Ảnh minh họa. (Ảnh: TTXVN) Dự án cải tạo, nâng cấp tuyến đường sắt Yên Viên-Lào Cai với mức đầu tư hơn 3.400 tỷ đồng nhưng mắc quá nhiều sai sót từ khâu kế hoạch đấu thầu; công tác lập, thẩm định, phê duyệt dự toán tại tất cả các gói thầu đều “đội” vốn; thậm chí chủ đầu tư đã buông lỏng quản lý, để các nhà thầu chính thuê nhà thầu phụ thi công mà không báo cáo chủ đầu tư, tư vấn giám sát…
Đây là nội dung chính được Thanh tra Bộ Giao thông Vận tải đưa ra trong kết luận thanh tra về dự án cải tạo, nâng cấp tuyến đường sắt Yên Viên-Lào Cai do Ban Quản lý dự án Đường sắt làm đại diện chủ đầu tư.
Theo đó, dự án từ khâu kế hoạch đấu thầu đã tồn tại sai sót như việc lập, trình, thẩm định, phê duyệt kế hoạch đấu thầu khi chưa có đủ cơ sở pháp lý đã khiến khi dự án hoàn thành còn dưa thừa khối lượng lớn vật tư, gây lãng phí như thừa 5.800 tấn ray P50, 4.800 bộ lập lách…
[Ngành đường sắt ‘lên đời’ nhờ được ‘rót’ cả gói 7.000 tỷ đồng]
Ngoài ra, giá trị ray, ghi còn lại chưa sử dụng có nguyên giá là xấp xỉ 60 tỷ đồng và phải tổ chức trông coi, bảo quản với chi phí đến thời điểm thanh tra (tháng 8/2017) là hơn 7 tỷ đồng.
Kết luận thanh tra của Bộ Giao thông Vận tải cũng chỉ rõ về dự án này là công tác lập, thẩm định, phê duyệt dự toán tại tất cả các gói thầu đều tính chưa đúng quy định. Gói thầu nào cũng vênh hàng chục tỷ đồng, như gói CP1 chênh gần 24 tỷ đồng, trong đó giá trị tính toán chưa đúng quy định hơn 9 tỷ đồng; gói thầu CP2 tăng xấp xỉ 100 tỷ đồng, trong đó giá trị dự toán tính chưa đúng quy định gần 29 tỷ đồng; gói thầu CP3 tăng so với giá trị được duyệt gần 51 tỷ đồng, trong đó giá trị dự toán chưa đúng quy định là hơn 37 tỷ đồng…
Ở khâu thực hiện hợp đồng, đối với gói thầu xây lắp, sau khi trúng thầu, nhà thầu chính ký hợp đồng thuê các nhà thầu phụ thực hiện khối lượng công việc, Tổng công ty Đường sắt Việt Nam và Ban Quản lý dự án Đường sắt đã chấp thuận danh sách các nhà thầu phụ này nhưng không có đánh giá năng lực, kinh nghiệm.
Đáng nói, danh sách các nhà thầu phụ được chủ đầu tư chấp thuận triển khai khối lượng công việc chỉ chiếm một phần rất nhỏ, khoảng 10-30% giá trị các gói thầu. Phần còn lại được Thanh tra Bộ Giao thông Vận tải kết luận: “Đối với các khối lượng còn lại, Ban Quản lý dự án Đường sắt đã buông lỏng quản lý, để các nhà thầu chính thuê nhà thầu phụ thi công mà không báo cáo chủ đầu tư, tư vấn giám sát.”
Một số sai sót nghiêm trọng cũng được thanh tra chỉ ra như tại gói thầu CP1, hồ sơ thiế kế kỹ thuật và thiết kế bản vẽ thi công đã thiết kế cao độ đỉnh ray đường sắt tại vị trí đường ngang Km47+274 được nâng cao 17cm so với hiện trạng ban đầu là không hợp lý, gây khó khăn và mất an toàn cho các phương tiện lưu thông qua đường ngang, ảnh hưởng đến an toàn chạy tàu.
“Việc này đã khiến phải sửa chữa mặt đường ngang để phù hợp với cao độ đỉnh ray đã được duyệt, làm tăng giá trị gói thầu thêm gần 1,1 tỷ đồng. Gói thầu CP3 cũng phát sinh hơn 2 tỷ đồng, gói thầu CP5 cũng phát sinh 141 triệu đồng đều do công tác thiết kế có vấn đề,” kết luận Thanh tra Bộ Giao thông Vận tải nêu rõ.
Dù mục tiêu của dự án hơn 3.400 tỷ đồng này đưa ra, là tăng mức độ chạy tàu để rút ngắn thời gian chạy tàu, đặc biệt là tàu khách khoảng 70 phút, tuy nhiên, kết luận thanh tra đưa ra, do những sai sót trong khâu khảo sát, thiết kế đã khiến dự án khó đạt được mục tiêu giảm thời gian chạy tàu.
Thanh tra Bộ Giao thông Vận tải cũng quy trách nhiệm về những sai sót, tồn tại thuộc về Tổng công ty Đường sắt Việt Nam và Ban Quản lý dự án đường sắt và các nhà thầu tư vấn thiết kế, tư vấn thẩm tra.
Bên cạnh đó, thanh tra Bộ yêu cầu Ban Quản lý dự án Đường sắt phải rà soát, kiểm tra lại việc lập, duyệt dự toán chưa đúng quy định là hơn 75 tỷ đồng; kiểm tra lại việc lập dự toán với giá trị dự toán duyệt chưa đủ cơ sở là hơn 101 tỷ đồng…
Ngoài việc xử lý tài chính, Thanh tra Bộ Giao thông Vận tải cũng đề nghị Tổng công ty Đường sắt Việt Nam, Ban Quản lý dự án Đường sắt tổ chức kiểm điểm đối với các tập thể, cá nhân để xảy ra những tồn tại, sai sót trên./.
Dự án cải tạo, nâng cấp tuyến đường sắt Yên Viên-Lào Cai với mức đầu tư hơn 3.400 tỷ đồng thực hiện từ tháng 2/2005-9/2014 trong đó, vốn từ ngân sách Trung ương là gần 345 tỷ đồng, vốn vay xấp xỉ 150 triệu USD (khoảng hơn 3.000 tỷ đồng). Dự án được hoàn thành toàn bộ và đưa vào vận hành, khai thác vào năm 2015.
