Liên quan đến việc ùn tắc hàng hóa xuất khẩu sang Trung Quốc, ông Âu Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Giám sát quản lý hải quan, Tổng cục Hải quan, lưu ý các doanh nghiệp cần kiểm soát chặt chẽ từ khâu thu hoạch, phân loại, đóng gói, bốc xếp hàng hóa, đảm bảo không có virus COVID-19 do phía Trung Quốc thực hiện lấy mẫu xét nghiệm COVID-19 cả trên bao bì chứa đựng hàng hóa.
Bên cạnh đó, các doanh nghiệp chỉ vận chuyển hàng hóa lên cửa khẩu khi đã ký hợp đồng mua bán với đối tác Trung Quốc để tránh các rủi ro thiệt hại đáng tiếc.
Thông quan chỉ bằng 20%- 25% trước đây
Phát biểu tại buổi bọp báo chuyên đề: "Giải pháp tháo gỡ khó khăn cho hoạt động thông quan hàng hóa tại cửa khẩu biên giới phía Bắc," chiều ngày 21/12, ông Tuấn cho hay tình trạng ùn tắc số lượng lớn hàng hóa chờ thông quan tại các tỉnh biên giới là do Trung Quốc đang tiếp tục áp dụng các biện pháp phòng chống dịch COVID-19.
Hiện các cửa khẩu (tại Lạng Sơn, Quảng Ninh) chỉ đáp ứng khoảng 20%- 25% so với lưu lượng thông quan hàng hóa so với bình thường trước đó.
Cụ thể, ông Vy Công Tường, Phó Cục trưởng Cục Hải quan Lạng Sơn, cho hay lượng hàng hóa thông quan qua các cửa khẩu trên địa bàn tỉnh chỉ đạt khoảng 300-400 xe/ngày, song lượng hàng hóa từ nội địa vẫn tiếp tục lên các cửa khẩu của Lạng Sơn với số lượng rất lớn, trong khi năng lực bến bãi tại đây lại có hạn.
Tính đến sáng ngày 21/12, tổng lượng xe tồn ở 3 khu vực cửa khẩu Hữu Nghị, Tân Thanh, Chi Ma là 4.461 xe (đã giảm 137 xe so với ngày 20/12), các mặt hàng tồn đọng chủ yếu là mít, thanh long, dưa hấu, chuối xanh, xoài, ván bóc, linh kiện điện tử và tinh bột sắn.
Xe hàng chờ thông quan tại cửa khẩu tỉnh Lạng Sơn. (Ảnh: TTXVN) “Các khu vực bến bãi tại các cửa khẩu đã quá tải, khó bố trí, sắp xếp được thêm (gồm cả các khu vực tạm sử dụng). Điều này ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu cũng như chất lượng hàng hóa, tăng thời gian xuất khẩu cũng như tăng chi phí, khó khăn cho công tác kiểm soát phòng, chống dịch và bố trí, sắp xếp các phương tiện vận chuyển,” ông Tường nói.
Trong khi đó, nhận định khách quan nguyên nhân ùn tắc tại địa bàn tỉnh Quảng Ninh, ông Trần Quang Trung, Phó Cục trưởng Cục Hải quan Quảng Ninh, nhấn mạnh một phần do các doanh nghiệp nắm bắt thông tin về tình trạng ùn tắc tại của khẩu Hữu Nghị và Tân Thanh-Lạng Sơn, dẫn đến một lượng lớn phương tiện vận chuyển hàng hóa đã chuyển hướng đến Móng Cái làm thủ tục. Điều này khiến cho lượng xe tồn chờ làm thủ tục tiếp tục tăng lên.
“Mặc dù chính quyền thành phố và các lực lượng chức năng đã nỗ lực giải quyết song hiện tượng ách tắc phương tiện chở hàng hóa xuất-nhập khẩu vẫn rất phức tạp,” ông Trung cho biết.
Theo ông Trung, lượng xe đang tồn tại Lối mở Cầu phao Km3+4 là 1.188 xe, chỉ giảm 169 xe so với ngày 15/12 và hàng hóa chủ yếu là thủy hải sản đông lạnh (940 xe), hàng nông sản (248 xe). Tại cầu Bắc Luân I, số xe còn tồn là 346 chiếc đang chờ xuất khẩu, giảm 79 xe so với ngày 15/12; trong đó có 276 xe chở hoa quả và 70 xe chở đồ gỗ mỹ nghệ…
“Ngoài ra, tình trạng phương tiện vận tải hàng hóa từ phía Trung Quốc nhập cảnh vào Việt Nam sau khi giao hàng xong trở về rất chậm do việc khử khuẩn, khử trùng của Trung Quốc dẫn đến tồn đọng rất nhiều xe, tiềm ẩn nguy cơ va chạm giao thông, gây ách tắc tại khu vực cửa khẩu, làm tăng chi phí cho doanh nghiệp, có nhiều thời điểm bãi tập kết không còn chỗ trống để tiếp nhận thêm phương tiện chở hàng nhập khẩu về làm thủ tục,” ông Trung nhấn mạnh.
Hiện nay, phía Trung Quốc chỉ làm thủ tục thông quan được từ 25-30 xe/ngày, trong khi lưu lượng xe tồn đọng hàng ngày là trung bình khoảng 120 xe, có ngày lên tới 150 xe (do nhiều ngày trước tồn đọng dồn lại).
Khẩn trương đàm phán tăng thời gian thông quan
Trước tình trạng trên, ông Âu Anh Tuấn kiến nghị Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Ngoại giao và các bộ, ngành liên quan đàm phán, kiến nghị với các bộ, ngành và chính quyền địa phương phía Trung Quốc để triển khai các giải pháp tăng thời gian thông quan tại các cửa khẩu; nâng cao hiệu suất làm việc của các lực lượng chức năng, đơn vị tại cửa khẩu phía Trung Quốc (như hải quan, kiểm dịch).
Bộ Công Thương khẩn trương chỉ đạo Thương vụ Việt Nam và các Tham tán thương mại tại Trung Quốc kịp thời nắm thông tin và phối hợp với các địa phương có cửa khẩu biên giới với Trung Quốc để cung cấp, cập nhật thường xuyên về các quy định, yêu cầu của phía Trung Quốc đối với hàng nông sản xuất khẩu.
Về phía Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, đại diện Tổng cục Hải quan kiến nghị cơ quan này cần chủ trì phối hợp với các bộ, ngành liên quan tiếp tục, thường xuyên đàm phán với Hải quan Trung Quốc về việc ký kết Nghị định thư - giảm tỷ lệ kiểm tra kiểm dịch, xây dựng cơ chế để kiểm tra nhanh và thống nhất cơ chế giám sát an toàn thực phẩm theo lô; đàm phán mở cửa thị trường về mặt kỹ thuật với các cơ quan hữu quan phía Trung Quốc (nhằm mở rộng danh mục sản phẩm nông sản, thủy sản cũng như bổ sung danh sách doanh nghiệp Việt Nam được phép xuất khẩu sang thị trường này.)
Theo ông Tuấn, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cần nhanh chóng đàm phán, thống nhất với cơ quan chức năng phía Trung Quốc về thủ tục kiểm dịch đối với hàng hóa nông lâm, thủy sản, hoa quả tươi (trong giai đoạn hai nước đẩy mạnh phòng dịch COVID-19), không để tình trạng đóng cửa khẩu hoặc tạm dừng nhập khẩu nông sản, hoa quả như thời gian vừa qua.
Bên cạnh đó, Bộ Ngoại giao đàm phán, trao đổi với cơ quan chức năng phía Trung Quốc đảm bảo việc thực hiện theo đúng Hiệp định thương mại biên giới giữa hai nước đã ký kết để hoạt động thương mại biên giới phát triển lành mạnh, liên tục và ổn định.
“Trường hợp khi có thay đổi về chính sách đối với hàng hóa xuất nhập khẩu cần thông báo trước ít nhất 10 ngày trước khi áp dụng để phía Việt Nam có thời gian chuẩn bị. Mặt khác, cơ quan chức năng phía Trung Quốc thực hiện theo Hiệp về định quy chế quản lý biên giới trên đất liền Việt Nam-Trung Quốc, thông báo cho phía Việt Nam khi Trung Quốc tạm thời đóng cửa khẩu (trước 5 ngày) để phía Việt Namchủ động các kế hoạch và thông báo cho người dân, doanh nghiệp, lực lượng chức năng có thời gian chuẩn bị, tránh gây ách tắc hàng hóa tại cửa khẩu và thiệt hại kinh tế cho cả hai bên như thời gian vừa qua,” ông Tuấn nói./.
