Theo thông tin từ Hội đồng Giải báo chí quốc gia lần thứ 13 (năm 2018), trong số 147 tác phẩm lọt vào vòng chung khảo, hội đồng đã chọn được 106 tác phẩm xuất sắc để trao 6 giải A, 24 giải B, 42 giải C và 34 giải Khuyến khích.
Ông Hồ Quang Lợi - Phó Chủ tịch thường trực Hội Nhà báo Việt Nam, Phó Chủ tịch Hội đồng Giải báo chí quốc gia lần thứ 13 cho biết, đây là những tác phẩm tiêu biểu về nội dung và hình thức, có tính định hướng dư luận xã hội, có hiệu quả tác động xã hội tốt, được các cơ quan chức năng tiếp thu, giải quyết, dư luận xã hội đánh giá cao về vai trò phát hiện, phản biện, đấu tranh, phê phán cũng như biểu dương, xây dựng của báo chí.
[VietnamPlus lần thứ sáu liên tiếp giành Giải Báo chí quốc gia]
Rút ngắn khoảng cách giữa Trung ương và địa phương
Đây là năm đầu tiên Hội đồng Giải báo chí quốc gia thành lập Ban Thẩm định để phản biện khách quan, độc lập các tác phẩm vào chung khảo, cung cấp thêm những đánh giá, phân tích của các chuyên gia, tư vấn sâu về chuyên môn cho Hội đồng chung khảo.
Giải báo chí quốc gia lần thứ 13 có sự tham gia của hơn 120 đơn vị cấp hội với 1.671 tác phẩm. Đây là năm thứ hai liên tiếp có 63 Hội Nhà báo tỉnh, thành phố tham dự. Điều này cho thấy các cấp hội và hội viên trong cả nước đã ngày càng quan tâm đến giải báo chí quốc gia.
Đánh giá về chất lượng tác phẩm tham dự, ông Hồ Quang Lợi cho biết: “Các tác phẩm tham dự giải đã phản ánh kịp thời các sự kiện chính trị lớn của đất nước trong năm 2018 (tiếp tục thự hiện Nghị quyết Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng, Nghị quyết 04 về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng, đặc biệt là công tác đấu tranh phòng chống tham nhũng, lãng phí…); phản ánh đậm nét nhiều vấn đề kinh tế, xã hội, văn hóa nổi bật (xây dựng nông thôn mới, tái cơ cấu ngành nông nghiệp, những sai phạm trong quản lý đất đai, nạn tín dụng đen…).”
Bên cạnh đó, nhiều tác phẩm đã đề cập đến những vấn đề mới trong đời sống xã hội như: khuyến khích thúc đẩy kinh tế tư nhân, sản xuất nông nghiệp sạch, xây dựng đô thị thông minh, phòng chống thông tin xấu, độc hại trên mạng xã hội, tác động của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư tới đời sống…
“Mặt bằng chất lượng chung các tác phẩm dự giải đồng đều hơn, nổi bật là sự vươn lên của các Hội Nhà báo tỉnh, thành phố. Nhiều bài có tính phát hiện tốt, phản ánh những vấn đề nóng bỏng, được dư luận quan tâm. Đặc biệt, ở khối phát thanh và truyền hình, khoảng cách về chất lượng giữa đài trung ương và địa phương ngày càng rút ngắn,” đại diện Hội đồng Giải báo chí quốc gia 2018 cho biết.
Theo ông Trần Bá Dung - Trưởng Ban Nghiệp vụ Hội Nhà báo Việt Nam, Trưởng Ban Thư ký tổng hợp Giải Báo chí quốc gia 2018 cho biết, hội đồng giải thưởng không cộng điểm ưu tiên cho các tác phẩm dự thi. Tuy nhiên, những tác phẩm báo chí được thể hiện theo những hình thức mới, bắt kịp xu hướng báo chí hiện đại của thế giới (như Mega Story) được giám khảo chú ý, ưu tiên hơn.
Bên cạnh những ưu điểm, các tác phẩm tham dự giải vẫn còn những hạn chế, cần khắc phục: trùng lặp đề tài, chưa có nhiều sáng tạo, đột phá, thể loại ảnh báo chí, ký báo chí còn ít…
Lễ tổng kết và trao Giải Báo chí quốc gia lần thứ 13 (năm 2018) sẽ được tổ chức đúng dịp kỷ niệm 94 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/2019). Dự kiến, chương trình sẽ được truyền hình trực tiếp trên kênh VTV1 (Đài Truyền hình Việt Nam), VOV1 (Đài Tiếng nói Việt Nam) và một số đài truyền hình địa phương.
Công khai, nghiêm túc trong xét giải
Liên quan đến việc giảm số lượng giải A (từ 7 giải xuống còn 6 giải so với kết quả Chung khảo), ông Trần Bá Dung cho biết, sau khi chấm vòng Chung khảo, Hội đồng Giải báo chí Quốc gia có dành thời gian một tuần để tiếp nhận đơn thư về các tác phẩm đoạt giải. Trong thời gian này, có một lá đơn gửi tới hội đồng phản ánh việc tác phẩm “Rùng mình quy trình biến củi than tre thành thuốc chữa ung thư” (nhóm tác giả Báo Điện tử VietnamNet) sao chép lại nội dung, hình ảnh đã đăng tải trên các báo: An ninh Hải Phòng điện tử, Người Lao động, VTC News.
Nhà báo Thuận Hữu - Chủ tịch Hội nhà báo Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng Giải Báo chí quốc gia 2018 đã yêu cầu các đơn vị chức năng vào cuộc xác minh, làm rõ thông tin.
“Thực hiện chỉ đạo của Chủ tịch Hội đồng Giải Báo chí quốc gia, Ban Thư ký tổng hợp giải đã rà soát, đối chiếu nội dung giữa tác phẩm của nhóm tác giả thuộc Báo Điện tử VietnamNet với nội dung trên các tờ báo được đề cập trong lá đơn; đồng thời, mời lãnh đạo Báo Điện tử Vietnamnet đến làm việc. Tại buổi làm việc, đại diện Báo Điện tử VietnamNet đã cung cấp đầy đủ các bằng chứng cho thấy quá trình tác nghiệp của phóng viên. Giải trình của phóng viên Báo Điện tử Vietnamnet cũng khẳng định loạt bài là công sức của phóng viên báo ở ba miền, với đầy đủ ảnh chụp, video clip, băng ghi âm,” ông Trần Bá Dung cho biết.
Ban Thư ký tổng hợp giải đã có báo cáo xác minh gửi Chủ tịch Hội đồng Giải Báo chí quốc gia 2018, nêu rõ kết luận: nội dung tác phẩm của nhóm tác giả thuộc Báo Điện tử VietnamNet không có sự sao chép các báo khác như đơn thư phản ánh. Những thông tin ban đầu về vụ việc có sự giống nhau giữa các bài báo đăng trên các báo là do phóng viên cùng tham khảo nguồn kết luận của cơ quan điều tra.
Những bức ảnh đăng kèm trong tác phẩm “Rùng mình quy trình biến củi than tre thành thuốc chữa ung thư” đều có logo của Báo Điện tử VietnamNet. Số ảnh này được chia thành hai nhóm: nhóm ảnh thứ nhất không xuất hiện trên các báo khác và nhóm ảnh thứ hai (gồm bốn ảnh) xuất hiện giống các báo khác.
“Tuy nhiên, khi xử lý kỹ thuật, nhân viên kỹ thuật của Báo Điện tử VietnamNet đã chèn logo của tòa soạn lên nhóm ảnh thứ hai, giống như đối với những ảnh thuộc nhóm thứ nhất do phóng viên khi tác nghiệp đã trực tiếp chụp. Đây là lỗi kỹ thuật, không phải do phóng viên cố ý. Ngoài ra, nội dung tác phẩm dự giải có phát hiện riêng. Chúng tôi cũng không tìm thấy video clip do phóng viên VietnamNet ghi lại xuất hiện trên các báo khác. Như vậy, thông tin cho rằng, nhóm phóng viên Báo Điện tử VietnamNet sao chép lại nội dung, hình ảnh đã đăng tải trên các báo là không đúng sự thật,” ông Trần Bá Dung cho biết.
Theo đó, sáng 13/6, Hội đồng Giải báo chí Quốc gia đã họp, thống nhất quan điểm đánh giá tác phẩm “Rùng mình quy trình biến củi than tre thành thuốc chữa ung thư” là tác phẩm có nội dung tốt, Ban Biên tập báo có kế hoạch chặt chẽ trong việc triển khai đề tài, phóng viên thể hiện sự chủ động trong quá trình thực hiện tác phẩm. Sau khi đăng tải, tác phẩm có tác động mạnh mẽ đến dư luận xã hội, cung cấp thông tin để các cơ quan chức năng vào cuộc làm rõ.
Tuy nhiên, logo của Báo Điện tử VietnamNet được chèn lên nhóm ảnh do cơ quan chức năng cung cấp là sơ suất kỹ thuật cần rút kinh nghiệm. Bởi vậy, Hội đồng Giải báo chí quốc gia đã nhất trí chuyển tác phẩm từ đoạt giải A xuống giải B.
Ông Hồ Quang Lợi khẳng định: “Quyết định trên của hội đồng thể hiện sự công khai, minh bạch, nghiêm túc trong việc thực hiện thẩm định, chấm giải. Sự việc lần này cũng là bài học kinh nghiệm. Để có tác phẩm báo chí tốt, chất lượng cao, đảm bảo tính khách quan, các bộ phận (phóng viên, biên tập viên, kỹ thuật viên…) của các tòa soạn cần có sự phối hợp chặt chẽ nhịp nhàng.”./.