Một cửa hàng bán máy phát điện ở thủ đô Baghdad, Iraq. (Nguồn: AFP/TTXVN) Nhiệt độ tăng cao vào mùa Hè khiến người dân Iraq phải tìm kiếm những nơi mát mẻ để tránh nóng. Nhà hàng của Ali Hussein là một trong những lựa chọn.
Và để có thể trở thành một điểm đến ưa thích cho các thực khách, ngoài chất lượng món ăn, nhà hàng này còn phải chi trả cho một máy phát điện đắt tiền để có thể vận hành được hệ thống máy lạnh.
Theo anh Hussein - chủ nhà hàng, khách hàng phải thoải mái khi thưởng thức bữa ăn, và đó là một trong những lý do khiến anh phải trả thêm tiền để có được nguồn điện đủ để chạy hệ thống máy lạnh phục vụ thực khách.
Hiện nay, nhiệt độ ngoài trời thủ đô Baghdad có thể lên đến 50 độ C, khiến nhu cầu về điện của người dân tăng cao. Người dân Iraq hiện không có nhiều không gian để tránh nóng, khi mà nhiệt độ hầu như không giảm, ngay cả vào ban đêm. Tuy nhiên, hệ thống lưới điện bị xuống cấp nghiêm trọng của Iraq không đủ khả năng đáp ứng đủ nhu cầu của người dân.
[Iraq: Bộ trưởng Điện lực bị cách chức vì để mất điện thường xuyên]
Mỗi ngày lưới điện quốc gia chỉ có thể vận hành trong 4-5 giờ. Một vài doanh nghiệp và những hộ gia đình giàu có đã phải đầu tư máy phát điện để sử dụng cũng như bán điện lại cho những người khác có nhu cầu.
Anh Hussein đã bỏ ra 225.000 Dinar (khoảng 190 USD/tháng) cho chủ của một máy phát điện, để có được nguồn điện 15A cung cấp cho nhà hàng Baghdad của mình. Đây được cho là một lựa chọn tối ưu hiện nay để đảm bảo nhà hàng có thể vận hành không bị gián đoạn. Nhưng chi phí mà Hussein đã phải bỏ ra là tương đối cao, hơn rất nhiều so với mặt bằng chung thu nhập của người dân Iraq.
Tình trạng thiếu điện đã khiến người dân tức giận, kích động hành vi phản đối. Ít nhất 14 người đã thiệt mạng trong các cuộc biểu tình nổ ra trên đường phố, bắt đầu từ ngày 8/7 vừa qua tại thành phố phía Nam giàu dầu mỏ Basra, sau đó lan rộng sang các khu vực khác, bao gồm cả thủ đô Baghdad.
Ông Mouthanna Mehdi, chủ một cửa hàng tạp hóa ở thủ đô Baghdad cũng phải trả tiền để có được nguồn cấp điện từ một máy phát tư nhân. Nhưng ông chỉ có thể có được nguồn điện 5A. Dòng điện này không đủ để thắp sáng đồng thời các bóng đèn trong cửa hàng và chạy máy điều hòa. Đôi khi các máy phát điện bị hỏng hoặc dừng lại khi cạn nhiên liệu, khiến các thiết bị điện của người dân có thể bị hỏng.
Các máy phát điện thường được các doanh nghiệp lắp cố định tại các góc phố ở thủ đô Baghdad và các thành phố lớn khác để khai thác nhu cầu cao điểm vào mùa Hè. Mớ dây điện rối rắm kết nối đến các máy phát luôn tiềm ẩn nguy cơ cháy, nổ do chập điện. Như mọi cuộc khủng hoảng khác, những khó khăn về điện năng ở Iraq gây ra khó khăn cho đại đa số công chúng, nhưng lại là cơ hội kiếm tiền cho nhiều người.
Anh Hussein Kazem, một người bán nhiên liệu cho các chủ sở hữu máy phát điện, cho biết: “Nếu tình hình thiếu điện được giải quyết, những người như chúng tôi sẽ mất việc làm.”
Giới chức Iraq cho biết, khả năng cung cấp điện của nước này đã giảm ít nhất 40% vào mùa hè. Một phần đáng kể trong khoảng 40 tỷ USD được phân bổ cho ngành điện trong vòng 15 năm qua đã biến mất. Tiền từ những cuộc đấu thầu công khai được cho là đã rơi vào túi của các chính trị gia tham nhũng và những doanh nhân có lợi ích liên quan, thông qua các bản hợp đồng giả mạo.
Trong một nỗ lực để dập tắt các cuộc biểu tình của người dân, Tổng thống Haider al-Abadi đã sa thải Bộ trưởng Điện năng Qasim al-Fahdawi.
Cơ quan chức năng của Iraq cho biết đã tăng công suất sản xuất điện thêm gần 50%, lên 17.000 MW kể từ năm 2014. Tuy nhiên, người dân Iraq hoài nghi về con số kể trên. Đa số họ cho rằng vấn nạn tham nhũng đang hoành hành ngành điện nước này.
Các lãnh đạo không hề quan tâm đến đời sống của người dân mà chỉ chú ý đến chiếm dụng các khoản đầu tư và chuyển tiền ra nước ngoài./.
