Với đề xuất bỏ trần giá vé máy bay, đại diện các hãng hàng không cho rằng đó là điều cần thiết để tạo ra môi trường cạnh tranh bằng chất lượng dịch vụ, phù hợp nhu cầu của nhiều đối tượng khách hàng và theo đúng hướng kinh tế thị trường.
Mặt khác, khi bỏ giá trần, ngoài việc nâng cao chất lượng dịch vụ tương xứng, hãng bay sẽ phải tự cân nhắc mức giá đưa ra để được thị trường chấp nhận, hành khách lựa chọn...
Giá trần đang “kìm kẹp” chất lượng dịch vụ
Tại dự thảo báo cáo tổng kết thi hành Luật Hàng không dân dụng, Cục Hàng không Việt Nam đề xuất bỏ trần giá vé máy bay.
Cụ thể, với đường bay nội địa có từ 3 hãng hàng không tham gia khai thác, hãng hàng không sẽ được quyết định giá dịch vụ vận chuyển hành khách nội địa và thực hiện niêm yết giá theo quy định.
Với đường bay nội địa có sự tham gia khai thác cả dưới 3 hãng bay, hãng hàng không sẽ được quyết định giá dịch vụ vận chuyển hành khách hạng phổ thông cơ bản không vượt mức tối đa (trần giá vé) và thực hiện kê khai giá theo quy định của Bộ GTVT.
Phía Cục Hàng không Việt Nam nhìn nhận với sự tham gia của ngày càng nhiều các hãng, thị trường vận chuyển nội địa đã có tính cạnh tranh rất cao về giá vé, các hãng hàng không luôn xây dựng dải giá linh hoạt với nhiều mức giá (khoảng 10-15 mức giá), tương ứng với các điều kiện, thời điểm mua khác nhau.
“Việc áp dụng giá trần sẽ hạn chế việc nâng cao chất lượng dịch vụ nhằm phục vụ đối tượng khách sẵn sàng chi trả cao hơn mức giá trần, ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh bằng chất lượng dịch vụ - yếu tố quan trọng trong phát triển bền vững của các hãng hàng không và theo đúng hướng kinh tế thị trường,” lãnh đạo Cục Hàng không nhận định.
[Cục Hàng không Việt Nam đề xuất bỏ trần giá vé máy bay nội địa]
Về vấn đề này, theo đại diện Vietnam Airlines, hiện ở Việt Nam có 6 hãng hàng không (Vietnam Airlines, Pacific Airlines, VASCO, Vietjet Air, Bamboo Airways và Vietravel Airlines) nên việc áp giá trần là không cần thiết và không còn phù hợp với thực tế, cũng như thông lệ thị trường hàng không của tất cả các nước trên thế giới bao gồm cả hãng hàng không truyền thống và hãng giá rẻ bởi dịch vụ mang đến cho khách hàng của mỗi hãng khác nhau.
Dẫn chứng, tại khu vực Đông Nam Á chỉ còn duy nhất Indonesia có quy định giá trần, ngay cả Trung Quốc cũng đã bỏ quy định giá trần từ lâu bởi ở bất kỳ loại hình dịch vụ nào khi có hơn một nhà cung cấp sẽ không nên áp giá trần.
“Việc áp dụng khung giá đang giới hạn hoạt động và sự linh hoạt của mô hình hãng hàng không truyền thống như Vietnam Airlines bởi hãng cung cấp dịch vụ đầy đủ, trong giá vé có bao gồm suất ăn, đồ uống, giải trí, hành lý ký gửi… nhưng lại bị áp dụng mức giá trần tương tự như các hãng hàng không giá rẻ. Điều này dẫn đến việc bất hợp lý, giảm tính cạnh tranh của Vietnam Airlines, không tạo ra động lực khuyến khích các hãng hàng không khác nâng cao dịch vụ, tiện ích,” đại diện Vietnam Airlines đưa ra chính kiến.
Nhìn nhận ngành hàng không có tính chất đặc thù theo mùa vụ, một chuyên gia trong ngành hàng không cho biết nếu khống chế giá trần thì các hãng hàng không khó cân đối được hiệu quả khai thác của đường bay và không muốn mở đường bay mới; không muốn tăng tần suất để đáp ứng nhu cầu đi lại hoặc giảm chất lượng dịch vụ để giảm chi phí khai thác.
“Việc điều chỉnh giá trần còn giúp các hãng hàng không chủ động cân đối hoạt động sản xuất kinh doanh trong trường hợp các yếu tố đầu vào thay đổi về chi phí như giá nhiên liệu, tỷ giá, nhân công. Chi phí tăng nhưng giá không đổi dẫn đến các hãng bay sẽ khó cân đối sản xuất kinh doanh (phải giảm quy mô hoặc giảm dịch vụ),” vị chuyên gia này phân tích thêm.
Có lo ngại hãng bay “bắt tay” tăng giá vé?
Về ý kiến e ngại việc bỏ giá trần có thể dẫn đến tình trạng các hãng hàng không "bắt tay" nhau đẩy giá, hành khách sẽ chịu thiệt, phía Vietnam Airlines cho rằng theo Điều 12, Khoản 1 của Luật cạnh tranh quy định cấm thỏa thuận ấn định giá hàng hóa, dịch vụ một cách trực tiếp hoặc gián tiếp. Do đó, các hãng bay không được thống nhất về giá vì như vậy là vi phạm pháp luật.
Hơn nữa, mỗi hãng hàng không có định hướng phát triển khác nhau nên việc đồng loạt tăng giá là không khả thi. Với việc bỏ giá trần, các hãng sẽ chủ động cân đối chi phí để áp dụng dịch vụ phù hợp với mô hình mà hãng theo đuổi (trong khi hàng không truyền thống hướng với dịch vụ đi kèm giá cao thì hàng không giá rẻ sẽ tập trung vào giá thấp).
“Việc các hãng ‘bắt tay’ nhau để đồng loạt tăng giá là khó xảy ra trước bối cảnh cạnh tranh ở thị trường nội địa hiện nay, khi các hãng đều cố gắng cải thiện cả về chất lượng dịch vụ và giá để giành thị phần,” đại diện Vietnam Airlines khẳng định.
Đánh giá người tiêu dùng hiện nay rất thông thái, họ lựa chọn sản phẩm dịch vụ có giá bán tương xứng với chất lượng, đại diện hãng bay này cho rằng, nếu sản phẩm dịch vụ có chất lượng tốt, giá bán cao ở mức hợp lý sẽ được chấp nhận. Chiều ngược lại, sản phẩm có chất lượng không tốt mà đưa ra giá bán cao ắt sẽ bị các “thượng đế” phản đối, không lựa chọn và dần dần bị loại khỏi thị trường.
“Chúng ta có đầy đủ luật, quy định, bộ máy để kiểm tra, giám sát và đảm bảo quyền lợi người tiêu dùng. Vì thế, nếu đặt vấn đề lo ngại hãng bay ‘bắt tay’ tăng giá sẽ là rất chủ quan, chưa tin tưởng vào các cơ quan quản lý Nhà nước và cổ suý quan điểm không quản được thì cấm,” đại diện Vietnam Airlines nói.
[Giá vé máy bay sẽ cao hơn do các hãng tăng phí quản trị hệ thống]
Đồng tình quan điểm này, theo ông Nguyễn Quốc Kỳ, Chủ tịch hãng hàng không Vietravel Airlines, hãng bay phải tự cân nhắc mức giá đưa ra để được thị trường chấp nhận, hành khách lựa chọn.
“Khi đẩy giá cao vô tội vạ, khách sẽ không đi, liệu doanh nghiệp có tồn tại nổi không?,” ông Kỳ đặt câu hỏi.
Theo một chuyên gia kinh tế, các hãng hàng không hiện đang sử dụng máy bay đi thuê trả bằng ngoại tệ và bay quốc tế lại lợi hơn nội địa. Vì vậy, vị này đưa ra cảnh báo nếu không sửa quy định các hãng hàng không sẽ chỉ muốn khai thác, phát triển chặng bay quốc tế hơn là nội địa vì không bị ràng buộc giá trần, đồng nghĩa mất đi cơ hội khai thác chuyến nội địa, việc đi lại của người dân.
“Bỏ giá trần sẽ giúp các hãng linh hoạt trong cung cấp dịch vụ với giá của thị trường điều tiết và Nhà nước chỉ hậu kiểm, đó là hướng mà hàng không Việt Nam phải tích cực gia nhập với hàng không thế giới,” vị chuyên gia này nêu quan điểm./.