Ngày 15/7, Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) công bố báo cáo Chỉ số Niềm tin Kinh doanh (BCI) quý 2, chỉ ra góc nhìn đa chiều về hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam.
Thị trường năng động
Theo báo cáo, mặc dù GDP có mức tăng trưởng mạnh mẽ trong nửa đầu năm, song BCI ghi nhận có sự giảm nhẹ từ 52,8 trong quý 1 xuống 51,3 trong quý 2. Điều này nhấn mạnh sự cần thiết phải tiếp tục điều chỉnh chính sách để duy trì đà tăng trưởng.
Khảo sát BCI do Decision Lab thực hiện và được gửi tới mạng lưới 1.400 thành viên của EuroCham, đóng vai trò “thước đo tâm lý” của các doanh nghiệp châu Âu đang hoạt động tại Việt Nam. Báo cáo cung cấp những hiểu biết cập nhật theo thời gian thực về môi trường kinh doanh của Việt Nam, được xem là một trong những thị trường năng động nhất Đông Nam Á.
Tăng tốc cải cách môi trường kinh doanh, tạo điểm tựa để doanh nghiệp phát triển
Khu vực doanh nghiệp đang đối mặt với rất nhiều thách thức, khó khăn, do đó các cấp, địa phương cần nỗ lực, tăng tốc cải cách môi trường kinh doanh và thực thi thực chất Nghị quyết 02/NQ-CP.
Ông Dominik Meichle, Chủ tịch EuroCham Việt Nam cho biết tiềm năng kinh tế của Việt Nam là không thể phủ nhận. Trên cơ sở đó, cộng đồng doanh nghiệp châu Âu vẫn tin tưởng vào sự tăng trưởng dài hạn của Việt Nam. Tuy nhiên, cuộc khảo sát cũng chỉ ra những lĩnh vực cần cải thiện.
“Chúng tôi tin rằng bằng cách hợp tác để giải quyết các rào cản hành chính và quy định, Việt Nam có thể tạo ra một môi trường kinh doanh hiệu quả và hấp dẫn hơn, mang lại lợi ích cho cả cộng đồng doanh nghiệp châu Âu và trong nước," ông Dominik Meichle nói.
Theo ông Dominik Meichle, cuộc khảo sát này dựa trên kinh nghiệm thực tế của các thành viên là những người vô cùng quan trọng cho việc vận động chính sách. Bằng cách chia sẻ về quan điểm của các thành viên, các doanh nghiệp xác định các lĩnh vực chính để phát triển và củng cố mối quan hệ đối tác châu Âu-Việt Nam thông qua đối thoại cởi mở và làm việc theo nhóm.
Bức tranh nhiều sắc thái
Ông Thue Quist Thomasen, Giám đốc điều hành của Decision Lab, cho biết kết quả khảo sát này mang đến một “bức tranh” đầy sắc thái về bối cảnh kinh doanh. Cụ thể, 68% số người được hỏi cho biết điều kiện kinh doanh đang ở mức trung bình đến tích cực, bên cạnh đó tăng nhẹ về sự thận trọng trong ngắn hạn. Do đó, điều này cần được giải quyết để xu hướng tích cực có thể tiếp tục tăng. Theo báo cáo, mức tăng trưởng GDP mạnh mẽ 6,42% trong nửa đầu của năm đã giúp gần 70% số doanh nghiệp bày tỏ có sự lạc quan trong dài hạn. Điều này cho thấy niềm tin mạnh mẽ rằng các chỉ số tích cực có thể thành hiện thực trong tương lai.
Song, báo cáo cũng chỉ ra các hành động cần làm để tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh của Việt Nam. Cụ thể, điều kiện kinh doanh tại một số công ty chia sẻ là “rất tệ” đã giảm từ 8% xuống 6%. Tuy nhiên, số công ty mô tả là “không tốt” có mức tăng nhẹ từ 24% lên 26%; trong đó đa số các công ty (chiếm 68%) chia sẻ duy trì quan điểm từ trung lập đến tích cực về điều kiện kinh doanh, qua đây cho thấy sự ổn định chung.
Ở một thái cực khác, 45% các doanh nghiệp cho hay nhận định chung về triển vọng kinh tế của Việt Nam trong quý 3 lạc quan song cần thận trọng. Với cái nhìn thận trọng đó, 45% doanh nghiệp chia sẻ có sự do dự về triển vọng của chính họ, 45% còn lại là trung lập và 23% bày tỏ lo ngại.
Về triển vọng dài hạn, gần 70% doanh nghiệp bày tỏ sự lạc quan về tăng trưởng kinh tế của Việt Nam trong 5 năm tới. Sự tự tin này được phản ánh qua tỷ lệ các doanh nghiệp sẽ đề xuất Việt Nam là điểm đến đầu tư.
Thách thức pháp lý dai dẳng
Những vấn đề khó khăn được các doanh nghiệp châu Âu bày tỏ liên quan tới thách thức pháp lý dai dẳng đang cản trở sự tăng trưởng và đầu tư. Cụ thể, các quy định mơ hồ được giải thích theo nhiều cách khác nhau, thủ tục hành chính rườm rà đồng thời khó khăn khi xin giấy phép và phê duyệt là những trở ngại mà cộng đồng doanh nghiệp phải đối mặt. Bên cạnh đó, những thách thức khác về thị thực và giấy phép lao động cho người lao động nước ngoài, sự phê duyệt trùng lặp hoặc không nhất quán giữa các cấp chính quyền cũng làm cản trở doanh nghiệp phát triển.
Theo phản ánh của các doanh nghiệp, các lĩnh vực cụ thể là giấy phép lao động và thị thực cho người nước ngoài. Trước đó, Nghị định số 70/NĐ-CP đã được ban hành vào tháng 9/2023 nhằm đơn giản hóa thủ tục cấp phép lao động và thị thực cho người lao động nước ngoài. Thế nhưng, trên thực tế chỉ có 3,3% số người được hỏi cho biết có những cải thiện đáng kể, trong khi một nửa số người được hỏi cho biết có một số tiến bộ và một phần tư cho thấy không có thay đổi nào.
Ông Thue Quist Thomasen cho rằng cần tăng cường quá trình này. "Điều này rất quan trọng để thu hút nhân tài quốc tế và thúc đẩy trao đổi kiến thức," ông Thue Quist Thomasen cho hay.
Đặc biệt, các doanh nghiệp châu Âu đồng tình việc triển khai Nghị định Bảo vệ dữ liệu cá nhân (PDPD), song có sự lo lắng khi một phần tư số người tham gia khảo sát thừa nhận chưa hiểu đầy đủ các yêu cầu của Nghị định và chỉ 1/3 tin tưởng vào khả năng tuân thủ của mình.
Ông Thue Quist Thomasen cho rằng điều này nhấn mạnh sự cần thiết phải có sự hướng dẫn và hỗ trợ rõ ràng hơn từ các cơ quan chức năng để đảm bảo quá trình chuyển đổi và tuân thủ được diễn ra suôn sẻ.
Qua cuộc khảo sát, các thành viên EuroCham kiến nghị năm cách thức thúc đẩy FDI vào Việt Nam, trong đó chú trọng đến cải thiện môi trường kinh doanh. Cụ thể là hợp lý hóa các quy trình hành chính và thủ tục; tăng cường sự rõ ràng trong pháp luật để giảm bớt việc giải thích không chính xác; phát triển cơ sở hạ tầng cốt lõi (đường, cảng, cầu…); đơn giản hóa thủ tục cấp thị thực, giấy phép lao động cho chuyên gia nước ngoài; bảo đảm ổn định chính trị và an ninh.
Ngoài ra, ông Thue Quist Thomasen cũng nhấn mạnh tiến trình trung hòa carbon là chìa khóa để thu hút FDI chất lượng từ châu Âu. Cuộc khảo sát cho thấy những cam kết ngày càng tăng về tính bền vững của các doanh nghiệp với 7% đã đạt được mức trung hòa carbon, 37% đặt ra mục tiêu hoàn thành vào hoặc trước năm 2050 và 18% tham vọng đặt mục tiêu đạt được mức trung hòa carbon vào năm 2030./.
