Các địa phương đang tiếp tục triển khai các giải pháp phòng chống khai thác IUU. (Ảnh: PV/Vietnam+) Đoàn thanh tra của Ủy ban châu Âu (EC) dự kiến sẽ có đợt thanh tra lần tứ 5 vào cuối quý 2/2024 để đánh giá về công tác chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (khai thác IUU) và xem xét việc gỡ cảnh báo "Thẻ vàng" với Việt Nam. Do đó, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã yêu cầu tập trung triển khai thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, cấp bách chống khai thác IUU, quyết tâm gỡ cảnh báo "Thẻ vàng," đặc biệt nêu cao trách nhiệm người đứng đầu.
Thực hiện 10 nhiệm vụ, giải pháp
Sau 6 năm triển khai, công tác chống khai thác IUU, gỡ cảnh báo "Thẻ vàng" của EC đã đạt được một số kết quả và có nhiều chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, đợt thanh tra thực tế lần thứ 4 của Đoàn Thanh tra EC (từ ngày 10-18/10) vừa qua đã cho thấy vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế chậm khắc phục.
Theo đó, tình trạng tàu cá vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài vẫn tiếp tục xảy ra. Công tác thực thi pháp luật tại địa phương còn chưa đồng bộ, trách nhiệm thi hành công vụ của một số tổ chức, cá nhân còn rất hạn chế, chậm trễ trong điều tra, xác minh, xử lý các vụ việc vi phạm khai thác IUU; đặc biệt là vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài, xử phạt hành vi vi phạm quy định về mất kết nối VMS, vượt ranh giới trên biển.
Ngoài ra, công tác quản lý đội tàu, theo dõi, kiểm soát hoạt động của tàu cá chưa quyết liệt, chặt chẽ đảm bảo theo quy định. Công tác truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác vẫn còn yếu và nhiều thiếu sót.
[EC khuyến nghị cần xử phạt triệt để các hành vi vi phạm khai thác IUU]
Ngày 4/11, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký Công điện gửi tới 8 Bộ trưởng các bộ và Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương ven biển về việc tập trung thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp cấp bách, trọng tâm chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định, gỡ cảnh báo “Thẻ vàng” của Ủy ban châu Âu. Công điện nêu rõ nếu không sớm giải quyết dứt điểm các tồn tại, hạn chế trên thì nguy cơ bị nâng cảnh báo lên "Thẻ đỏ" là rất cao.
Trong công điện, Thủ tướng đưa ra 10 nhiệm vụ, giải pháp cụ thể, chi tiết về khung pháp lý, cơ chế chính sách; công tác quản lý đội tàu; xác nhận, chứng nhận và truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác, thực thi pháp luật, xử lý vi phạm; thường xuyên thanh tra, kiểm tra và nghiêm túc kiểm điểm trách nhiệm....
Thủ tướng Chính phủ cũng phê bình tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu thiếu sâu sát, lơ là chủ quan trong chỉ đạo, tổ chức thực hiện; chuẩn bị nội dung, kế hoạch còn nhiều thiếu sót mà Đoàn thanh tra đã phát hiện tại thời điểm thanh tra. Thủ tướng cũng biểu dương tỉnh Bình Định, đề nghị khen thưởng, động viên, khích lệ tổ chức, cá nhân chuẩn bị nội dung, kết quả làm việc với Đoàn thanh tra của EC cơ bản đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao.
Công tác quản lý đội tàu, theo dõi, kiểm soát hoạt động của tàu cá sẽ được triển khai quyết liệt hơn. (Ảnh: PV/Vietnam+) Thủ tướng khẳng định thực hiện quyết tâm gỡ cảnh báo "Thẻ vàng" không phải chỉ để đối phó với EC mà là vì lợi ích của quốc gia, của dân tộc, đảm bảo lợi ích của người dân; phát triển ngành thủy sản bền vững, có trách nhiệm và hội nhập quốc tế; thể hiện trách nhiệm quốc tế của Việt Nam trong thực hiện các cam kết, điều ước quốc tế trong bảo vệ môi trường biển, hệ sinh thái biển bền vững, phát triển bền vững kinh tế biển gắn với đảm bảo an ninh chủ quyền biển đảo của Tổ quốc.
Khẩn trương khắc phục tồn tại
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Phùng Đức Tiến cho biết trong sáu năm qua, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cùng với các Bộ, ngành như Bộ Quốc phòng, Bộ Công an triển khai rất quyết liệt và tích cực cá giải pháp chống khai thác IUU. Đoàn thanh tra lần thứ tư của EC cũng đã ghi nhận sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, đặc biệt là Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã nhiều lần trực tiếp họp chỉ đạo tạo nên nhiều chuyển biến tích cực.
Đối với các tồn tại mà đoàn EC đã chỉ ra, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến chia sẻ thêm: “Chúng ta cần xử lý ngay các vấn đề về quy định pháp luật, thực hiện nghiêm các chế tài xử phạt để họ cũng thấy rằng chúng ta thực sự cầu thị và hành động hết sức khẩn trương để đợt thanh tra sau có kết quả tốt hơn.”
Đối với vấn đề giám sát, theo dõi đội tàu, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cũng thẳng thắn chỉ ra rằng hiện nay còn một số lượng lớn tàu “3 không” (không đăng ký, không đăng kiểm, không giấy phép), Bộ Nông nghiệp Phát triển Nông thôn đã trình Thủ tướng Chính phủ có giải pháp hết sức quyết liệt để quản lý tốt hơn các đội tàu.
Đối với số lượng tàu trên 15m đã giảm giảm được 2.000 tàu thì sẽ phải rà soát lại xem các tàu này còn đi khai thác hay không. Bên cạnh đó, những tàu mất kết nối VMS trên 10 ngày, thậm chí nhiều tháng, có tàu mất kết nối cả năm thì phải xử lý hết sức quyết liệt.
“Hiện nay, chúng ta mới chỉ xử lý được hơn 10% tàu vi phạm về mất kết nối. Việc phát hiện, xử lý vi phạm với tàu mất kết tối cũng chưa đúng với những quy định của Nghị định 42. Đoàn thanh tra của EC cũng chỉ ra rằng mức phạt phải cao hơn mới có tính răn đe,” Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cho hay.
Thứ trưởng Phùng Đức Tiến khẳng định hiện nay các bộ, ngành và địa phương vẫn đang tiếp tục triển khai các nhiệm vụ, giải pháp và hy vọng sau sáu tháng sau khi Đoàn thanh tra của EC sang sẽ gỡ được “Thẻ vàng” sau hơn 6 năm./.
