn.
Ứng cử viên thủ tướng của SPD là Olaf Scholz đã dành nhiều thời gian để thúc đẩy một liên minh “Đèn giao thông” do đảng của ông lãnh đạo, thứ mà ông gọi là liên minh "tiến bộ."
Phát biểu tại một sự kiện ở Berlin, ông Scholz nói: “Chúng phải phù hợp với nhau nếu bạn có mong muốn kết hợp chúng lại với nhau. Đó có thể là một chính phủ nơi 3 đảng có quan điểm khác nhau nhưng lại có những tư tưởng tiến bộ giống nhau.”
Giới phân tích cho rằng với việc SPD giành được nhiều sự ủng hộ nhất trong cuộc bầu cử, cùng với FDP và Đảng Xanh, có vẻ liên minh giữa 3 đảng này nhiều khả năng xảy ra hơn.
55% số người được thăm dò ý kiến gần đây cho biết lựa chọn ưu tiên của họ sẽ là liên minh “Đèn giao thông”, trong khi chỉ có 33% số người được hỏi ý kiến ủng hộ “liên minh Jamaica.”
Tuy nhiên, ứng cử viên thủ tướng Armin Laschet, thủ lĩnh của CDU, đang chống lại những người khác trong đảng của mình và tiến lên với nỗ lực xây dựng một “liên minh Jamaica.”
Mặc dù "Liên minh Jamaica" có lợi vì cũng là một phần trong ưu tiên của FDP, vì nó phù hợp hơn với chủ trương kinh tế tự do của đảng nhỏ này, nhưng lại vấp phải sự phản đối từ các thành viên trong Đảng Xanh, nếu lãnh đạo đảng này quyết định ủng hộ CDU/CSU.
Trên thực tế, ngay cả trước khi các cuộc đàm phán chính thức bắt đầu, tổ chức Thanh niên trong Đảng Xanh đã kêu gọi bà Baerbock và ông Habeck kiên quyết từ chối liên minh với CDU/CSU. Phát biểu với báo Neue Osnabrücker Zeitung ngày 30/9, phát ngôn viên quốc gia của tổ chức Thanh niên trong Đảng Xanh Georg Kurz nói: “Tổ chức Thanh niên sẽ không đi cùng Liên minh Jamaica trong đó có CDU/CSU. Trong mọi trường hợp, chúng tôi không thể đưa đảng không nhận được sự ủng hộ cao nhất trở lại để nắm ghế thủ tướng.”
Với tất cả những khó khăn đang bủa vây đối với "Liên minh Jamaica," có vẻ như lợi thế đang nghiêng về liên minh “Đèn giao thông” hơn một chút.
Nhưng dù là liên minh nào, chắc chắn sẽ có nhiều tháng đàm phán phía trước. Tiết lộ về kế hoạch đàm phán, bà Annalena Baerbock, đồng lãnh đạo Đảng Xanh, cho biết cuộc họp đầu tiên với SPD sẽ diễn ra vào ngày 3/9.
Phát biểu với báo giới khi được hỏi liệu đảng bảo vệ môi trường này có cân nhắc hợp tác với phe bảo thủ hay không, bà nói: “Chúng tôi có nhiệm vụ rõ ràng đối với việc đổi mới đất nước.”
Trong bối cảnh cả SPD và CDU/CSU đều không muốn hợp tác trở lại trong một “đại liên minh,” cách duy nhất có thể đạt được đa số nghị viện là hợp tác với Đảng Xanh và Đảng FDP.
Ý nghĩa của mỗi liên minh
Đó là điều sẽ được đưa ra tranh luận sau những cánh cửa được đóng kín trong nhiều tuần tới, thậm chí là nhiều tháng tới. Tuy nhiên, dưới đây là những gì chúng ta có thể hình dung về mỗi liên minh:
Liên minh “Đèn giao thông” sẽ ủng hộ tự do xã hội trong các vấn đề như phòng chống tội phạm, vấn đề về giới và nhập cư; đầu tư lớn vào kỹ thuật số hóa cơ sở hạ tầng của Đức và làm cho nó trở nên thân thiện hơn để kinh doanh và khởi nghiệp; đạt được các mục tiêu khí hậu thông qua sự kết hợp giữa đổi mới và đặt ra các quy định, trong đó nhấn mạnh việc đặt ra các quy định; mức thuế thấp hoặc không tăng đối với những thành phần thu nhập cao và giảm thuế cho người có thu nhập trung bình và thấp hơn; một số hình thức về biểu quyết hay cải cách quốc hội.
Trong khi đó, "Liên minh Jamaica" có thể sẽ chủ trương bình ổn thuế với một số hình thức giảm thuế cho những người có thu nhập cao hơn; trợ cấp khởi nghiệp và kinh doanh; số hóa các cơ quan nhà nước và văn phòng hành chính; không có cải cách lớn về phòng chống tội phạm, nhập cư hay hệ thống bầu cử; tập trung vào việc đạt được các mục tiêu khí hậu thông qua sự kết hợp giữa đổi mới và đặt ra các quy định, trong đó nhấn mạnh vào việc đổi mới.
Tuy nhiên, với các liên minh ba bên, không thể nói trước được điều gì có thể xảy ra khi mà các cuộc đàm phán đều đang được tiến hành. Trong ít nhất vài tuần tới, chúng ta chỉ nên đón xem những bức ảnh các chính trị gia tự chụp để có thể đoán được bất kỳ manh mối nào về những gì sắp xảy ra./.
