Tàu hải cảnh Trung Quốc. (Ảnh minh họa: AFP/TTXVN) Trao đổi với phóng viên TTXVN tại New York (Mỹ), Tiến sĩ Vũ Quang Việt-nguyên Vụ trưởng Vụ Tài khoản quốc gia tại Liên hợp quốc (Liên hợp quốc), người có nhiều năm nghiên cứu tình hình chính trị tại khu vực châu Á và quốc tế, đặc biệt là vấn đề Biển Đông-cho rằng trong thời gian gần đây, Trung Quốc rõ ràng đã có những hành động mang tính khiêu khích ở Biển Đông và vấp phải sự phản đối của nhiều nước trong cộng đồng quốc tế, nhất là Mỹ.
Theo ông Vũ Quang Việt, trong số các hành động nói trên có thể kể đến vụ tàu hải cảnh Trung Quốc đâm chìm tàu cá Việt Nam ở quần đảo Hoàng Sa, đưa tàu khảo sát Hải Dương 8 vào vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Việt Nam và EEZ của Malaysia, tuyên bố thành lập “quận Tây Sa” (tức quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam) và “quận Nam Sa” (tức quần đảo Trường Sa của Việt Nam) thuộc cái gọi là “thành phố Tam Sa," đặt tên cho khoảng 80 cấu trúc trên Biển Đông... Bộ Ngoại giao, Bộ Quốc phòng và các nghị sĩ Mỹ đã lên án cách hành xử của Trung Quốc ở Biển Đông là bất hợp pháp, gây hại cho các nước trong khu vực.
Bộ Ngoại giao Philippines cũng bày tỏ tình đoàn kết, ủng hộ Việt Nam và lên án hành động của Trung Quốc đâm chìm tàu cá Việt Nam.
['Hành động của Trung Quốc ở Biển Đông vi phạm luật pháp quốc tế']
Ông Vũ Quang Việt khẳng định những hành động của Trung Quốc đi ngược lại Công ước của Liên hợp quốc về Luật biển (UNCLOS) năm 1982. Chính phủ Việt Nam đã liên tiếp gửi công hàm lên Liên hợp quốc nhằm phản đối các hành động của Trung Quốc vi phạm chủ quyền của Việt Nam ở Biển Đông.
Trong khi đó, Giáo sư Tạ Văn Tài, từng giảng dạy tại Đại học Harvard (Mỹ), nhấn mạnh các hành động gần đây của Trung Quốc mang tính khiêu khích đối với chủ quyền của Việt Nam ở Biển Đông, đi ngược lại UNCLOS 1982 mà Trung Quốc là một thành viên.
Theo Giáo sư Tạ Văn Tài, việc Trung Quốc tuyên bố chủ quyền với “đường lưỡi bò” (còn gọi là “đường 9 đoạn”) chiếm tới gần 80% diện tích Biển Đông là vô lý bởi Trung Quốc không đưa ra được bằng chứng pháp lý nào đủ thuyết phục, đồng thời vi phạm chủ quyền trên biển của các nước khác được quy định rõ ràng trong UNCLOS 1982. “Đường lưỡi bò” đã bị Tòa trọng tài thường trực của Liên hợp quốc bác bỏ trong phán quyết năm 2016 khi Phillipines kiện Trung Quốc./.
