Viện Nghiên cứu phát triển Philippines (PIDS) vừa công bố một nghiên cứu cho thấy việc giảm nhập khẩu gạo chính ngạch đã khiến giá gạo trong nước năm 2013 tăng cao, chứ không phải do hành vi thao túng giá của các nhóm doanh nghiệp.
Tuy nhiên, tình trạng buôn lậu gạo tại Philippines tiếp tục gia tăng do sự chênh lệch lớn giữa giá gạo trong nước và thế giới, và việc chính phủ giảm nhập khẩu trong nỗ lực tự cung tự cấp thóc gạo.
Các chuyên gia nghiên cứu của PIDS cho biết giá gạo trung bình trên thị trường trong nước đã tăng lên 34,16 peso/kg (khoảng 764 USD/tấn) trong tháng 12/2013, tăng khoảng 15% so với mức 29,81 peso/kg (khoảng 664 USD/tấn) hồi tháng 1/2013 dựa trên số liệu của Cục thống kê nông nghiệp Philippines (BAS).
Năm 2013, Cơ quan Lương thực quốc gia Philippines (NFA) chỉ nhập khẩu 205.700 tấn gạo, giảm khoảng 76% so với mức 843.700 tấn trong năm 2012, trong bối cảnh nước này triển khai chương trình tự cung tự cấp gạo do chính phủ đề xuất.
Chương trình này nhằm tự cung tự cấp 100% gạo trong năm 2013, với việc giảm nhập khẩu để hy vọng khuyến khích sản xuất lương thực trong nước.
Tuy nhiên, việc giảm nhập khẩu và các thảm họa nhiên nhiên lại gia tăng sức ép lên giá gạo tại Phillipines.
Một nguồn tin thương mại cho hay nhập khẩu không chính thức trong năm 2013 đạt khoảng 1 triệu tấn. Giá gạo và tình trạng buôn lậu gạo tăng lên khiến chính phủ nước này phải xem xét lại quyết định giảm nhập khẩu gạo trong năm 2014.
Trước đó, NFA dự kiến sẽ nhập khẩu 800.000 tấn gạo của Việt Nam trong thời gian từ tháng Năm đến Tám để duy trì kho dự trữ gạo và kiểm soát việc tăng giá.
Tuy nhiên, các doanh nghiệp xuất khẩu gạo Việt Nam không còn hào hứng với việc thực hiện hợp đồng trúng thầu này khi giá gạo Việt Nam tăng lên so với trước thời điểm thông báo trúng thầu.
Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) ước tính Philipines sẽ nhập khẩu khoảng 2 triệu tấn gạo trong năm 2014, trong đó có nhập khẩu tiểu ngạch.
Trong khi đó, Tổ chức Nông Lương Liên hợp quốc (FAO) ước tính nước này sẽ nhập khẩu khoảng 1,2 triệu tấn./.