Chế biến sản phẩm tôm xuất khẩu tại nhà máy của Công ty Cổ phần Thực phẩm Sao Ta (Sóc Trăng). (Ảnh: TTXVN) Thực hiện kế hoạch hành động về việc triển khai các hiệp định thương mại tự do với Liên minh Kinh tế Á-Âu và Liên minh châu Âu, nhằm hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam vượt qua khó khăn, tăng cường xuất khẩu hàng hóa, mở rộng thị trường trong bối cảnh dịch bênh COVID-19, chiều 22/12, tại Hà Nội, Vụ Thị trường châu Âu-châu Mỹ (Bộ Công Thương) đã tổ chức Diễn đàn hợp tác thương mại với các đối tác khu vực Á-Âu 2021 theo hình thức trực tiếp và trực tuyến.
Thị trường tiềm năng
Phát biểu khai mạc diễn đàn, ông Tạ Hoàng Linh - Vụ trưởng Vụ Thị trường châu Âu-châu Mỹ cho biết, thị trường Á-Âu (Eurasia) là thị trường truyền thống của Việt Nam trước đây và hiện nay được coi là thị trường xuất khẩu tiềm năng với rất nhiều dư địa.
Eurasia là thị trường rộng lớn gồm 28 nước, trải dài từ Đông Âu sang Trung Á, với tổng diện tích khoảng 23,5 triệu km2, dân số hơn 410 triệu người, tổng sản phẩm nội địa (GDP) gần 3.337 tỷ USD.
Đáng lưu ý, trong khu vực Eurasia gồm 15 quốc gia Đông Âu; trong đó, có 11 quốc gia thuộc Liên minh châu Âu như: Ba Lan, Séc, Romania, Bulgaria, Hungary, Slovakia, Slovenia, Estonia, Latvia, Lithuania và Croatia.
Ngoài ra, có 4 quốc gia Đông Âu khác gồm: Nga, Belarus, Ukraine, Moldova; 5 quốc gia khu vực Tây Balkan là Albania, Bắc Macedonia, Bosnia-Herzgovina, Serbia, Montenegro và 8 quốc gia thuộc khu vực Trung Á như: Kazakhstan, Armenia, Kyrgyzstan, Azerbaijan, Gruzia, Uzbekistan, Tajikistan, Turmenistan.
Theo ông Tạ Hoàng Linh, Việt Nam và các nước khu vực Á-Âu đã hình thành các thiết chế, khung khổ vững chắc làm nền tảng cho sự phát triển hợp tác song phương. Cụ thể là Hiệp định tự do thương mại Việt Nam-EAEU và Hiệp định thương mại tự do Việt Nam-EU (EVFTA); Hiệp định bảo hộ đầu tư giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (EVIPA); 14 Ủy ban Hỗn hợp, Ủy ban liên chính phủ và 1 cơ chế Tham vấn hợp tác kinh tế song phương. Đây là cơ sở để doanh nghiệp Việt Nam và doanh nghiệp các nước Á-Âu hợp tác trong lĩnh vực kinh tế, thương mại và đầu tư.
Ngoài ra, trong quan hệ thương mại song phương giữa Việt Nam và các nước khu vực Á-Âu không ngừng được phát triển.
Theo số liệu của Hải quan Việt Nam, dù phải đối mặt với những diễn biến bất ổn của thương mại toàn cầu và đại dịch COVID-19, nhưng kim ngạch thương mại giữa Việt Nam với khu vực Á-Âu trong 11 tháng năm 2021 vẫn đạt 12,7 tỷ USD, tăng 13,1%. Trong đó, xuất khẩu đạt 8,6 tỷ USD, tăng 10%; nhập khẩu đạt 4,1 tỷ USD, tăng 20,5% so với cùng kỳ năm 2020.
[Còn nhiều dư địa xuất khẩu hàng hóa Việt Nam sang thị trường Nga]
Tuy nhiên, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam còn rất khiêm tốn so với tổng nhu cầu nhập khẩu khoảng 1.345 tỷ USD của các nước trong khu vực, chỉ chiếm 0,66% thị phần. Điều này cho thấy, dư địa cho hàng Việt Nam xuất khẩu sang thị trường này còn rất lớn.
Ngoài ra, tính đến hết tháng 11/2021, có 18 trong tổng số 28 nước thuộc khu vực Á-Âu đầu tư vào Việt Nam với 319 dự án với tổng số vốn đăng ký đạt khoảng 1,78 tỷ USD tương ứng 0,44% tổng số vốn nước ngoài đầu tư vào Việt Nam.
Sản xuất giày phục vụ thị trường trong nước và xuất khẩu tại Công ty giầy Phúc Yên (Vĩnh Phúc). (Ảnh: TTXVN) Đặc biệt, Nga là quốc gia dẫn đầu các nước trong khu vực đầu tư vào Việt Nam với 151 dự án, tổng vốn đăng ký khoảng 954 triệu USD. Tiếp theo là Ba Lan đứng thứ hai với hơn 400 triệu USD, chiếm 22,4% tổng vốn đầu tư của khu vực Á-Âu. Sau đó, lần lượt là Slovakia, Séc, Hungary, Bulgaria và Ukraine.
Ở chiều ngược lại, tính đến hết tháng 9/2021, Việt Nam đã đầu tư sang 9 nước thuộc khu vực Á-Âu với 37 dự án, tổng số vốn khoảng 2,82 tỷ USD. Trong số này, thị trường Nga đứng đầu các nước trong khu vực tiếp nhận đầu tư của Việt Nam với 15 dự án với tổng vốn đăng ký 2,8 tỷ USD.
Chia sẻ cơ hội
Tại diễn đàn, các diễn giả đã chia sẻ nhiều thông tin đến tuyến đường sắt liên vận quốc tế Á-Âu như việc hàng hóa được vận chuyển bằng đường sắt từ Việt Nam, thông qua 2 cửa khẩu Đồng Đăng và Lào Cai kết nối với tuyến đường sắt Á-Âu, qua Trung Quốc đến các nước Trung Á (Kazakhstan, Tajikistan), Nga và các nước châu Âu.
Trong bối cảnh chi phí vận tải biển ngày một tăng, vận tải hàng không chi phí cao, vận tải bằng đường sắt ngày càng trở nên hấp dẫn. Cùng với đó, thời gian vận chuyển ít hơn nhiều so với vận tải bằng đường biển; chi phí phù hợp khi lượng hàng hóa gia tăng, tính ổn định và an toàn cao.
Vận chuyển hàng hóa thông qua tuyến đường sắt Á-Âu đã trở thành một trong những lựa chọn phù hợp cho doanh nghiệp xuất nhập khẩu của Việt Nam và các nước trong khu vực này.
Ngoài ra, đại diện các Thương vụ cũng chỉ ra những lợi ích khi vận chuyển hàng hóa đi và đến châu Âu thông qua các cảng biển của các nước khu vực Đông Âu như: Slovenia, Bulgaria, Romania cũng như chia sẻ thông tin về các sàn thương mại điện tử tại các thị trường này để doanh nghiệp Việt Nam có thể tiếp cận, tìm kiếm cơ hội xuất khẩu trên môi trường mạng.
Đại diện Tập đoàn Skoda của Séc cũng thông tin về nhu cầu đầu tư, tìm kiếm các đối tác để đầu tư nhà máy sản xuất lắp ráp ôtô tại Việt Nam. Tập đoàn hy vọng qua đây có thể tìm kiếm thêm nhiều đối tác là doanh nghiệp Việt Nam cùng hợp tác trong quá trình doanh nghiệp này xây dựng nhà máy tại Việt Nam.
Ông Đỗ Xuân Hoàng, Tổng giám đốc Công ty Mareven Food Centra, Chủ tịch Hội người Việt tại Nga, cũng chia sẻ nhiều thông tin bổ ích về kinh nghiệm đầu tư, kinh doanh và cơ hội hợp tác với các doanh nhân kiều bào tại Nga và các nước khu vực Á-Âu.
Sản xuất sản phẩm mây tre đan xuất khẩu ở huyện Phú Xuyên (Hà Nội). (Ảnh TTXVN) Đại diện Tập đoàn bán lẻ trực tuyến Ozon của Nga đã giới thiệu cách thức cho doanh nghiệp Việt Nam tham gia các sàn thương mại điện tử của nước này để tìm kiếm khách hàng, xuất khẩu, phân phối và bán hàng.
Tại diễn đàn, các diễn giả đến từ Bộ Công Thương, Viện nghiên cứu châu Âu (Viện Hàn lâm Khoa học, Xã hội Việt Nam) và các Thương vụ Việt Nam tại khu vực Á-Âu cung cấp nhiều thông tin chi tiết và giải đáp các câu hỏi về chính sách nhập khẩu, thu hút đầu tư của các nước sở tại.
Đồng thời, cập nhật những thay đổi về nhu cầu và thị hiếu của thị trường, cùng những tư vấn bổ ích về tận dụng cơ hội từ các FTA trong khu vực (EVFTA, EAEUFTA).
Cùng đó, các đại biểu cũng tập trung thảo luận, cung cấp thông tin về chính sách; cập nhật tình hình thị trường, cơ hội từ FTA thúc đẩy xuất khẩu hàng hóa Việt Nam qua các kênh thương mại điện tử vào thị trường các nước khu vực Á-Âu cũng như chia sẻ kinh nghiệm hợp tác, tìm kiếm cơ hội nhằm khai thác tối đa tiềm năng của thị trường.
Ông Tạ Hoàng Linh khẳng định, với vai trò là cơ quan chủ trì các hoạt động hợp tác song phương và đa phương, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục đồng hành cùng cộng đồng doanh nghiệp nhằm thúc đẩy các hoạt động thương mại và đầu tư giữa Việt Nam và thị trường Âu-Mỹ nói chung và thị trường Á-Âu nói riêng./.
