Nét chạm cẩu thả ở đình Quang Húc. (Nguồn: Thể thao & Văn hóa) Những bất cập trong trùng tu Di tích lịch sử quốc gia đình Quang Húc, một ngôi đình thờ Tam vị Đức Thánh Tản Viên Sơn tại xã Đông Quang, huyện Ba Vì, Hà Nội được dư luận đề cập nhiều trong những ngày qua. Mặc dù đã cố gắng trùng tu một di tích đã xuống cấp nghiêm trọng thành một di tích khang trang, giữ được nhiều yếu tố gốc nhưng chủ đầu tư dự án lẫn đơn vị thi công cũng thừa nhận những thiếu sót, đồng thời khẳng định sớm điều chỉnh để ngôi đình vẫn bảo toàn được giá trị vốn quý và làm dịu những bức xúc của dân ở Đông Quang.
Thiếu thận trọng trong trùng tu
Ngày 26/3, khi cùng chúng tôi vào trong đại đình, ông Nguyễn Văn Nhường và một số người dân chứng minh sự thiếu cẩn trọng của chủ đầu tư. Họ không hài lòng vì ngôi đình của làng tồn tại khoảng 400 năm nay khi trùng tu đã bị thay đổi nhiều chi tiết so với cũ.
Ông Nguyễn Văn Quang, Hội trưởng Hội Cựu chiến binh thôn Quang Húc bày tỏ: “Nhân dân thôn Quang Húc rất phấn khởi được Nhà nước quan tâm cho trùng tu ngôi đình nhưng hơn hai năm nay lại bức xúc vì thời gian trùng tu kéo dài và công trình không đảm bảo chất lượng. Chúng tôi đề nghị các cơ quan chức năng kiểm tra, khắc phục những tồn tại những tồn tại này.”
Thực tế, dự án tu bổ, tôn tạo di tích đình Quang Húc đã được Cục Di sản Văn hóa thỏa thuận phương án tu bổ công trình. Trong quá trình thực hiện thủ tục đầu tư, chủ đầu tư đã thực hiện đúng theo Luật Di sản. Tuy nhiên, trong khi trùng tu, đơn vị thi công còn thiếu thận trọng, để xảy ra sai sót. Ông Dương Ngọc Long, Phó trưởng Phòng Quản lý Di sản (Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch Hà Nội) chỉ ra những sai sót như bức nghi môn sơn bằng sơn công nghiệp, đôi nghê trước hậu cung được làm mới, thanh xà khám lửng được làm mới, các con kìm ở bờ trạch, bờ chảy được làm mới chưa đúng với thiết kế được Cục Di sản Văn hóa thỏa thuận. Ngoài ra, mối vá chưa đúng kỹ thuật, hệ thống cột bị nghiêng vẹo.
Một số chi tiết được đơn vị thi công là Công ty cổ phần tư vấn xây dựng và thương mại Thành Hưng lý giải: Đôi nghê trước khám thờ lửng phải làm mới do bị mất, sau này mới có người đem tới trả. Thanh xà trước khám thờ phải làm mới do người dân yêu cầu đơn vị thi công thay mới vì xà cũ bị mục nát nhiều nhưng khi thay xà mới người dân lại không đồng ý.
Khẩn trương khắc phục những tồn tại
Sau khi để xảy ra những tồn tại trên, được người dân và chủ đầu tư kiến nghị, đơn vị thi công đã chỉnh sửa nhiều chi tiết. Cụ thể, sân đình lát theo đúng thiết kế nhưng các cụ trong làng quan niệm mạch lát đâm thẳng vào đình sẽ không tốt và nhận thấy vấn đề này không ảnh hưởng tới giá trị của di tích, chủ đầu tư đã chỉ đạo đơn vị thi công bóc toàn bộ gạch lên lát lại. Đôi nghê tạo bằng ximăng trước lối lên xuống cửa đình trải qua thời gian đã bị vỡ nét dầu, tai, miệng bong tróc nhiều mảng được đơn vị thiết kế cho thay đôi nghê mới bằng đá xanh. Tuy nhiên, Chủ đầu tư nhận thấy đôi nghê này không phù hợp với kiểu dáng cũ nên đã yêu cầu đơn vị thi công chuyển đi sau đó một ngày. Hệ ngói bị dột đã được đơn vị thi công khắc phục.
Đối với một số sai sót khác, Ủy ban Nhân dân huyện Ba Vì yêu cầu khẩn trương khắc phục trong vòng một tháng phải hoàn thành, theo nguyên tắc tận dụng tối đa giá trị gốc. Những chi tiết hư hỏng không sử dụng lại được phải lập biên bản, có ý kiến của các bên liên quan và giám sát cộng đồng để đánh giá hiện trạng, tìm giải pháp thay thế.
Đặc biệt, hai con ghê mới trước khám thờ phải gỡ bỏ và thay thế bằng ghê cũ; thanh xã chạm lưỡng long chầu nguyệt mặc dù đã nát mục vẫn phải đưa về vị trí cũ và khắc phục những khiếm khuyết như nới gỗ nếu hụt so với khám, ốp mảng nếu mục nhiều. Màu sơn hậu cung sẽ bị bóc bỏ lớp sơn ngoài để trả lại màu nguyên bản. Các mối ghép phải vuốt lại bằng giấy ráp tránh phản cảm.
Ông Bạch Công Tiến, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân huyện Ba Vì yêu cầu Ủy ban Nhân dân xã Đông Quang cần tuyên truyền cho người dân để họ hiểu đúng sự việc, phối hợp tốt với đơn vị thi công khắc phục những tồn tại. Trong một vài ngày tới, Ủy ban Nhân dân huyện sẽ tổ chức cuộc họp với các cơ quan liên quan và đại diện nhân dân nhằm giải thích những kiến nghị của người dân, giải tỏa bức xúc trong dân nhằm tạo sự đồng thuận cao nhất.
Để tránh những sai sót xảy ra trong quá trình trùng tu như đình Quang Húc (huyện Ba Vì), lăng Ngô Quyền (thị xã Sơn Tây), hay tự ý mang hiện vật vào di tích như đưa bức tượng lạ vào chùa Bà Đá (quận Hoàn Kiếm), ngựa sắt, roi sắt, áo giáp sắt vào đền Phù Đổng (huyện Ba Vì), rút gỗ sưa ra bán tại đình Cựu Quán (huyện Hoài Đức) xảy ra trong thời gian gần đây, vai trò quản lý di tích của các địa phương cần được nâng lên bước nữa./.
