Festival Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Thượng ngàn lần đầu tiên sẽ diễn ra tại Đền Đông Cuông (thôn Bến Đền, xã Đông Cuông, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái) nhằm hưởng ứng Năm Du lịch quốc gia 2017-Lào Cai-Tây Bắc.
Festival sẽ quy tụ các nghệ nhân dân gian thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu trên khắp cả nước tham dự. Dự kiến Festival sẽ được tổ chức trong hai ngày 20 và 21/5/2017, gồm nhiều nội dung đặc sắc như Lễ khai mạc Festival; Carnaval Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu; thực hành 36 giá đồng; triển lãm, trưng bày tranh, ảnh thực hành nghi lễ thờ Mẫu, các nghi lễ của các dân tộc trong vùng...
Để Festival Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Thượng ngàn diễn ra thuận lợi và ấn tượng, bảo đảm các giá trị văn hóa truyền thống, huyện Văn Yên đã phối hợp với Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch, Sở Công Thương, Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Yên Bái, Hội Văn nghệ dân gian, Trung tâm Nghiên cứu và Bảo tồn tín ngưỡng Việt Nam nghiên cứu, xây dựng kế hoạch cho chương trình.
Ông Nguyễn Anh Tiến, Trưởng phòng Văn hóa Thông tin huyện Văn Yên cho biết, đây là lần đầu tiên Festival Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Thượng ngàn được tổ chức ở Yên Bái cũng như trên cả nước.
Đến nay, mọi công tác chuẩn bị của huyện Văn Yên cũng như sự phối hợp cùng các đơn vị tham gia tổ chức Festival đã cơ bản hoàn tất, sẵn sàng để lễ hội diễn ra an toàn, đặc sắc, bảo đảm tôn trọng các giá trị văn hóa đã được truyền nối ngàn đời nay và đã được thế giới công nhận.
Tại Festival, Carnaval Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu với sự phối hợp giữa những diễn viên quần chúng, các đội văn nghệ quần chúng, nghệ nhân dân gian địa phương và nghệ nhân dân gian thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu sẽ quảng bá những nét văn hóa bản địa.
Các hoạt động trình diễn trang phục khăn chầu áo ngự sẽ giới thiệu đến du khách và người dân những hiểu biết về tứ phủ, trang phục của các nhân vật trong tứ phủ… một cách sống động, hấp dẫn.
Trong suốt quá trình diễn ra các hoạt động của Festival, tại đền Đông Cuông cũng sẽ diễn ra hoạt động thực hành tín ngưỡng đạo Mẫu với 36 giá đồng. Tại đây, lần đầu tiên trọn bộ tranh thờ của người Dao cùng một số hoạt động thực hành tín ngưỡng của một số dân tộc trên địa bàn tỉnh Yên Bái sẽ được trưng bày tái hiện và quảng bá.
Bên cạnh Festival Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Thượng ngàn, huyện Văn Yên sẽ tổ chức hội chợ giới thiệu các sản phẩm quế do doanh nghiệp, nghệ nhân tham gia bán, nhằm quảng bá, tôn vinh cây quế, sản phẩm nông nghiệp đặc trưng đang mang lại giá trị kinh tế cao của địa phương.
[Đón bằng công nhận tín ngưỡng thờ Mẫu là Di sản của nhân loại]
Bà Trần Thúy Lưu, Phó Trưởng phòng Quản lý du lịch, Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch Yên Bái cho biết, Festival Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Thượng ngàn được tổ chức sẽ là một trong những điểm nhấn quan trọng trong Năm du lịch Quốc gia với chủ đề “Sắc màu Tây Bắc” mà Yên Bái tham gia hưởng ứng.
Festival được tổ chức tại đền Đông Cuông, một trong những di tích lịch sử văn hóa quan trọng trong hệ thống đền, phủ của tín ngưỡng thờ Mẫu.
Đền Đông Cuông từ lâu đã nổi danh là một trong những ngôi đền linh thiêng nằm dọc sông Hồng. Ngôi đền không chỉ thờ những anh hùng người dân tộc thiểu số như: Hà Đặc, Hà Chương, Hà Bổng... đã góp sức cùng nhân dân cả nước thời Trần trong cuộc kháng chiến chống quân Mông-Nguyên.
Đông Cuông còn được coi là khởi nguồn của Mẫu Thượng ngàn, theo truyền thuyết là vị mẫu cai quản vùng núi rừng trong hệ thống tín ngưỡng thờ Mẫu tam phủ của người Việt.
Là một trong những đơn vị phối hợp tham gia tổ chức Fesival Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Thượng ngàn, Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam đã tư vấn những ý kiến về chuyên môn để Festival diễn ra bảo đảm tôn trọng các giá trị văn hóa.
Hội đã tư vấn các ý kiến trong việc lý giải ý nghĩa trang phục, các điệu múa cũng như nguồn gốc tục thờ Mẫu; tư vấn về việc dung hòa tục thờ Mẫu với văn hóa bản địa để tạo nên những nét đặc sắc, độc đáo, đặc trưng mỗi vùng, mỗi địa phương trong thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu.
Tiến sỹ Trần Hữu Sơn, Phó Chủ tịch Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam cho biết, trong niềm tin tâm linh của các đệ tử đạo Mẫu thì đền Đông Cuông là một trong những nơi ngự chính, là nơi giáng sinh và khởi nguồn của tục thờ Mẫu Thượng ngàn, gắn liền với đặc sắc văn hóa của các dân tộc bản địa.
Festival Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Thượng ngàn ở Đông Cuông được tổ chức tới đây sẽ là lần đầu tiên quy tụ trên 50 bản hội cùng nhiều thanh đồng, cung văn, đến từ khắp mọi miền về dự lễ và thực hành tín ngưỡng./.