Ngoài danh hiệu học sinh giỏi và tiên tiến sẽ có thêm danh hiệu học sinh đạt thành tích nổi bật hoặc vượt trội, bổ sung hình thức đánh giá bằng nhận xét, bỏ điểm kiểm tra một tiết... là những điểm mới đáng lưu ý trong Thông tư số 26/2020/TT-BGDĐT sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế đánh giá, xếp loại học sinh trung học cơ sở và trung học phổ thông vừa được Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành và sẽ được áp dụng từ ngày 10/11 tới đây.
Bỏ điểm một tiết, tăng nhận xét
Theo quy định cũ, việc đánh giá bằng nhận xét chỉ thực hiện ở môn giáo dục công dân (có kết hợp với đánh giá bằng điểm số), tất cả các môn còn lại đánh giá bằng cho điểm. Tuy nhiên theo Thông tư 26, hình thức đánh giá bằng nhận xét sẽ được thực hiện ở tất cả các môn, bên cạnh hình thức điểm số.
Trong đó, Thông tư quy định rõ nội dung của mỗi hình thức. “Đánh giá bằng nhận xét sự tiến bộ về thái độ, hành vi và kết quả thực hiện các nhiệm vụ học tập của học sinh trong quá trình học tập môn học, hoạt động giáo dục.” “Đánh giá bằng điểm số kết quả thực hiện các yêu cầu về chuẩn kiến thức, kỹ năng đối với môn học.” Kết quả đánh giá theo thang điểm 10.
Theo tiến sỹ Sái Công Hồng, Vụ phó Vụ Trung học, Bộ Giáo dục và Đào tạo, việc đánh giá bằng nhận xét nhằm hiện thực mục tiêu định hướng đánh giá phẩm chất, năng lực người học, hay nói cách khác là đánh giá vì sự tiến bộ của học sinh.
Bên cạnh việc bổ sung hình thức đánh giá bằng nhận xét cho các môn, quy định mới cũng bỏ bớt điểm kiểm tra một tiết trong hình thức đánh giá bằng điểm số. Học sinh sẽ có các đầu điểm đánh giá thường xuyên, điểm đánh định kỳ (gồm kiểm tra giữa kỳ và cuối kỳ). Trong đó, điểm đánh giá thường xuyên nhân hệ số một, điểm đánh giá giữa kỳ hệ số hai và điểm cuối kỳ hệ số ba. Điểm tổng kết năm học của học sinh là điểm trung bình của các đầu điểm nhân hệ số tương ứng.
Tiến sỹ Sái Công Hồng. (Ảnh: PV/Vietnam+) Đa dạng cách thức đánh giá
Theo quy định mới, việc kiểm tra, đánh giá học sinh không chỉ thực hiện trên giấy mà đa dạng hóa dưới nhiều phương thức. Trong đó, kiểm tra, đánh giá thường xuyên được thực hiện theo hình thức trực tiếp hoặc trực tuyến thông qua hỏi - đáp; viết ngắn; thuyết trình; thực hành, thí nghiệm, sản phẩm học tập gắn với chủ đề dạy học cụ thể.
Kiểm tra, đánh giá định kỳ có thể qua bài kiểm tra (thực hiện trên giấy, hoặc trên máy tính với thời gian từ 45 phút đến 90 phút, đối với môn chuyên tối đa là 120 phút); bài thực hành; dự án học tập.
Ông Sái Công Hồng cho hay, việc sử dụng hình thức kiểm tra, đánh giá thông qua bài thực hành, dự án học tập giúp mức độ đánh giá được rộng hơn, sâu hơn so với nội dung kiểm tra, đánh giá thực hành, thí nghiệm, sản phẩm học tập trong đánh giá thường xuyên.
[Dạy lớp 1 theo chương trình mới: “Mong thầy cô giáo nói ít đi...]
“Tuy nhiên, trước khi thực hiện kiểm tra, đánh giá bằng sản phẩm học tập, bài thực hành, dự án học tập… giáo viên cần hướng dẫn và công bố công khai tiêu chí đánh giá trước cho học sinh, để bảo đảm khách quan, công bằng, tương đương về mức độ hay yêu cầu cần đạt so với các hình thức kiểm tra, đánh giá khác,” ông Hồng nói.
Đây cũng lần đầu tiên hình thức kiểm tra viết được cho phép thực hiện trên máy tính. Theo ông Sái Công Hồng, điều này nhằm tận dụng thế mạnh của công nghệ thông tin trong giảng dạy nói chung và hoạt động kiểm tra, đánh giá nói riêng, là tiền đề cho việc tổ chức đánh giá học sinh trên máy tính.
Không chỉ là các bài kiểm tra trên giấy, giáo viên có thể đánh giá học sinh qua các dự án, hoạt động thực hành. (Ảnh: PM/Vietnam+) Ra đề kiểm tra theo ma trận, thống nhất toàn quốc
Chia sẻ về các điểm mới của Thông tư 26, ông Hồng nhấn mạnh việc đề kiểm tra cho các bài kiểm tra giữa kỳ, cuối kỳ sẽ được xây dựng dựa trên ma trận, đặc tả theo chuẩn kiến thức kỹ năng, đáp ứng theo mức độ cần đạt của môn học/hoạt động giáo dục. Ông Hồng cho hay cách làm này sẽ đánh giá sát thực hơn việc học tập đáp ứng chuẩn đầu ra của học sinh và tạo công bằng cho học sinh giữa các lớp, các trường, các vùng miền.
“Trong thời gian tới, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ triển khai tập huấn, hướng dẫn thống nhất việc xây dựng và sử dụng ma trận, đặc tả bài kiểm tra giữa kỳ/cuối kỳ cho các môn học; đảm bảo chuẩn đánh giá các bài kiểm tra này theo mức độ cần đạt của môn học, thống nhất trong toàn quốc,” ông Hồng nói.
Học sinh sẽ không phải làm bài kiểm tra một tiết. (Ảnh minh họa: PM/Vietnam+) Thêm hình thức khen thưởng mới
Thông tư 26 bổ sung hình thức khen thưởng mới là khen thưởng theo lĩnh vực thay vì chỉ khen thưởng toàn diện như hiện nay. Cụ thể, ngoài danh hiệu học sinh giỏi, học sinh tiên tiến như hiện hành, còn có thêm danh hiệu học sinh đạt thành tích nổi bật hoặc có tiến bộ vượt bậc trong học tập, rèn luyện.
Bộ Giáo dục và Đào tạo cho hay việc bổ sung thêm hình thức khen thưởng nhằm động viên, khích lệ học sinh nỗ lực hơn trong học tập.
Ngoài ra, Thông tư 26 cũng quy định cụ thể hơn về đánh giá học sinh khuyết tật, bổ sung nội dung xét lên lớp đối với học sinh khuyết tật. Theo đó, việc đánh giá kết quả giáo dục của đối tượng học sinh này được thực hiện theo nguyên tắc động viên, khuyến khích sự nỗ lực và tiến bộ của người học.
Theo Vụ phó Vụ Giáo dục Trung học Sái Công Hồng, những điểm mới trên thể hiện rõ quan điểm đổi mới về hoạt động kiểm tra, đánh giá theo định hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh; đảm bảo hoạt động kiểm tra, đánh giá như một hoạt động học tập, vì hoạt động học tập và sự tiến bộ của học sinh. Đây là bước đệm giúp giáo viên, cán bộ quản lý chuyển dần sang kiểm tra, đánh giá theo hướng hình thành, phát triển phẩm chất, năng lực người học. Từ đó, giáo viên không bỡ ngỡ khi triển khai hoạt động kiểm tra đánh giá trong chương trình giáo dục phổ thông mới.
Cũng theo ông Hồng, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tổ chức tập huấn, hướng dẫn về đổi mới kiểm tra, đánh giá theo định hướng phát triển phẩm chất năng lực của người học; trong đó chú trọng hướng dẫn kỹ thuật đánh giá bằng nhận xét.
“Tới đây, Bộ sẽ tiếp tục tập huấn, hướng dẫn giáo viên đẩy mạnh việc đa dạng hóa các hình thức kiểm tra, đánh giá, bảo đảm thực hiện thành công công tác này,” ông Sái Công Hồng nói./.
